Αν και ο ύπνος είναι ίσως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν τη γενικότερη υγεία μας, αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε ακόμα γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφοροποίηση στη διάρκεια του ύπνου διαφόρων ανθρώπων.
Μία πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers of Neuroscience θέλησε να εξετάσει πως διαφοροποιείται η διάρκεια του ύπνου ανάλογα με την εποχή. Όπως διαπίστωσε η επιστημονική ομάδα της μελέτης, η διάρκεια του ύπνου REM είναι μεγαλύτερη τους χειμερινούς μήνες.
Η Σημασία του Ύπνου REM
Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο ύπνος μπορεί να επηρεάσει διάφορες πτυχές της υγείας μας, μεταξύ των οποίων η σωματική, η ψυχική και η συναισθηματική υγεία. Τόσο η διάρκεια όσο και η ποιότητα του ύπνου έχουν συνδεθεί με διάφορες λειτουργίες του οργανισμού, όπως ο μεταβολισμός, η μνήμη, καθώς και η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ο ύπνος χωρίζεται σε διάφορα στάδια, τα οποία εναλλάσσονται κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Ένα από τα στάδια αυτά είναι το στάδιο της γρήγορης κίνησης των οφθαλμών (rapid eye movement) ή στάδιο REM. Κατά τη διάρκεια του σταδίου αυτού αυξάνεται η εγκεφαλική δραστηριότητα και βλέπουμε όνειρα. Γενικά, ο ύπνος REM έχει συνδεθεί με καλύτερη ρύθμιση της διάθεσης, ενώ μπορεί να βοηθήσει και στη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Όπως έδειξε η νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Neuroscience, η εποχή του χρόνου μπορεί να επηρεάσει τη διάρκεια του ύπνου REM.
Μεγαλύτερη Διάρκεια το Χειμώνα
Η επιστημονική ομάδα της μελέτης θέλησε να εξετάσει πως διαφοροποιούνται τα χαρακτηριστικά του ύπνου σε μία ομάδα εθελοντών κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους. Οι εθελοντές που συμμετείχαν στη μελέτη είχαν αναφέρει στο παρελθόν διάφορες διαταραχές του ύπνου, όπως αϋπνία ή διαταραχές της αναπνοής κατά τον ύπνο.
Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 188 εθελοντές. Η οδηγία προς τους εθελοντές ήταν να συνεχίσουν το φυσιολογικό πρόγραμμα ύπνου που έκαναν στο σπίτι τους και να μην χρησιμοποιούν ξυπνητήρι.
Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν ασθενείς που έπαιρναν διάφορα φάρμακα που επηρεάζουν τον ύπνο.
«Στην έρευνά μας δείξαμε ότι αρκετά χαρακτηριστικά του ύπνου διαφοροποιούνται ανάλογα με την εποχή στους ενήλικες που ζουν σε αστικό περιβάλλον. Χρησιμοποιήσαμε μία εξέταση ύπνου που λέγεται polysomnography για να καταγράψουμε τα διάφορα στάδια του ύπνου για ένα ολόκληρο έτος σε ασθενείς με νευροψυχιατρικές διαταραχές του ύπνου», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Οι σημαντικότερες παρατηρήσεις της έρευνας συνοψίζονται στα παρακάτω:
- Η διάρκεια του ύπνου συνολικά, κατά μέσο όρο, ήταν 1 ώρα μεγαλύτερη το χειμώνα συγκριτικά με το καλοκαίρι
- Η διάρκεια του ύπνου REM ήταν 30 λεπτά μεγαλύτερη το χειμώνα σε σχέση με την άνοιξη
- Το φθινόπωρο ο βαθύς ύπνος είχε μειωμένη διάρκεια κατά 40 λεπτά σε σχέση με το υπόλοιπο έτος
Όπως υποστήριξε η ομάδα, η διαφορά της μίας ώρας στο συνολικό ύπνο ανάμεσα στο χειμώνα και το καλοκαίρι δεν ήταν σημαντική, ωστόσο η διαφορά στη διάρκεια του ύπνου REM έχει ιδιαίτερη σημασία.
Από τα αποτελέσματα της έρευνας πρακτικά προκύπτει ότι οι ασθενείς είχαν αυξημένες ανάγκες ύπνου το χειμώνα σε σχέση με τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου.
Περιορισμοί της Έρευνας
Ορισμένοι περιορισμοί της έρευνας ήταν ότι εξέτασε αποκλειστικά ένα πληθυσμό που είχε ήδη διαγνωστεί με διαταραχές του ύπνου. Οι εθελοντές είχαν επίσης και άλλα χρόνια νοσήματα και έπαιρναν φάρμακα για την αντιμετώπισή τους, γεγονός που πιθανώς επηρέασε τα αποτελέσματα.
Καταλήγοντας, η ομάδα υποστήριξε ότι στο μέλλον θα πρέπει να γίνουν και νέες έρευνες που θα εξετάσουν πληθυσμούς με μεγαλύτερη ποικιλομορφία έτσι ώστε να έχουμε πιο σαφή αποτελέσματα που θα γενικεύονται στο σύνολο του πληθυσμού.
Φωτογραφία: Tatiana Syrikova