Όταν ένα κομμάτι του ήπατος αφαιρείται, ο οργανισμός έχει την ικανότητα να αναγεννά τον ιστό που αφαιρέθηκε. Όπως παρατήρησε μία επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου της Γερμανίας, η επιτυχία της παραπάνω διαδικασίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τα βακτήρια του εντέρου. Τα αποτέλεσμα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς μπορεί να βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών μετά από μία χειρουργική επέμβαση για τον καρκίνο του ήπατος ή άλλες νόσους.
Σήμερα, γνωρίζουμε ότι το ήπαρ έχει την ικανότητα να αναπληρώνει τους χαμένους ιστούς του, αντίθετα με άλλα όργανα του σώματος, όπως για παράδειγμα η καρδιά. Ωστόσο, το όργανο αυτό δεν δρα αυτόνομα και όπως φαίνεται η λειτουργία του μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες, ένας από τους οποίους είναι και τα βακτήρια του εντέρου.
Τα Λιπαρά Οξέα Βραχέας Αλύσου
Το εντερικό μικροβίωμα είναι υγιές αν περιλαμβάνει αρκετά διαφορετικά είδη βακτηρίων. Τα βακτήρια αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην πέψη καθώς εμπλέκονται στο μεταβολισμό αρκετών θρεπτικών ουσιών, μεταξύ των οποίων και τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου.
«Τα κύτταρα του ήπατος χρειάζονται τα παραπάνω λιπαρά οξέα προκειμένου να πολλαπλασιαστούν και να διαιρεθούν. Στη μελέτη μας καταφέραμε να δείξουμε για πρώτη φορά ότι τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν το μεταβολισμό των λιπιδίων στα κύτταρα του ήπατος και επομένως την ικανότητα των τελευταίων να πολλαπλασιάζονται», υποστήριξαν οι συγγραφείς της νέας έρευνας.
Τα Αντιβιοτικά Επιβραδύνουν την Αναγέννηση του Ήπατος
Η επιστημονική ομάδα της έρευνας έκανε μία σειρά πειράματα σε ποντίκια προκειμένου να διαπιστώσει αν οι μεταβολές του μικροβιώματος μπορεί να επηρεάσουν την αναγέννηση του ήπατος. Στα πειραματόζωα που χορηγήθηκαν αντιβιοτικά, ο σχηματισμός νέων ηπατικών κυττάρων επιβραδύνθηκε σε μεγάλο βαθμό. Οι επιστήμονες της μελέτης γνώριζαν ήδη ότι τα αντιβιοτικά επηρεάζουν αρνητικά την αναγέννηση του ήπατος, ωστόσο το φαινόμενο αυτό είχε αποδοθεί στην ανοσιακή απόκριση του οργανισμού ή στις επιδράσεις των αντιβιοτικών απευθείας στα κύτταρα του ήπατος. Στην παρούσα μελέτη παρατηρήθηκε επίσης ότι ούτε τα ποντίκια που δεν είχαν καθόλου μικροβίωμα μπορούσαν να αναπληρώσουν τους ηπατικούς ιστούς.
Το Μικροβίωμα Ενισχύει τον Πολλαπλασιασμό των Ηπατικών Κυττάρων
Όπως εξήγησαν οι συγγραφείς της μελέτης, τα αντιβιοτικά δεν καταστρέφουν όλα τα βακτήρια του εντέρου. Ωστόσο, τα περισσότερα βακτήρια που απομένουν μετά τη χρήση ενός αντιβιοτικού δεν έχουν την ικανότητα να παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και επομένως τα επίπεδα των τελευταίων μειώνονται σημαντικά. Προκειμένου το εντερικό μικροβίωμα να επανέλθει μετά τη λήψη ενός αντιβιοτικού χρειάζονται συνήθως μερικές εβδομάδες. Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι η επιδιόρθωση του ήπατος καθυστέρησε αρκετά στα ποντίκια που είχαν λάβει αντιβιοτικά, ενώ στα ποντίκια που δεν είχαν μικροβίωμα το ήπαρ δεν επανήλθε ποτέ.
Πειράματα με Οργανοειδή και Ανθρώπινα Κύτταρα
Χρησιμοποιώντας οργανοειδή από κύτταρα ποντικών (ουσιαστικά μικρογραφίες του ήπατος σε τρυβλία Petri), οι επιστήμονες της μελέτης διαπίστωσαν ότι τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου εμπλέκονται στο σχηματισμό της κυτταρικής μεμβράνης των κυττάρων του ήπατος. Αν τα κύτταρα δεν έχουν επαρκείς ποσότητες των παραπάνω λιπαρών οξέων, τότε δεν πολλαπλασιάζονται. Αντιθέτως, όταν οι ποσότητες των λιπαρών οξέων ήταν επαρκείς και υπήρχε πολλαπλασιασμός των κυττάρων, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι υπήρχε αυξημένη δραστηριότητα του ενζύμου SCD1. Σε περαιτέρω πειράματα, η ομάδα παρατήρησε ότι το ένζυμο αυτό είναι ενεργό και στον άνθρωπο κατά την αναγέννηση του ήπατος.
Τι Σημαίνουν τα Αποτελέσματα της Μελέτης
«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα βακτήρια του εντέρου εμπλέκονται σε αρκετούς μηχανισμούς του οργανισμού. Ακόμα υπάρχουν αρκετά που δεν γνωρίζουμε σχετικά με τους μικροοργανισμούς αυτούς, ωστόσο από τη μελέτη μας είναι σαφές ότι συγκεκριμένοι πληθυσμοί μπορεί να βοηθήσουν στον πολλαπλασιασμό των ηπατικών κυττάρων», τόνισε η ομάδα.
Κατά συνέπεια, οι γιατροί θα μπορούν ίσως να προτείνουν συγκεκριμένες δίαιτες στους ασθενείς μετά από ένα χειρουργείο για το ήπαρ, προκειμένου να ενισχύσουν την αναπλήρωση των κυττάρων του οργάνου, κατέληξε η ομάδα.
Φωτογραφία: Edward Jenner