Νεφρική Ανεπάρκεια: Όσα Πρέπει να Γνωρίζετε

Η φυσιολογική λειτουργία των νεφρών περιλαμβάνει την απομάκρυνση τοξικών ουσιών και περίσσειας νερού από το αίμα. Όταν η λειτουργία των νεφρών εκπίπτει, μπορεί να εμφανιστεί νεφρική ανεπάρκεια.

Διάφορες παθήσεις μπορεί να περιορίσουν τη λειτουργία των νεφρών, επηρεάζοντας έτσι την απομάκρυνση των παραπάνω τοξικών ουσιών, γεγονός που, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια.

Ως νεφρική ανεπάρκεια ορίζεται η μείωση της νεφρικής λειτουργίας σε επίπεδα κάτω από το 15% της φυσιολογικής.

Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε τα διάφορα είδη της νεφρικής ανεπάρκειας, τα στάδιά της, τα συμπτώματα, τις θεραπευτικές επιλογές και τις μεθόδους πρόληψης.

Είδη

Υπάρχουν δύο είδη νεφρική ανεπάρκειας: η οξεία και η χρόνια.

Οξεία

Η οξεία νεφρική ανεπάρκεια εμφανίζεται συνήθως αιφνίδια, μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες.

Είναι συνήθως αποτέλεσμα τραυματισμού των νεφρών ή μειωμένης ροής αίματος στην περιοχή. Μπορεί επίσης να αποδίδεται σε ένα έμφρακτο, όπως η νεφρολιθίαση, ή σε εξαιρετικά υψηλή αρτηριακή πίεση.

Στην οξεία νεφρική ανεπάρκεια η νεφρική λειτουργία συνήθως επανέρχεται μετά τη χορήγηση θεραπείας.

Χρόνια

Η χρόνια νεφρική νόσος, γνωστή και ως χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, μπορεί να επηρεάζει μέχρι και το 10% του πληθυσμού στο δυτικό κόσμο.

Ο όρος “χρόνια” σημαίνει ότι η νόσος παραμένει για μεγάλη διάρκεια. Οι βλάβες στους νεφρούς εμφανίζονται σταδιακά και μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε νεφρική ανεπάρκεια.

Στάδια

Σύμφωνα με το National Kidney Foundation των ΗΠΑ, τα στάδια της νεφρικής νόσου είναι 5:

Στάδιο 1

Χαρακτηρίζεται από ήπιες βλάβες στους νεφρούς, οι οποίοι μπορούν να επιτελέσουν τις περισσότερες φυσιολογικές λειτουργίες τους. Η νεφρική λειτουργία είναι περίπου 90%.

Στάδιο 2

Ξεκινά η εμφανής έκπτωση της λειτουργικότητας των νεφρών. Η νεφρική λειτουργία βρίσκεται περίπου στο 89-60%.

Στάδιο 3α

Υπάρχει ήπια-μέτρια έκπτωση της λειτουργικότητας των νεφρών. Η νεφρική λειτουργία βρίσκεται στο 59-45%.

Στάδιο 3β

Υπάρχει μέτρια-σοβαρή έκπτωση της λειτουργικότητας. Η νεφρική λειτουργία βίσκεται στο 44-30%.

Στάδιο 4

Χαρακτηρίζεται από σοβαρή έκπτωση της λειτουργικότητας των νεφρών. Η νεφρική λειτουργία βρίσκεται στο 29-15%.

Στάδιο 5

Νεφρική ανεπάρκεια. Η νεφρική λειτουργία βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότερα από το 15% του φυσιολογικού.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλη διαφοροποίηση ανάλογα με το είδος και το στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας. Αν και συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου, τυπικά εμφανίζονται στα τελευταία στάδια.

Συνήθη συμπτώματα της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Οιδήματα των κάτω άκρων λόγω της κατακράτησης υγρών
  • Διαταραχές του ύπνου
  • Μυϊκές κράμπες
  • Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα δάκτυλα
  • Απώλεια της όρεξης
  • Μεταλλική γεύση στο στόμα

Στο στάδιο 5, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν επίσης:

  • Κεφαλαλγία
  • Μειωμένη παραγωγή ούρων
  • Δυσκολία στην αναπνοή
  • Ναυτία και έμετο
  • Αλλαγές στη χροιά του δέρματος

Διάγνωση

Για τη διάγνωση της νεφρικής νόσου, ο γιατρός θα κάνει συνήθως εξετάσεις αίματος ή ούρων.

Στις εξετάσεις αίματος υπολογίζονται τα επίπεδα της κρεατινίνης. Αν τα επίπεδα της ουσίας αυτής στο αίμα είναι αυξημένα, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά.

Στις εξετάσεις ούρων ελέγχονται τα επίπεδα της αλβουμίνης, μίας πρωτεΐνης που απομακρύνεται με τα ούρα όταν υπάρχουν βλάβες στους νεφρούς.

Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου

Διάφορα είδη τραυματισμών ή νόσων μπορεί να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια. Ορισμένες καταστάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο οξείας νεφρικής ανεπάρκειας, ενώ άλλες οδηγούν σε χρόνια νεφρική νόσο.

Συχνά αίτια της οξείας νεφρικής ανεπάρκειας περιλαμβάνουν:

  • Χαμηλή αιμάτωση των νεφρών
  • Φλεγμονή
  • Αιφνίδια αύξηση της αρτηριακής πίεσης
  • ‘Εμφρακτα, τα οποία συχνά αποδίδονται στη νεφρολιθίαση

Συχνά αίτια της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας περιλαμβάνουν:

  • Αυξημένη γλυκόζη αίματος
  • Υπέρταση
  • Λοιμώξεις των νεφρών
  • Πολυκυστική νόσος των νεφρών

Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να παρουσιάσει νεφρική ανεπάρκεια, ορισμένοι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, όπως:

  • ο διαβήτης
  • η υπέρταση
  • το οικογενειακό ιστορικό νεφρικής ανεπάρκειας
  • η καρδιαγγειακή νόσος

Επιπλοκές

Όταν εκπίπτει η λειτουργία των νεφρών, μπορεί να επηρεαστούν και άλλα όργανα του σώματος. Αυτό σημαίνει ότι καθώς εξελίσσεται η νεφρική ανεπάρκεια, μπορεί να εμφανιστούν και άλλες επιπλοκές, όπως:

  • καρδιαγγειακή νόσος
  • υπέρταση
  • απώλεια οστικής πυκνότητας
  • αναιμία

Θεραπεία

Η θεραπεία της νεφρικής ανεπάρκειας περιλαμβάνει συνήθως:

Αιμοκάθαρση

Το μηχάνημα της αιμοκάθαρσης ουσιαστικά υποκαθιστά την φυσιολογική λειτουργία των νεφρών απομακρύνοντας νερό και τοξικές ουσίες από το αίμα.

Μία εναλλακτική επιλογή της αιμοκάθαρσης είναι η περιτοναϊκή κάθαρση η οποία χρησιμοποιεί την περιτοναϊκή κοιλότητα του ατόμου για τον καθαρισμό του αίματος.

Η περιτοναϊκή κάθαρση μπορεί να γίνει από τον ασθενή και στο σπίτι του μετά από κατάλληλη εκπαίδευση.

Η αιμοκάθαρση δεν αποτελεί οριστική θεραπεία για τη νεφρική ανεπάρκεια, ωστόσο βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Μεταμόσχευση Νεφρού

Σε ασθενείς που η νεφρική λειτουργία έχει μειωθεί κάτω από το 20% της φυσιολογικής, μπορεί να γίνει μεταμόσχευση νεφρού. Οι νεφροί που χρησιμοποιούνται στις μεταμοσχεύσεις προέρχονται από ζωντανούς ή αποθανόντες δότες.

Μετά τη μεταμόσχευση, ο ασθενής θα πρέπει να λάβει επίσης φάρμακα για να διασφαλιστεί ότι δεν θα απορριφθεί το μόσχευμα.

Θεραπευτικό Πλάνο

Ένα θεραπευτικό πλάνο για την αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να περιλαμβάνει:

  • προσεκτική παρακολούθηση για σημεία επιδείνωσης της νεφρικής λειτουργίας
  • ειδική διατροφή για τους νεφρούς
  • περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ
  • αρκετή ξεκούραση
  • φυσική άσκηση

Μπορεί να χρειαστεί επίσης θεραπεία για τις επιπλοκές της νεφρικής νόσου. Γα παράδειγμα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναιμία, ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει συμπληρώματα σιδήρου, βιταμινών Β ή φολικού οξέος.

Πρόληψη

Υπάρχουν διάφορα μέτρα που μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο νεφρικής ανεπάρκειας. Αυτά περιλαμβάνουν:

  • αντιμετώπιση των ουρολοιμώξεων για την πρόληψη των βλαβών στους νεφρούς
  • περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
  • διακοπή του καπνίσματος
  • υγιεινή διατροφή
  • διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους
  • άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά καθημερινά

Πρόγνωση

Η πρόγνωση της νόσου διαφέρει αναλόγως αν αυτή είναι χρόνια ή οξεία.

Η οξεία νεφρική ανεπάρκεια ανταποκρίνεται συνήθως καλά στη θεραπεία με αποτέλεσμα η νεφρική λειτουργία να επανέρχεται πλήρως. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια δεν αντιμετωπίζεται, ωστόσο μπορεί να ρυθμιστεί με διάφορες αγωγές, όπως η αιμοκάθαρση.

Η μεταμόσχευση νεφρού μπορεί επίσης να βελτιώσει την πρόγνωση της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας.

Φωτογραφία: www.medicalgraphics.de (CC BY-ND 4.0)

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα