Νεφρωσικό Σύνδρομο

Το νεφρωσικό σύνδρομο είναι ένας συνδυασμός συμπτωμάτων που αποδίδονται σε νεφρική βλάβη. Τα κυριότερα από αυτά είναι η πρωτεϊνουρία, η υπερλιπιδαιμία, το οίδημα και η υπολευκωματιναιμία.

Η αλβουμίνη (λευκωματίνη) είναι μία πρωτεΐνη που δρα ως σπόγγος, απορροφώντας την περίσσεια υγρών από τον οργανισμό και μεταφέροντάς την στην κυκλοφορία του αίματος, στην οποία και  παραμένει μέχρι να απομακρυνθεί μέσω των νεφρών. Όταν η αλβουμίνη εισέρχεται στα ούρα, το αίμα χάνει την ικανότητά του να απορροφά την περίσσεια υγρών από τον οργανισμό, με αποτέλεσμα να προκαλείται οίδημα.

Το νεφρωσικό σύνδρομο είναι αποτέλεσμα βλαβών στα νεφρικά σπειράματα. Τα τελευταία είναι μικρά αγγεία μέσα στους νεφρούς που απομακρύνουν τα απόβλητα και την περίσσεια υγρών από το αίμα, ουσίες τις οποίες στέλνουν στην ουροδόχο κύστη για να απεκκριθούν με τα ούρα.

Καθώς το αίμα διέρχεται από τους υγιείς νεφρούς, τα σπειράματα «φιλτράρουν» τα απόβλητα και επιτρέπουν στο αίμα να διατηρήσει τα κύτταρα και τις πρωτεΐνες που χρειάζεται. Ωστόσο, διάφορες πρωτεΐνες του αίματος, όπως η λευκωματίνη, μπορεί να εισέλθουν στα ούρα, όταν τα σπειράματα έχουν υποστεί βλάβες. Στο νεφρωσικό σύνδρομο, περισσότερα από 3γρ πρωτεϊνών απομακρύνονται με τα ούρα σε ένα διάστημα 24 ωρών, ποσότητα σχεδόν 20πλάσια από αυτήν που απομακρύνουν οι υγιείς νεφροί.

Επιδημιολογία του Νεφρωσικού Συνδρόμου

Το νεφρωσικό σύνδρομο μπορεί νε εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες με συχνότητα 26:1 σε σχέση με τα παιδιά. Η νόσος εμφανίζεται επίσης με διπλάσια συχνότητα στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες.

Ταξινόμηση του Νεφρωσικού Συνδρόμου

Το νεφρωσικό σύνδρομο μπορεί να είναι πρωτογενές, δηλαδή να αποδίδεται σε κάποια νόσο των νεφρών, ή δευτερογενές, δηλαδή να αποτελεί νεφρική εκδήλωση κάποιας συστηματικής νόσου. Σε κάθε περίπτωση, οι βλάβες των νεφρικών σπειραμάτων είναι το κύριο χαρακτηριστικό της νόσου. Οι νεφρικές παθήσεις που επηρεάζουν τα σωληνάρια ή το διάμεσο νεφρικό χώρο, όπως η διάμεση νεφρίτιδα, δεν μπορούν να προκαλέσουν νεφρωσικό σύνδρομο.

Τα πρωτογενή αίτια του νεφρωσικού συνδρόμου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα, με σχετική σειρά συχνότητας:

  • Νόσος Ελαχίστων Αλλοιώσεων
  • Εστιακή Σπειραματοσκλήρυνση
  • Μεμβρανώδης Νεφροπάθεια
  • Κληρονομικές Νεφροπάθειες

Τα δευτερογενή αίτια περιλαμβάνουν:

Πρωτεϊνουρία αντίστοιχη του νεφρωσικού συνδρόμου μπορεί να παρουσιαστεί και σε άλλες νόσους, όπως η IgA νεφροπάθεια. Σε αυτή την κοινή νόσο των σπειραμάτων, το 1/3 των ασθενών μπορεί να παρουσιάσει αυτού του είδους την πρωτεϊνουρία.

Νεφρωσικό σύνδρομο μπορεί να εμφανιστεί επίσης και σε ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία και να εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια. Η μεμβρανώδης νεφροπάθεια μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στη μεταμόσχευση μυελύ των οστών, σε συνδυασμό με τη νόσο μοσχεύματος εναντίον ξενιστή.

Συμπτώματα του Νεφρωσικού Συνδρόμου

Εκτός από την πρωτεϊνουρία, την υπερλιπιδαιμία, το οίδημα και την υπολευκωματιναιμία, οι ασθενείς με νεφρωσικό σύνδρομο μπορεί να παρουσιάσουν επίσης:

  • Αύξηση του σωματικού βάρους
  • Αίσθημα Κόπωσης
  • Αφρώδη Ούρα
  • Απώλεια της Όρεξης

Επιπλοκές του Νεφρωσικού Συνδρόμου

Η απώλεια αρκετών πρωτεϊνών μέσω των ούρων μπορεί να οδηγήσει σε μία σειρά επιπλοκών για τους ασθενείς με νεφρωσικό σύνδρομο. Όταν μειώνεται ο αριθμός των πρωτεϊνών με αντιπηκτική δράση, μπορεί να σχηματιστούν αιματικοί θρόμβοι που μειώνουν ή αποκλείουν τη ροή αίματος και οξυγόνου σε ορισμένα αγγεία. Η μείωση των ανοσοσφαιρινών, δηλαδή των πρωτεϊνών του ανοσοποιητικού συστήματος που αντιμετωπίζουν τις διάφορες λοιμώξεις, αυξάνει τον κίνδυνο μίας σειράς λοιμώξεων. Στις τελευταίες περιλαμβάνονται η πνευμονία, η κυτταρίτιδα, η περιτονίτιδα και η μηνιγγίτιδα. Τα φάρμακα που χορηγούνται για τη θεραπεία του νεφρωσικου΄συνδρόμου μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο των παραπάνω νόσων.

Άλλες επιπλοκές του νεφρωσικού συνδρόμου περιλαμβάνουν:

  • Υποθυρεοειδισμός. Στην πάθηση αυτή ο οργανισμός δεν παράγει επαρκείς ποσότητες θυρεοειδών ορμονών για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού.
  • Αναιμία. Μία πάθηση που χαρακτηρίζεται από μείωση στον αριθμό ή το μέγεθος των ευθρών αιμοσφαιρίων, με αποτέλεσμα να μεταφέρεται λιγότερο οξυγόνο στα κύτταρα του αίματος.
  • Στεφανιαία Νόσος. Προκαλείται από στένωση των ναρτηριών που μεταφέρουν αίμα στην καρδιά.
  • Υπέρταση. Μία πάθηση κατά την οποία το αίμα διέρχεται μέσω των αγγείων με μεγαλύτερη ισχύ από το φυσιολογικό.
  • Οξεία Νεφρική Βλάβη. Αιφνίδια και Παροδική Απώλεια της Νεφρικής Λειτουργίας.

Διάγνωση του Νεφρωσικού Συνδρόμου

Μετά τη λήψη του ιστορικού, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία σειρά βιοχημικών εξετάσεων προκειμένου να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της νόσου. Μπορεί να χρειαστούν επίσης απεικονιστικές εξετάσεις των νεφρών ή βιοψία.

Η πρώτη εξέταση που γίνεται συνήθως είναι η ανάλυση ούρων για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν αυξημένα επίπεδα πρωτεϊνών, καθώς σε ένα υγιές άτομο, η ποσότητα των πρωτεϊνών στα ούρα είναι αμελητέα. Το δείγμα ούρων εξετάζεται για πρωτεϊνουρία (>3.5γρ ανά 1.73 m2 το 24ωρο).

Στη συνέχεια γίνονται εξετάσεις αίματος με πλήρες μεταβολικό προφίλ όπου εξετάζεται η υποπρωτεϊναιμία (επίπεδα λευκωματίνης <2.5 g/dL). Ακολούθως η εξέταση κάθαρσης κρεατινίνης θα εκτιμήσει τη νεφρική λειτουργία και ιδιαίτερα τη σπειρματική διήθηση. Η σχηματισμός της κρεατινίνης είναι αποτέλεσμα διάσπασης του μυϊκού ιστού, μεταφέρεται στο αίμα και απομακρύνεται με τα ούρα. Ο υπολογισμός της συγκέντρωσης των οργανικών ουσιών στα παραπάνω υγρά αποτελεί καλό μέτρο εκτίμησης της σπειραματικής διήθησης.

Τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών και της ουρίας μπορεί να εξεταστούν επίσης για να εκτιμηθεί καλύτερα το επίπεδο της νεφρικής λειτουργίας. Συχνά γίνεται και λιπιδαιμικό προφίλ καθώς τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης (υπερχοληστερολαιμία) και ιδιαίτερα της LDL, συνήθως με αντίστοιχη αύξηση της VLDL, αποτελούν ένδειξη νεφρωσικού συνδρόμου.

Μπορεί να γίνει επίσης βιοψία νεφρού ως μία πιο ειδική αλλά επεμβατική εξέταση. Η μελέτη του δείγματος της βιοψίας θα δώσει πληροφορίες σχετικά με τον τύπο της σπειραματονεφρίτιδας. Ωστόσο, η εξέταση αυτή συνήθως γίνεται μόνο σε ενήλικες, καθώς η πλειοψηφία των παιδών πάσχουν από νόσο ελαχίστων αλλοιώσεων η οποία υποχωρεί με τη χορήγηση κορτικοστεροειδών στο 95% των περιπτώσεων.

Άλλες εξετάσεις που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στη διάγνωση της νόσου είναι η ανάλυση ανοσολογικών δεικτών (ANA, ASOT, C3, κρυοσφαιρίνες, ηλεκτροφόρηση ορού) ή ο υπέρηχος κοιλίας.

Θεραπεία του Νεφρωσικού Συνδρόμου

Η θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμου περιλαμβάνει αντιμετώπιση των υποκειμένων αιτιών καθώς και χορήγηση αγωγής για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης και του κινδύνου λοιμώξεων, καθώς και τον περιορισμό του οιδήματος. Περιλαμβάνει συνήθως φάρμακα και αλλαγές στη διατροφή.

Τα φάρμακα για την υπέρταση μπορεί επίσης να περιορίσουν σημαντικά την πορεία της νεφρικής νόσου που προκαλεί το νεφρωσικό σύνδρομο. Δύο είδη φαρμάκων για την υπέρταση, οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης και οι αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην επιβράδυνση της πορείας της νεφρικής νόσου, καθώς μειώνουν την πίεση στα σπειράματα, περιορίζοντας την πρωτεϊνουρία. Αρκετοί ασθενείς χρειάζονται 2 ή περισσότερα φάρμακα για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Εκτός από τα παραπάνω φάρμακα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης ένα διουρητικό για να διευκολύνει τη νεφρική λειτουργία, βοηθώντας παράλληλα στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και την αντιμετώπιση του οιδήματος. Οι β-αποκλειστές, οι αποκλειστές διαύλων καλίου και άλλα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση μπορεί επίσης να έχουν χρησιμότητα στη θεραπεία της νόσου.

Για τη ρύθμιση της χοληστερόλης μπορεί να χορηγηθούν στατίνες.

Οι ασθενείς με νεφρωσικό σύνδρομο πρέπει να κάνουν επίσης το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου καθώς και το εμβόλιο της γρίπης, καθώς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για τις παραπάνω λοιμώξεις.

Αντιπηκτικά μπορεί να χορηγθούν στους ασθενείς με νεφρωσικό σύνδρομο που έχου παρουσιάσει θρόμβους, ωστόσο τα φάρμακα αυτά δεν πρέπει να λαμβάνονται προληπτικά.

Το νεφρωσικό σύνδρομο συνήθως υποχωρεί όταν αντιμετωπιστεί το υποκείμενο αίτιο.

Διατροφή

Η διατροφή δεν φαίνεται ότι μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλλει στην πρόληψη του νεφρωσικού συνδρόμου στους ενήλικες. Στους ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο χρειάζεται ίσως να περιοριστεί η κατανάλωση νατρίου προκειμένου να περιοριστεί το οίδημα. Μία διατροφή με χαμηλά κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας.

Βιβλιογραφία: NIH, Medscape

Φωτογραφία: www.medicalgraphics.de (CC BY-ND 4.0)

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα