Από τη δεκαετία του 1980, όποτε και τα πρώτα σημεία της κλιματικής αλλαγής άρχισαν να γίνονται αντιληπτά, οι περισσότερες ειδήσεις και οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης του κοινού είχαν χρησιμοποιήσει κυρίως εικόνες με πολικές αρκούδες και το λιώσιμο των πάγων. Τα παραπάνω είχαν δημιουργήσει σε αρκετούς την εντύπωση ότι τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής δεν θα επηρεάσουν την καθημερινή μας ζωή, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Πρόσφατες έρευνες, έδειξαν ότι το 58% του πληθυσμού πιστεύει ότι δεν θα επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή, ενώ το 61% δεν έχει σκεφτεί καν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει επιπτώσεις για την υγεία.
Αντίθετα με τις αντιλήψεις του κοινού, ωστόσο, όλο και περισσότερα δεδομένα έρχονται στο φως τα οποία δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι «η μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια υγεία στον 21ο αιώνα». Μία πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η υγεία του ανθρώπου, το νερό, τα τρόφιμα και η δομή και ασφάλεια της κοινωνίας έχουν ήδη επηρεαστεί με 467 διαφορετικούς τρόπους. Ακολουθούν παραδείγματα 8 τρόπων με τους οποίους έχει επηρεαστεί ή κινδυνεύει να επηρεαστεί η υγεία μας από την κλιματική αλλαγή:
Περιεχόμενα:
Οι πλημμύρες, οι πυρκαγίες, τα κύματα καύσωνα, οι περίοδοι ξηρασίας και οι καταιγίδες έχουν αυξηθεί σε ένταση, διάρκεια και συχνότητα εξ’αιτίας της κλιματικής αλλαγής
Η πλέον γνωστή επίδραση της κλιματικής αλλαγής σήμερα είναι η συνεχώς αυξανόμενη ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων παγκοσμίως, τα οποία έχουν προκαλέσει θανάτους, τραυματισμούς και διάφορες σοβαρές νόσους. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή έχουν προκαλέσει σχεδόν 2.52 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως από το 1980 μέχρι το 2013. Εκτός από το πεδίο των επιστημών που εξετάζει σε ποιο βαθμό ενοχοποιούνται οι αλλαγές του κλίματος για τη συχνότητα και ένταση των ακραίων καιρικών φαινόμενων, ορισμένοι ερευνητές θέλησαν να υπολογίσουν τον ακριβή αριθμό των θανάτων για τους οποίους ευθύνεται η κλιματική αλλαγή. Για παράδειγμα, μία ομάδα ερευνητών εκτίμησε ότι κατά το κύμα καύσωνα που σάρωσε την Ευρώπη το 2003 και προκάλεσε το θάνατο 70.000 ατόμων σε 12 χώρες, η κλιματική αλλαγή αύξησε την πιθανότητα θανάτου από σχετιζόμενα με τη ζέστη αίτια κατά 70% στο Παρίσι και κατά 20% στο Λονδίνο.
Καθώς η μέση θερμοκρασία αυξάνεται, το ίδιο συμβαίνει και με τα ποσοστά των παθήσεων που σχετίζονται με υψηλές θερμοκρασίες
Εκτός από τα κύματα καύσωνα, η κλιματική αλλαγή ενοχοποιείται για μία γενικότερη άνοδο της θερμοκρασίας καθώς και αύξηση της διάρκειας του καλοκαιριού. Στις πόλεις το πρόβλημα αυτό είναι εντονότερο καθώς οι θερμοκρασίες είναι συνήθως 1-5 βαθμούς υψηλότερες σε σχέση με τις αγροτικές περιοχές. Η έκθεση σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση ή ακόμα και θάνατο στις πιο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και αυτοί που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους.
Πέρσι στην Κεντρική Αμερική και το νότιο Μεξικό περισσότεροι από 20.000 εργαζόμενοι στα ζαχαρότευτλα κατέληξαν από χρόνια νεφρική νόσο λόγω της έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες και της αφυδάτωσης. Αντίστοιχα περιστατικά παρατρήθηκαν και σε άλλες χώρες, όπως την Ινδία, τη Σρι Λάνκα και την Ταϊλάνδη.
Η κλιματική αλλαγή ενισχύει την ατμοσφαιρική ρύπανση
Παρά το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή και η ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν αρκετά κοινά αίτια, οι αλλαγές που προκαλούνται στον καιρό καθώς και τα υψηλότερα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα επιβαρύνουν την ποιότητα του αέρα σε αρκετές περιοχές του κόσμου. Αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται οι περίοδοι ξηρασίας, η συγκέντρωση του όζοντος στην ατμόσφαιρα, οι πυρκαγιές, καθώς και η γύρη στον αέρα.
Οι αρνητικές επιδράσεις της μόλυνσης του αέρα στην υγεία οδηγούν σε αύξηση των οξέων και χρονίων παθήσεων της καρδίας και των πνευμόνων, οι οποίες με τη σειρά τους ευθύνονται για νοσηλείες ή ακόμα και θανάτους. Υπάρχουν επίσης δεδομένα που δείχνουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί υπογονιμότητα και βλάβες στον εγκέφαλο. Διάφορες έρευνες την έχουν συνδέσει με καθυστέρηση της ανάπτυξης και αυτισμό στα παιδιά, καθώς και αυξημένο κίνδυνο για νόσο Alzheimer στους ενήλικες.
Η αυξημένη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα συνδέεται με έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών
Τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στα κτίρια είναι ένα γνωστό πρόβλημα για την ποιότητα του αέρα, με αρκετές έρευνες να έχουν παρατηρήσει μειωμένη απόδοση σε τεστ γνωστικότητας σε όσους δουλεύουν σε γραφεία ή στα παιδιά που πάνε σχολείο. Εξ’ αιτίας την κλιματικής αλλαγής, τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχουν σήμερα την υψηλότερη τιμή τους (410ppm) και αναμένεται να φτάσουν υπερδιπλάσιες τιμές μέσα στα επόμενα 100 χρόνια. Καθώς τα επίπεδα του διοξειδίου στην ατμόσφαιρα αυξάνονται, θα αυξηθεί αντίστοιχα και η ποσότητα του διοξειδίου στους εσωτερικούς χώροτς. Οι ακριβείς επιδράσεις του παραπάνω φαινομένου δεν είναι ακόμα πληρως αντιληπτές, ωστόσο οι παρούσες οδηγίες συνιστούν ότι τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στους εσωτερικούς χώρους δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 1000ppm.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη συχνότητα των παθήσεων που μεταδίδονται με φορείς, με τα τρόφιμα ή με το νερό
Η αύξηση της θερμοκρασίας καθώς και η άνοδος την επιφάνειας της θάλασσας μπορεί να επηρεάσει τον πληθυσμό και την κατανομή των φορέων και των παθογόνων που μεταδίδονται μέσω αυτών τόσο χρονικά όσο και τοπικά. Για παράδειγμα, η άνοδος της θερμοκρασίας έχει αυξήσει τα ποσοστά Ιού του Δυτικού Νείλου στη Βόρεια Αμερική. Αντίστοιχα, η ελονοσία παρουσιάζεται πλέον σε μεγαλύτερο υψόμετρο στην Ανατολική Αφρική. Αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν επίσης ότι το λιώσιμο των πάγων μπορεί να απελευθερώσει αρχαία μικρόβια και παθογόνα που βρίσκονται στην Αρκτική.
Επιπλέον, οι αλλαγές στον καιρό και οι καταστροφές που προκαλούνται μετά από ακραία καιρικά φαινόμενα, διευκολύνουν τη μετάδοση νόσων από τα τρόφιμα ή το νερό, μεταξύ των οποίων η χολέρα και η διάρροια.
Η κλιματική αλλαγή απειλεί την ασφάλεια των τροφίμων
Αν και οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να διευκολύνουν τις γεωργικές καλλιέργειες σε κάποιες περιοχές, η συνολική επίδραση είναι αρνητική. Οι διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού αυξάνονται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, κατά 14% κάθε δεκαετία, ενώ αντίστοιχα οι παγκόσμιες γεωργικές καλλιέργειες μειώνονται κατά 1-2% στην ίδια χρονική διάρκεια. Αν τα ποσοστά αυτά παραμείνουν ως έχουν, μέχρι το 2050 θα υπάρχει μειωμένη διαθεσιμότητα τροφίμων, αύξηση των τιμών και κοινωνικός αναβρασμός.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη διατροφή μας με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, οι υψηλές θερμοκρασίες, η ξηρασία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα προκαλέσουν μείωση στην παραγωγή σιταριού, αραβοσίτου, σόργου και ρυζιού. Η άνοδος της θερμοκρασίας στους ωκεανούς θα προκαλέσει όξυνση και κατάρρευση του θαλασσίου οικοσυστήματος, γεγονός που σε συνδυασμό με τη ρύπανση, θα περιορίσει σημαντικά την αλιεία. Οι υψηλές συγκεντρώσεις διοξειδίου στην ατμόσφαιρα έχει παρατηρηθεί επίσης ότι μειώνουν την περιεκτικότητα των τροφίμων σε πρωτεΐνες και μέταλλα.
Η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει μαζική μετανάστευση και θα αυξήσει τη βία
Στρατιωτικοί από τις ΗΠΑ προειδοποιούν ότι η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει αλλαγές στο περιβάλλον που θα αυξήσουν την πιθανότητα πολέμου σε περιοχές που ήδη είναι ευάλωτες. Ιστορικά, η έλλειψη νερού και τα ακραία καιρικά φαινόμενα σχετίζονται σε μεγάλο ποσοστό με πολεμικές συρράξεις και κοινωνικοπολιτική αστάθεια. Η κλιματική αλλαγή έχει ενοχοποιηθεί από ορισμένους ως ένας από τους πράγοντες που προκάλεσε τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Εκτός από τις πολιτικές συνέπειες, η άνοδος του επιπέδου της θάλασσας σε συνδυασμό με τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα καταστήσει ορισμένες περιοχές μη κατοικήσιμες. Ως αποτέλεσμα, μέχρι το 2050, 50-250 εκατομμύρια άτομα θα πρέπει να μεταναστεύσουν λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η κλιματική αλλαγή απειλεί επίσης την ψυχική μας υγεία
Η ψυχική υγεία επηρεάζεται άμεσα αλλά και έμμεσα. Για παράδειγμα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν σχετιστεί με ένα μεγάλο εύρος ψυχικών νόσων, μεταξύ των οποίων οι οξείες αγχώδεις διαταραχές, η διαταραχή μετατραυματισκού στρες, η κατάθλιψη, οι καταχρήσεις αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, η αυτοκτονία και τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Η καταστροφή της γης λόγω της κλιματικής αλλαγής μειώνει το «δέσιμο» που έχουν οι κάτοικοι μίας περιοχής με αυτή με αποτέλεσμα να υπάρχει επιβάρυνση της ψυχικής υγείας. Επιπλέον, η τελευταία μπορεί να επιβαρυνθεί ακόμα περισσότερο λόγω έκπτωσης στη σωματική υγεία ή την υγεία της κοινότητας.
Εκτός από όλα τα παραπάνω, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί «τη μεγαλύτερη πρόκληση του 21ου αιώνα» και τα εμπόδια στην επίτευξη του στόχου αυτού είναι κυρίως κοινωνικοπολιτικά. Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν άμεσα ενέργειες για τον περιορισμό της ρύπανσης του περιβάλλοντος οι οποίες θα περιλαμβάνουν μείωση των καύσεων, αύξηση του πρασίνου στις πόλεις και «ενεργές» κοινότητες. Τα οφέλη από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι τεράστια. Συνοψίζοντας, αν ενδιαφέρεστε για την υγεία σας, σας ενδιαφέρει επίσης η κλιματική αλλαγή και οι επιδράσεις της.
Βιβλιογραφία: Scientific American