Οι Συχνότερες Ανεπιθύμητες Ενέργειες της Χημειοθεραπείας

Η χημειοθεραπεία μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής ενός ασθενούς και, σε αρκετές περιπτώσεις, να αντιμετωπίσει τον καρκίνο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειές της ωστόσο είναι απρόβλεπτες και εξαρτώνται από το είδος του χημειοθεραπευτικού φαρμάκου.

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ο αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων, ο αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας και η αλωπεκία. Άλλες συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:

  • Ναυτία και έμετο
  • Νευροπάθεια
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Δυσκοιλιότητα
  • Διάρροια

Η χημειοθεραπεία δεν μπορεί να διακρίνει τα νεοπλασματικά κύτταρα από τα υγιή και αυτός είναι ο λόγος που εμφανίζονται διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι τελευταίες θα εμφανιστούν στο μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που λαμβάνουν χημειοθεραπευτικά φάρμακα.

Συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι 10 συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:

Καταστολή του Ανοσοποιητικού Συστήματος και Αυξημένος Κίνδυνος Λοιμώξεων

Ο καρκίνος και η χημειοθεραπεία που χορηγείται γι’αυτόν μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Καθώς τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα καταστρέφουν υγιή ανοσιακά κύτταρα, ο ασθενής γίνεται περισσότερο ευάλωτος σε λοιμώξεις. Η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αντιμετωπίζει τα διάφορα παθογόνα εκπίπτει, επομένως οι λοιμώξεις έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Η υγιεινή διατροφή, το τακτικό πλύσιμο των χεριών, η αποφυγή των ατόμων με λοιμώξεις και η άμεση επίσκεψη στον γιατρό με την εμφάνιση των συμπτωμάτων μίας λοίμωξης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρών λοιμώξεων.

Αυξημένος Κίνδυνος Αιμορραγίας

Η χημειοθεραπεία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας και εκχυμώσεων. Αρκετοί ασθενείς που κάνουν χημειοθεραπεία παρουσιάζουν την παραπάνω ανεπιθύμητη ενέργεια η οποία συνήθως δεν αποτελεί αίτιο ανησυχίας.

Ωστόσο, η αιμορραγία μετά από ένα σοβαρό τραυματισμό μπορεί να είναι επικίνδυνη. Επομένως είναι σημαντικό να έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα πριν την κηπουρική ή το κόψιμο του φαγητού. Πρέπει επίσης να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για την μείωση του κινδύνου πτώσεων.

Ο ασθενής πρέπει να επικοινωνήσει με τον γιατρό του αν έχει σοβαρά τραύματα ή εκχυμώσεις που δεν φαίνεται να υποχωρούν.

Τριχόπτωση (Αλωπεκία)

Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει βλάβες στους τριχικούς θυλάκους, αποδυναμώνοντας τις τρίχες και οδηγώντας στην απόπτωσή τους. Οι νέες τρίχες είναι πιο λεπτές ή έχουν διαφορετικό χρώμα. Αυτό συνεχίζεται μέχρι το πέρας της χημειοθεραπείας. Τα μαλλιά σχεδόν πάντοτε επανέρχονται μετά τη χημειοθεραπεία.

Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Skin Therapy Letter, έδειξε ότι το 65% των ασθενών που λαμβάνουν χημειοθεραπεία παρουσιάζουν αλωπεκία. Δεν υπάρχει χημειοθεραπεία χωρίς την αλωπεκία ως ανεπιθύμητη ενέργεια, ωστόσο η σωστή φροντίδα των τριχών μπορεί να επιβραδύνει την απώλειά τους και να ενισχύσει την επανεμφάνισή τους μετά το πέρας της αγωγής.

Ναυτία και Έμετος

Η ναυτία και ο έμετος μπορεί να εμφανιστούν αιφνιδίως, μετά από κάθε χημειοθεραπεία ή σε τυχαίες χρονικές στιγμές. Οι αλλαγές στη διατροφή, όπως τα μικρότερα γεύματα και η αποφυγή ορισμένων τροφίμων, μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Τα φάρμακα για τη ναυτία έχουν χρησιμότητα, ιδιαίτερα στους ασθενείς που παρουσιάζουν ναυτία σε συγκεκριμένες στιγμές, όπως για παράδειγμα ακριβώς μετά τη χορήγηση της χημειοθεραπείας.

Νευροπάθεια

Η νευροπάθεια είναι ο νευροπαθητικός πόνος που προκαλείται από τις βλάβες στα νεύρα. Συχνά επηρεάζει τα χέρια και τα πόδια, προκαλώντας μούδιασμα, μηρμήγκιασμα και ασυνήθιστο αίσθημα ηλεκτρισμού. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν επίσης αδυναμία και εμβοές στα ώτα.

Η νευροπάθεια είναι συνήθως εντονότερη σε ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, σύμφωνα με μία έρευνα του 2014 που δημοσιεύτηκε στο Cancer Management and Research.

Οι έρευνες σχετικά με την πρόληψη της νευροπάθειας δεν έχουν καταλήξει σε σαφή αποτελέσματα, ωστόσο τα συμπληρώματα που περιέχουν ασβέστιο και μαγνήσιο μπορούν να βοηθήσουν.

Δυσκολία στην Αναπνοή

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει βλάβες στους πνεύμονες των ασθενών, μειώνοντας την χωρητικότητά τους, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο να λάβουν το οξυγόνο που χρειάζεται ο οργανισμός. Τα προβλήματα στην αναπνοή αποτελούν επίσης ανεπιθύμητη ενέργεια ορισμένων μορφών καρκίνου.

Η βαθιά αναπνοή και η καθιστική θέση με ανάταση του άνω μέρος του σώματος με μαξιλάρια μπορεί να βοηθήσει. Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει φάρμακα ή οξυγονοθεραπεία εφόσον οι δυσκολίες στην αναπνοή δεν υποχωρήσουν.

Δυσκοιλιότητα και Διάρροια

Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο γαστρεντερικό καθώς προκαλεί βλάβες στα κύτταρα που συμμετέχουν στην πέψη. Άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες της χημειοθεραπείας, όπως η ναυτία, μπορεί να οδηγήσουν τον ασθενή σε αλλαγές στη διατροφή. Οι αιφνίδιες αυτές αλλαγές μπορεί επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στο γαστρεντερικό.

Γενικά πρέπει να αποφεύγονται τα τρόφιμα που ερεθίζουν το στόμαχο. Φάρμακα για τη δυσκοιλιότητα που δεν χρειάζονται ιατρική συνταγή, όπως τα συμπληρώματα μαγνησίου, μπορούν να κάνουν λιγότερο επώδυνες τις εντερικές κινήσεις. Η επαρκής πρόσληψη νερού μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της δυσκοιλιότητας και να βοηθήσει στην πρόληψη της αφυδάτωσης λόγω της διάρροιας, η οποία επίσης αποτελεί ανεπιθύμητη ενέργεια της χημειοθεραπείας.

Ανεπιθύμητες Ενέργειες Μέτριας Συχνότητας

Λιγότερο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της χημειοθεραπείας περιλαμβάνουν:

Εξάνθημα

Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα που οδηγούν σε εμφάνιση εξανθήματος και άλλες δερματικές βλάβες. Τα σοβαρά εξανθήματα μπορεί να προκαλέσουν επώδυνο κνησμό και υπάρχει κίνδυνος λοίμωξης αν ο ασθενής προκαλέσει αιμορραγία στο εξάνθημα. Οι ενυδατικές λοσιόν και οι κρέμες για τον κνησμό μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ενός εξανθήματος.

Στοματικά Έλκη

Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν επώδυνα έλκη στο στόμα τους 1-2 εβδομάδες μετά τη χημειοθεραπεία. Τα έλκη αυτά μπορεί να αιμορραγήσουν ή να μολυνθούν. Αν τα έλκη είναι πολύ επώδυνα, πρέπει να ενημερωθεί ο γιατρός για να προσφέρει την κατάλληλη αντιμετώπιση.

Άλγος

Το γενικευμένο άλγος, όπως οι χρόνιες μυαλγίες, οι κεφαλαλγίες και άλλες μορφές άλγους, είναι αρκετά κοινά μετά από μία χημειοθεραπεία. Για ορισμένα άτομα, το άλγος μπορεί να αποδίδεται στο στρες και το άγχος που δημιουργείται από τη διάγνωση του καρκίνου. Οι νευρικές βλάβες από τη χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να προκαλέσουν άλγος. Η ένταση του πόνου διαφέρει σε κάθε ασθενή.

Η ξεκούραση και οι ασκήσεις χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του μϋικού πόνου. Ορισμένα είδη άσκησης μπορεί επίσης να προσφέρουν κάποιο βαθμό ανακούφισης, ωστόσο πάντοτε πρέπει να λαμβάνεται πρώτα  συμβουλή του γιατρού. Ο τελευταίος μπορεί να χορηγήσει επίσης αναλγητικά φάρμακα ή να προτείνει φυσιοθεραπεία.

Σπάνιες Ανεπιθύμητες Ενέργειες

Σε ορισμένους ασθενείς μπορεί να παρουσιαστούν σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες. Για παράδειγμα, σε μία παρουσίαση περιστατικού από το 2015, μία γυναίκα έχασε τα δακτυλικά της αποτυπώματα μετά τη χημειοθεραπεία. Άλλες σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:

  • Αλλαγές στο χρώμα του δέρματος
  • Ερυθρότητα και οίδημα στα χέρια και τα πόδια
  • Αλλαγές στην προσωπικότητα, όπως κατάθλιψη, επιθετικότητα ή άγχος
  • Καριδακά προβλήματα, όπως χαμηλή αρτηριακή πίεση

Σπανιότερα, οι ανεπιθύμητες ενέργειες της χημειοθεραπείας μπορεί να παραμείνουν μετά το πέρας της. Για παράδειγμα, οι νευρικές βλάβες, μπορεί να προκαλέσουν χρόνιο μυρμήγκιασμα στα χέρια και τα πόδια.

Επίλογος

Ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες της χημειοθεραπείας είναι συχνότερες από άλλες. Αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες αποδίδονται σε συγκεκριμένα φάρμακα. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων σε ποιους ασθενείς θα παρουσιαστούν ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι τελευταίες μπορεί επίσης να μεταβάλλονται στην πορεία της θεραπείας.

Η συζήτηση με τον γιατρό για τις ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να προετοιμαστεί γι’αυτές. Οι περισσότερες είναι διαχειρίσιμες και δεν επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή του ασθενούς.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα