Τόσο η αθροιστική κεφαλαλγία όσο και η ημικρανία συνδέονται με τον κιρκαδικό ρυθμό, όπως υποστηρίζει μία νέα μεγάλη μετα-ανάλυση.
Εξετάζοντας δεδομένα από 16 έρευνες και 4.953 ασθενείς, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η αθροιστική κεφαλαλγία συνδέεται με τον κιρκαδικό ρυθμό στο 70.5% των περιστατικών. Συγκεκριμένα, στους περισσότερους ασθενείς τα συμπτώματα της νόσου εμφανίζονται στο διάστημα από τις 21:00 μέχρι τις 03:00 και κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Αντίστοιχα, στο 50.1% των 5.385 ασθενών με ημικρανία, οι περισσότερες εξάρσεις παρατηρούνται κατά τις ώρες 23:00-07:00 και είναι συχνότερες κατά τους μήνες Απρίλιο-Οκτώβριο, όπως αναφέρει η επιστημονική ομάδα της ανάλυσης στο περιοδικό Neurology.
«Τα παραπάνω δεδομένα δείχνουν ότι και τα δύο είδη κεφαλαλγίας, αλλά ιδιαίτερα η αθροιστική κεφαλαλγία, συνδέονται ισχυρά με τον κιρκαδικό ρυθμό. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τη σημαντικότητα του υποθαλάμου, δηλαδή της περιοχής του εγκεφάλου που φιλοξενεί το κύριο βιολογικό ρολόι, στην εμφάνιση των επεισοδίων αθροιστικής κεφαλαλγίας και ημικρανίας. Η παρατήρηση αυτή δημιουργεί επίσης ερωτήματα σχετικά με τις επιδράσεις του ύπνου στην εμφάνιση των επεισοδίων κεφαλαλγίας», αναφέρουν οι συγγραφείς της ανάλυσης.
Οι παρατηρήσεις της ομάδας ανοίγουν επίσης το δρόμο για τη χορήγηση θεραπειών που επηρεάζουν το βιολογικό ρολόι στην αντιμετώπιση των κεφαλαλγιών.
Σε περαιτέρω αναλύσεις που έκαναν, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι ασθενείς με αθροιστική κεφαλαλγία είχαν γενικά χαμηλότερα επίπεδα μελατονίνης και υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης σε σχέση με μία ομάδα ελέγχου. Η νόσος συνδέθηκε επίσης με δύο γονίδια του κιρκαδικού ρυθμού, τα CLOCK και REV-ERBα. Ακόμη, 5 από τα 9 γονίδια που έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο αθροιστικής κεφαλαλγίας συνδέονται επίσης και με τον κιρκαδικό ρυθμό.
Οι ασθενείς με ημικρανία είχαν επίσης χαμηλότερα επίπεδα μελατονίνης σε σχέση με μία ομάδα ελέγχου. Μάλιστα, τα επίπεδα της μελατονίνης ήταν ακόμα πιο χαμηλά κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου της νόσου. Η ημικρανία συνδέθηκε με δύο γονίδια του κιρκαδικού ρυθμού (τα CK1δ και RORα), ενώ από τα συνολικά 168 γονίδια της ημικρανίας, τα 110 έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με το βιολογικό ρολόι.
Σε ένα άρθρο που συνόδευσε τα αποτελέσματα της έρευνας, οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι οι παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης ανοίγουν το δρόμο για τη χορήγηση διαφόρων φαρμάκων στην αντιμετώπιση τόσο της αθροιστικής κεφαλαλγίας όσο και της ημικρανίας.
Ακόμη, η βελτίωση του ύπνου μέσω της χορήγησης μελατονίνης ή μέσω της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας, φαίνεται ότι μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για ορισμένους ασθενείς που υποφέρουν από τα παραπάνω είδη κεφαλαλγίας.
Οι συγγραφείς τόνισαν επίσης ότι αρκετοί από τους προκλητικούς παράγοντες της ημικρανίας, όπως για παράδειγμα το έντονο φως, η άσκηση, ο περιορισμός των γευμάτων και οι αλλαγές στο πρόγραμμα του ύπνου, συνδέονται ισχυρά με τον κιρκαδικό ρυθμό και το βιολογικό ρολόι, γεγονός που επιβεβαιώνει τις παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης.
Ένας περιορισμός της έρευνας ήταν ότι οι ασθενείς δεν είχαν αναφέρει πάντοτε το ιστορικό φαρμάκων που έπαιρναν, γεγονός που ενδεχομένως επηρέασε σε κάποιο βαθμό τα αποτελέσματα της έρευνας.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska