Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τη μελατονίνη για τις επιδράσεις της στον ύπνο. Ωστόσο, η ορμόνη αυτή έχει και αντιοξειδωτική δράση, καθώς προστατεύει τα κύτταρα από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στο DNA. Κατά συνέπεια, η μελατονίνη μπορεί να προστατεύσει και τα κύτταρα της καρδιάς ή των αγγείων.
Αν αναλογιστούμε ότι η καρδιαγγειακή νόσος ενοχοποιείται για σχεδόν 17.9 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο, καταλαβαίνουμε ότι τα οφέλη που προσφέρει η ορμόνη στην καρδιακή λειτουργία έχουν ιδιαίτερη σημασία.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα μελατονίνης στο αίμα συγκριτικά με υγιή άτομα. Επιπλέον, υπάρχει αντίστροφη σύνδεση ανάμεσα στα επίπεδα της μελατονίνης και τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό σημαίνει ότι όσο μειώνονται τα επίπεδα της μελατονίνης, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου.
Γνωρίζουμε, ακόμη, ότι τα συμπληρώματα μελατονίνης περιορίζουν την αρτηριακή πίεση. Η υπέρταση, δηλαδή η αυξημένη αρτηριακή πίεση, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Επιπλέον, τα καρδιαγγειακά συμβάματα (έμφραγμα του μυοκαρδίου και εγκεφαλικό επεισόδιο) εμφανίζονται συχνότερα τις πρωινές ώρες όταν τα επίπεδα της μελατονίνης είναι στη χαμηλότερη τιμή τους. Από τα παραπάνω δεδομένα προκύπτει ότι η μελατονίνη μπορεί να προστατεύσει τόσο την υγεία της καρδιάς όσο και την υγεία των αγγείων.
Σημαντικότερα, οι ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου έχουν μειωμένα επίπεδα μελατονίνης κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η παρατήρηση αυτή έχει δείξει ότι η μελατονίνη μπορεί ίσως να επιταχύνει την ανάρρωση από το έμφραγμα του μυοκαρδίου αν χορηγηθεί αμέσως μετά το επεισόδιο.
Εργαστηριακά πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι η μελατονίνη μπορεί πράγματι να προστατεύσει την καρδιά μετά από ένα έμφραγμα. Οι ίδιες μελέτες διαπίστωσαν ότι όταν περιοριστεί η παροχή οξυγόνου στην καρδιά, τότε οι βλάβες που προκαλούνται είναι δυνατό να προληφθούν σε κάποιο βαθμό με τη χορήγηση μελατονίνης.
Περιορισμένα τα Δεδομένα για τον Άνθρωπο
Τα δεδομένα για τα οφέλη της μελατονίνης σε ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου είναι πολύ περιορισμένα. Σε μία μεγάλη κλινική δοκιμή επιστήμονες χορήγησαν στους ασθενείς μελατονίνη αμέσως μετά από ένα επεισόδιο εμφράγματος, χωρίς ωστόσο να παρατηρήσουν οφέλη για τους ασθενείς. Αναλύοντας εκ νέου τα ίδια δεδομένα αργότερα διαπιστώθηκε ότι η μελατονίνη είχε πράγματι περιορίσει τις βλάβες που προκαλούνται από την έλλειψη οξυγόνου κατά τη διάρκεια του εμφράγματος. Μία παρόμοια κλινική δοκιμή δεν παρατήρησε σημαντικά οφέλη από τη χορήγηση μελατονίνης σε ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου. Κατά συνέπεια, τα διαθέσιμα δεδομένα σήμερα δεν είναι σαφή και επομένως δεν γνωρίζουμε αν η ορμόνη μπορεί πράγματι να προσφέρει οφέλη στους ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Μία θεωρία που μπορεί να εξηγήσει ίσως την αποτυχία των παραπάνω κλινικών δοκιμών είναι το γεγονός ότι οι ασθενείς έλαβαν μελατονίνη από του στόματος και όχι απευθείας στην καρδιά, κάτι που ενδεχομένως επηρέασε την αποτελεσματικότητα της ορμόνης.
Συνολικά, φαίνεται ότι η έρευνα για τις επιδράσεις της μελατονίνης στην καρδιά βρίσκονται ακόμα σε πρώιμα στάδια, επομένως θα πρέπει να περιμένουμε νέες μελέτες προκειμένου να αποφανθούμε αν η ορμόνη πράγματι μπορεί να προσφέρει οφέλη στο έμφραγμα του μυοκαρδίου ή άλλες καρδιακές παθήσεις.
Ωστόσο, αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι τα επίπεδα της μελατονίνης μειώνονται με την ηλικία, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Σε κάθε περίπτωση, αν πιστεύουμε ότι χρειαζόμαστε μελατονίνη, ο γιατρός μας είναι αυτός που θα μας καθοδηγήσει κατάλληλα.
Φωτογραφία: Anna Shvets