Κληρονομικότητα ή Ανατροφή; Πόσο Επηρεάζουν τα Γονίδια το Χαρακτήρα μας;

Η γνωστή διαμάχη «κληρονομικότητα εναντίον ανατροφής» υπάρχει εδώ και εκατοντάδες χρόνια και κεντρίζει το επιστημονικό ενδιαφέρον μέχρι σήμερα. Η παραπάνω διαμάχη ουσιαστικά προσπαθεί να αποφανθεί τι είναι αυτό που ευθύνεται περισσότερο για τη συμπεροφορά μας: τα γονίδια ή το περιβάλλον της ανατροφής μας;

Προσφάτως, το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Three Identical Strangers» επανέφερε τη συζήτηση σχετικά με τη σημαντικότητα των περιβαλλοντικών παραγόντων και της εκπαίδευσης σε σχέση με την κληρονομικότητα.

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τις παρατηρήσεις μίας «μελέτης τριδύμων» που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960. Ουσιαστικά περιγράφει την ιστορία τριών μονοζυγωτικών τριδύμων που διαχωρίστηκαν μετά τη γέννηση και υιοθετήθηκαν από τρεις διαφορετικές οικογένειες που δεν είχαν άλλα παιδιά. Η έρευνα ήθελε να παρατηρήσει πώς θα εξελισσόταν το κάθε παιδί στη μετέπειτα ζωή του.

Μία νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Πεννσυλβάνια, το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και το Πανεπιστήμιο του Γέιλ, εξέτασε διάφορα αδέρφια προσπαθώντας να κατανοήσει καλύτερα αν η ηθική μας εξαρτάται αποκλειστικά από την ανατροφή μας ή αν οι γενετικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο σε αυτή.

Η επικεφαλής της έρευνας, Αμάντα Ράμος, από το Πανεπιστήμιο της Πεννσυλβάνια, αναφέρεται στην ηθική ενός ατόμου ως «ενάρετο χαρακτήρα» και εξηγεί ότι τόσο η ανατροφή όσο και η φύση συμβάλλουν από κοινού στην ανάπτυξή της.

«Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της ανατροφής και των παραπάνω εναρέτων πτυχών του χαρακτήρα, ωστόσο δεν έχει εξεταστεί το γενετικό κομμάτι», συμπλήρωσε η ίδια.

Ωστόσο, πρόσθεσε, «πιστεύω ότι οι παραπάνω έρευνες αντιπροσωπεύουν μία χαμένη ευκαιρία καθώς οι γονείς μοιράζονται τα γονίδια με τα παιδιά τους και τα χαρακτηριστικά που αποδίδουμε αποκλειστικά στην ανατροφή μπορεί να οφείλονται εν μέρει στην κληρονομικότητα».

Επομένως, η Ράμος και η ομάδα της έκαναν μία έρευνα στην οποία εξέτασαν αν ο «ενάρετος χαρακτήρας» είναι ένα κληρονομικό χαρακτηριστικό. Οι ερευνητές δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο επιστημονικό περιοδικό Behavior Genetics.

Η επίδραση της κληρονομικότητας

Οι επιστήμονες εξέτασαν 720 ζευγάρια αδερφών με διαφορετικούς βαθμούς συγγένειας, από ομοζυγωτικούς διδύμους που μεγάλωσαν στο ίδιο περιβάλλον, μέχρι θετά αδέρφια από διαφορετικούς γονείς που μεγάλωσαν στο ίδιο σπίτι.

«Αν οι ομοζυγωτικοί δίδυμοι έχουν περισσότερα κοινά από τους διζυγωτικούς, για παράδειγμα, αυτό δείχνει ότι υπάρχει επίδραση από γενετικούς παράγοντες», είπε η Ράμος. «Περιλάβαμε διάφορους βαθμούς συγγένειας καθώς έτσι μπορούμε να διαχωρίσουμε καλύτερα την κληρονομικότητα από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες».

Οι επιστήμονες εξέτασαν τα δεδομένα (όπως η ανατροφή από τους γονείς και το αίσθημα ευθύνης των παιδιών) αρχικά στην εφηβία και στη συνέχεια στη νεαρή ενήλικη ζωή των εθελοντών.

Η Ράμος και η ομάδα της διαπίστωσαν ότι η ανατροφή, υπό τη μορφή της θετικής γονεϊκής ανατροφής (δηλαδή η επιβράβευση της καλής συμπεριφοράς), σχετίζεται με ισχυρότερο αίσθημα ευθύνης στα παιδιά. Ωστόσο, τονίζουν ότι η παραπάνω συσχέτιση ήταν εντονότερη στα παιδιά που μεγάλωσαν στο ίδιο περιβάλλον, αλλά και σχετίζονται εξ’αίματος.

«Ουσιαστικά», πρόσθεσε, «διαπιστώσαμε ότι τόσο η κληρονομικότητα όσο και η ανατροφή επηρεάζουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά».

«Ο τρόπος που συμπεριφέρονται τα παιδιά αποδίδεται εν μέρει στις γενετικές τους ομοιότητες, αλλά και στον τρόπο που οι γονείς ανταποκρίνονται στη συμπεριφορά τους», συμπλήρωσε εξηγώντας ότι «οι συμπεριφορές αυτές επηρεάζουν την κοινωνικότητα και την ευσυνειδησία των παιδιών».

Τα γονίδια δεν καθορίζουν πλήρως τη συμπεριφορά

Η Τζένι Νεϊντερχάιζερ τόνισε ότι τα παραπάνω ευρήματα δεν αποτελούν ένδειξη ότι η φύση υπερνικά την ανατροφή αναφορικά με την ηθική και την ευσυνειδησία ενός ατόμου. Τονίζει ωστόσο, ότι το DNA επηρεάζει περισσότερα από την εξωτερική εμφάνιση.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν», είπε η Νεϊντερχάιζερ, «ότι η ανατροφή καθορίζει την ανάπτυξη ενός ενάρετου χαρακτήρα στα παιδιά αποκλειστικά μέσω περιβαλλοντικών παραγόντων. Ωστόσο τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι υπάρχουν και κληρονομικοί παράγοντες».

«Αυτό δεν σημαίνει ότι αν οι γονείς είναι ευσυνείδητοι το ίδιο θα ισχύει και με τα παιδιά τους ανεξαρτήτως ανατροφής. Σημαίνει, ωστόσο, ότι τα παιδιά έχουν μία τάση να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να αγνοούμε», πρόσθεσε.

Ωστόσο, η Ράμος μάς θυμίζει ότι η παραπάνω τάση δεν είναι δεσμευτική και είναι δυνατόν να αλλάξει με την κατάλληλη ανατροφή. Τελικά, αυτό που παίζει το μεγαλύτερο ρόλο είναι οι συνειδητές επιλογές που κάνουμε καθημερινά.

«Τα γονίδια δεν καθορίζουν πλήρως ποιοι είμαστε, απλά μας δίνουν δυνατότητες. Ο άνθρωπος έχει πλήρη έλεγχο των επιλογών του και μπορεί να αποφασίσει μόνος του ποιος θα είναι», κατέληξε η Ράμος.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα