Αυτή τη στιγμή ο κόσμος βιώνει μία παγκόσμια επιδημία η οποία τα επόμενα χρόνια αναμένεται να γιγαντωθεί ακόμα περισσότερο. Αναφερόμαστε φυσικά στην επιδημία της άνοιας, μίας πάθησης η οποία σήμερα επηρεάζει σχεδόν 40 εκατομμύρια άτομα, αριθμός ο οποίος σύμφωνα με τις εκτιμήσεις θα τριπλασιαστεί μέχρι το 2050.
Η άνοια είναι μια προοδευτική έκπτωση της εγκεφαλικής λειτουργίας που σχετίζεται με τη διαδικασία της γήρανσης. Αν και τα αίτιά της μπορεί να ποικίλουν, πιστεύουμε σήμερα ότι τα κοινότερα από αυτά, δηλαδή η νόσος Alzheimer και η αγγειακή άνοια, μπορεί να σχετίζονται στενά μεταξύ τους.
Πώς σχετίζεται η καρδιακή υγεία με τις γνωστικές λειτουργίες;
Εδώ και αρκετά χρόνια γνωρίζουμε ότι οι παθήσεις που φράσσουν τις αρτηρίες της καρδίας, έχουν την ίδια επίδραση και στις αρτηρίες του υπολοίπου οργανισμού, μεταξύ των οποίων και οι αρτηρίες του εγκεφάλου. Οι αρτηρίες έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη ροή του αίματος και τη μεταφορά του οξυγόνου στα διάφορα όργανα. Οι βλάβες στις αρτηρίες οδηγούν σε σχηματισμό αρτηριακών φραγμών ή θρόμβων, οι οποίοι με τη σειρά τους ευθύνονται για την καρδιακή νόσο, τα εμφράγματα του μυοκαρδίου, τα εγκεφαλικά επεισόδια, την περιφερική αγγειοπάθεια και την αγγειακή άνοια.
Η νόσος Alzheimer, πιστεύαμε μέχρι σήμερα ότι έχει διαφορετικά αίτια, καθώς στους εγκεφάλους των ασθενών που πάσχουν από αυτή εμφανίζονται πλέγματα σωληνοειδών πρωτεϊνών (νευροϊνιδικά πλέγματα). Ωστόσο, όλο και περισσότερα δεδομένα συνδέουν την άνοια της νόσου Alzheimer με τους ίδιους παράγοντες κινδύνου που ενοχοποιούνται για την καρδιακή νόσο, το εγκεφαλικό επεισόδιο, την περιφερική αγγειοπάθεια και τις αγγειακές άνοιες. Οι παραπάνω παράγοντες κινδύνου είναι η παχυσαρκία, η υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης.
Τα στοιχεία είναι κάθε άλλο παρά φτωχά. Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με τις παραπάνω παθήσεις έχουν σημαντικά αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν νόσο Alzheimer. Άλλες έρευνες έχουν παρατηρήσει ότι οι ασθενείς με νόσο Alzheimer έχουν σημαντικά μειωμένη αιματική ροή στον εγκέφαλο, ενώ έρευνες με αυτοψίες έχουν παρατηρήσει εκτεταμένες αγγειακές βλάβες στους εγκεφάλους με τη νόσο.
Οι ερευνητές εστιάζουν σήμερα στην αιτιολογία του παραπάνω φαινομένου. Φαίνεται ότι η καλή αιματική ροή αποτελεί κλειδί στην απομάκρυνση των σωληνοειδών αυτών πρωτεϊνών που συσσωρεύονται και περιπλέκονται στους εγκεφάλους των ασθενών με νόσο Alzheimer. Μία θεωρία είναι ότι οτιδήποτε μειώνει την αιματική ροή στον εγκέφαλο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο νόσου Alzheimer, ενώ αντίθετα ό,τι αυξάνει την αιματική ροή μειώνει τον αντίστοιχο κίνδυνο.
Οι ενέργειες που ωφελούν την καρδιακή υγεία μειώνουν τον κίνδυνο άνοιας
Η φυσική άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας, αλλά και τον κίνδυνο νόσου Alzheimer. Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που ασκούνται έχουν μειωμένο κίνδυνο να παρουσιάσουν άνοια οποιασδήποτε αιτιολογίας, γεγονός που επαληθεύεται και για τους ενήλικες με ήπια έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών.
Υπάρχουν ακόμη σημαντικά δεδομένα ερευνών που δείχνουν ότι η Μεσογειακή δίαιτα, δηλαδή μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, τρόφιμα ολικής αλέσεως, υγιή λίπη και θαλασσινά, σχετίζεται με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας.
Το συμπέρασμα είναι ότι, ακόμα και αν κάποιος έχει οικογενειακό ιστορικό άνοιας, ιδιαίτερα της σχετιζόμενης με νόσο Alzheimer, ή έχει ήδη παρουσιάσει ήπια έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών (έκπτωση της μνήμης, σύγχυση), μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας ακολουθώντας ένα τρόπο ζωής που διαφυλάσσει την καρδιακή υγεία. Αυτό σημαίνει Μεσογειακή δίαιτα με 4 ή 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως καθώς και 150 λεπτά φυσικής άσκησης εβδομαδιαίως. Επιλογές του τρόπου ζωής που βοηθούν στη μείωση του στρες μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Ο επαρκής ύπνος, οι καλές οικογενειακές σχέσεις και η κοινωνικότητα όλα έχουν προστατευτική επίδραση στις γνωστικές λειτουργίες.
Βιβλιογραφία: Harvard Health