Σήμερα, είναι γνωστό ότι η χρόνια φλεγμονή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αρκετά χρόνια νοσήματα. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει σε αρκετούς μία λανθασμένη αντίληψη ότι η εξάλειψη της φλεγμονής στον οργανισμό μπορεί να μας προστατεύσει από την καρδιαγγειακή νόσο, τον καρκίνο, την άνοια ή ακόμα και τη διαδικασία της γήρανσης.
Αν και αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τα τελευταία χρόνια οι γνώσεις μας σχετικά με τους μηχανισμούς και τις επιδράσεις της χρόνιας φλεγμονής έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Πότε όμως θα πρέπει να κάνουμε εξετάσεις για τη φλεγμονή; Υπάρχει περίπτωση να έχουμε χρόνια φλεγμονή χωρίς να το γνωρίζουμε και ποιες είναι οι εξετάσεις που μπορούμε να κάνουμε για να το διαπιστώσουμε;
Εξετάσεις για τη Φλεγμονή
Σήμερα, αρκετές εξετάσεις χρησιμοποιούνται καθημερινά για την εξέταση των δεικτών φλεγμονής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι εξετάσεις αυτές δεν μπορούν να κάνουν διαχωρισμό ανάμεσα στην οξεία φλεγμονή, δηλαδή αυτή που προκαλούν διάφορες λοιμώξεις, και τη χρόνια φλεγμονή, η οποία συνοδεύει συνήθως καταστάσεις όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, τα αυτοάνοσα νοσήματα ή άλλες παθήσεις. Προφανώς, είναι σημαντικό όταν κάνουμε μία εξέταση να γνωρίζουμε ποιο από τα παραπάνω δύο είδη φλεγμονής έχει αυξήσει τους σχετικούς δείκτες.
Οι 4 συχνότερες εξετάσεις των δεικτών φλεγμονής που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι:
- Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών (ΤΚΕ). Η εξέταση αυτή αναφέρεται στην ταχύτητα με την οποία τα ερυθρά αιμοσφαίρια καθιζάνουν στον πάτο ενός δοκιμαστικού σωλήνα σε ένα δείγμα αίματος. Όταν υπάρχει φλεγμονή, η ταχύτητα καθίζησης αυξάνεται, καθώς τα υψηλότερα επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών προκαλούν συγκόλληση των αιμοσφαιρίων. Αν και τα αποτελέσματα της εξέτασης μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με το διαγνωστικό κέντρο, γενικά η ταχύτητα καθίζησης κάτω από 20 mm/hr θεωρείται φυσιολογική, ενώ οι τιμές πάνω από 100 mm/hr είναι πολύ υψηλές.
- C-αντιδρώσα Πρωτεΐνη (CRP). Η πρωτεΐνη αυτή παράγεται στο ήπαρ και γενικά αυξάνεται όταν υπάρχει φλεγμονή. Φυσιολογικά, η CRP πρέπει να είναι κάτω από 3 mg/L. Υψηλότερες τιμές τυπικά συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, ωστόσο σε περιπτώσεις γενικευμένης φλεγμονής η CRP μπορεί να ξεπεράσει τα 100 mg/L.
- Φερριτίνη. Η πρωτεΐνη αυτή αποτελεί ένα δείκτη για την ποσότητα σιδήρου στον οργανισμό. Χρησιμοποιείται συνήθως για να διαπιστωθεί αν ένας ασθενής με σιδηροπενική αναιμία έχει ανεπάρκεια σιδήρου. Τα επίπεδα της φερριτίνης, ωστόσο, μπορεί να αυξηθούν όταν υπάρχει φλεγμονή στον οργανισμό. Τα φυσιολογικά επίπεδα και εδώ μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με το διαγνωστικό κέντρο, ωστόσο το φυσιολογικό εύρος είναι 20-200 mcg/L.
- Ινωδογόνο. Αν και η πρωτεΐνη αυτή χρησιμοποιείται συνήθως για την εκτίμηση της πηκτικότητας, τα επίπεδά της μπορεί να αυξηθούν όταν υπάρχει φλεγμονή. Φυσιολογικά, τα επίπεδα του ινωδογόνου είναι από 200 έως 400 mg/dL.
Πότε Γίνονται Εξετάσεις για τους Δείκτες Φλεγμονής;
Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι χρήσιμο να κάνουμε εξετάσεις για την εκτίμηση των δεικτών φλεγμονή. Συγκεκριμένα:
- Για τη διάγνωση μίας αυτοάνοσης νόσου. Μία τέτοια πάθηση είναι η γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη ταχύτητα καθίζησης. Για παράδειγμα, σε έναν ασθενή με νεοεμφανιζόμενη, σοβαρή κεφαλαλγία και άλγος στη γνάθο, η αυξημένη ταχύτητα καθίζησης αυξάνει την πιθανότητα της παραπάνω διάγνωσης, ενώ αν ο ασθενής έχει φυσιολογικά επίπεδα, τότε η διάγνωση αυτή απορρίπτεται.
- Για την παρακολούθηση μίας αυτοάνοσης νόσου. Όταν ένας ασθενής έχει ρευματοειδή αρθρίτιδα, για παράδειγμα, τόσο η ταχύτητα καθίζησης όσο και η CRP μπορεί να βοηθήσουν το γιατρό να εκτιμήσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Προφανώς, καμία από τις παραπάνω εξετάσεις δεν είναι τέλεια και επομένως είναι δυνατό δώσει ψευδώς αρνητικά ή ψευδώς θετικά αποτελέσματα.
Πρέπει να Κάνουμε Τακτικά Εξετάσεις Φλεγμονής;
Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες, δεν είναι απαραίτητο να γίνονται εξετάσεις για τους δείκτες φλεγμονής στο ετήσιο τσεκ-απ.
Σε ορισμένους ασθενείς με αυξημένο καρδιακό κίνδυνο μπορεί να προστεθεί και η CRP στις εξετάσεις αίματος με σκοπό να εκτιμηθεί αν ο ασθενής θα πρέπει να εφαρμόσει στρατηγικές πρόληψης. Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι η CRP προσφέρει ελάχιστα στην εκτίμηση της καρδιαγγειακής υγείας συγκριτικά με άλλους τυπικούς δείκτες, όπως το ιστορικό υπέρτασης, διαβήτη, καπνίσματος, η υψηλή χοληστερόλη και το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.
Η Φλεγμονή Συχνά Δεν Προκαλεί Συμπτώματα, Άρα Γιατί να Μην Κάνουμε Εξετάσεις;
Είναι αλήθεια ότι σε αρκετές περιπτώσεις η χρόνια φλεγμονή δεν προκαλεί ειδικά συμπτώματα. Ωστόσο, οι εξετάσεις για τους δείκτες φλεγμονής συχνά προσφέρουν πολύ λιγότερα οφέλη σε σχέση με την εκτίμηση άλλων παραγόντων κινδύνου για τη χρόνια φλεγμονή, όπως για παράδειγμα:
- Η παχυσαρκία
- Ο διαβήτης
- Η καρδιαγγειακή νόσος
- Η ηπατίτιδα C
- Τα αυτοάνοσα νοσήματα
Οι τυπικές εξετάσεις για την εκτίμηση αρκετών από τους παραπάνω παράγοντες δεν απαιτεί εξέταση των δεικτών φλεγμονής. Αν έχετε έναν από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, ο γιατρός μπορεί να σας χορηγήσει τις κατάλληλες θεραπείες.
Φωτογραφία: Towfiqu barbhuiya