Υπάρχει πιθανότητα τα αναψυκτικά που καταναλώνουμε να αυξάνουν τον κίνδυνο άγχους; Μία νέα μελέτη η οποία εξέτασε τις επιδράσεις της ασπαρτάμης σε πειραματόζωα δείχνει ότι αυτό το ενδεχόμενο είναι πολύ ρεαλιστικό και σίγουρα θα πρέπει να εξερευνηθεί περαιτέρω.
Η ασπαρτάμη είναι ένα γλυκαντικό που χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα σε προϊόντα χαμηλών θερμίδων. Μάλιστα, περισσότερα από 5.000 προϊόντα σήμερα περιέχουν την παραπάνω ουσία.
Η νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό PNAS διαπίστωσε ότι η ομάδα ποντικών που κατανάλωνε ποσότητα ασπαρτάμης ίση με το 15% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης, εκδήλωνε περισσότερα συμπτώματα άγχους.
Ωστόσο, η ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρατήρηση της έρευνας ήταν ότι οι επιδράσεις της κατανάλωσης ασπαρτάμης στον κίνδυνο άγχους ήταν εμφανείς ακόμα και στα εγγόνια των ποντικών αυτής της ομάδας.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι θα πρέπει να εξετάσουμε περισσότερο την επιβάρυνση από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες στον κίνδυνο άγχους. Μάλιστα, η αύξηση στα ποσοστά άγχους που παρατηρούμε σήμερα ενδεχομένως συνδέεται με τη διατροφή των προγόνων μας πριν από 2 γενιές», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Οι επιστήμονες εξέτασαν τα επίπεδα του άγχους στα ποντίκια μέσω μίας σειράς τεστ με λαβυρίνθους. Επιπλέον, έκαναν μία σειρά εξετάσεις στα πειραματόζωα με σκοπό να διαπιστώσουν τα επίπεδα έκφρασης συγκεκριμένων γονιδίων. Όπως παρατήρησαν, τα ποντίκια που κατανάλωναν ασπαρτάμη είχαν σημαντικές διαφορές στην αμυγδαλή, μία περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τη ρύθμιση του άγχους.
Σήμερα είναι γνωστό ότι η ασπαρτάμη διασπάται σε ασπαρτικό οξύ, φαινυλαλανίνη και μεθανόλη κατά τη διάρκεια της πέψης. Όλες οι παραπάνω ουσίες μπορεί να επηρεάσουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Στο παρελθόν, ορισμένες μελέτες είχαν δείξει ότι η ασπαρτάμη ενδέχεται να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες σε ορισμένα άτομα.
Όταν τα ποντίκια που είχαν καταναλώσει ασπαρτάμη έλαβαν διαζεπάμη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του άγχους, τα συμπτώματά τους υποχώρησαν. Το φάρμακο αυτό δρα στις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζει και η ασπαρτάμη.
Αν και συνήθως τα συμπτώματα του άγχους στα ποντίκια δεν επαληθεύονται πάντοτε στις κλινικές δοκιμές με ανθρώπους εθελοντές, στην παρούσα μελέτη οι επιστήμονες παρατήρησαν σαφείς αλλαγές στη συμπεριφορά των ζώων τις οποίες συνέδεσαν με αλλαγές στη δραστηριότητα γονιδίων.
«Συνήθως παρατηρούμε μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά, ωστόσο στην παρούσα μελέτη οι αλλαγές ήταν πολύ εμφανείς», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Η παρούσα μελέτη ακολουθεί μία άλλη έρευνα της ίδιας ομάδας η οποία είχε δείξει ότι η νικοτίνη μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά των ποντικών ακόμα και δύο γενιές αργότερα, καθώς η ουσία μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις και στα γεννητικά κύτταρα των ποντικών.
Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, ενδεχομένως ο ίδιος μηχανισμός μπορεί να εξηγήσει και τις παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης για την ασπαρτάμη. Ο μηχανισμός αυτός δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, ωστόσο φαίνεται ότι οι επιγενετικές αλλαγές μπορεί να μεταβιβαστούν και στους απογόνους ενός ατόμου.
Η σύνδεση ανάμεσα στην ασπαρτάμη και το άγχος είχε εξερευνηθεί και από προηγούμενες μελέτες σε πειραματόζωα, ωστόσο οι έρευνες αυτές δεν είχαν καταλήξει σε σαφή συμπεράσματα.
Στο παρελθόν τα τεχνητά γλυκαντικά έχουν συνδεθεί με αλλαγές στο εντερικό μικροβίωμα ή αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ωστόσο αυτή είναι η πρώτη έρευνα που δείχνει ότι η ασπαρτάμη μπορεί να αυξάνει και τον κίνδυνο άγχους.
Αν και προφανώς τα αποτελέσματα θα πρέπει να επιβεβαιωθούν και σε ανθρώπους εθελοντές, η παρούσα μελέτη μας δίνει μία ιδέα σχετικά με τις επιδράσεις της ασπαρτάμης.
Φωτογραφία: Tim Samuel