Διάφορες έρευνες στο παρελθόν έχουν δείξει ότι ο χρόνιος πόνος και η παχυσαρκία συχνά συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή, ωστόσο ακόμα δεν γνωρίζουμε αν οι καταστάσεις αυτές συνδέονται κάπως μεταξύ τους.
Μία πρόσφατη μελέτη προσπάθησε να εξερευνήσει περισσότερο τη σύνδεση των δύο παθήσεων και κατέληξε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, ο χρόνιος πόνος προκαλεί συγκεκριμένες αλλαγές στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου (μία περιοχή που συνδέεται με τα συναισθήματα και την ικανότητα λήψης αποφάσεων) οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας.
Ο επικλινής πυρήνας, μία δομή του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη λήψη αποφάσεων, επηρεάζει τις διατροφικές συνήθειες των ασθενών, όπως υποστήριξε ο επικεφαλής της μελέτης, Paul Geha, MD, από το Πανεπιστήμιο του Rochester.
Το 2014, ο Geha εξέτασε το ρόλο του επικλινούς πυρήνα στην πέψη της τροφής σε ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία. Όπως διαπίστωσε, η πρόσληψη θερμίδων σε αυτούς τους ασθενείς δεν συνδεόταν ούτε με το αίσθημα πείνας ούτε από την ευχαρίστηση του φαγητού. Ορισμένοι ασθενείς συνέχισαν να καταναλώνουν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και αναψυκτικά με ζάχαρη, παρά το γεγονός ότι δεν τους προσέφεραν ευχαρίστηση.
Ο Geha και η ομάδα του θέλησαν να κάνουν ένα ακόμα βήμα στην παρούσα μελέτη. Κατά συνέπεια, αποφάσισαν να εξετάσουν τη σύνδεση ανάμεσα στους μηχανισμούς της ευχαρίστησης και τη διατροφή των ασθενών πριν και μετά τη διάγνωση των τελευταίων με κάποια νόσο που προκαλεί χρόνιο πόνο.
Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 43 εθελοντές με χρόνια οσφυαλγία, 51 ασθενείς με υποξεία οσφυαλγία και 36 ασθενείς χωρίς οσφυαλγία που αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου.
«Ο στόχος μας ήταν να εξερευνήσουμε διάφορους βιολογικούς δείκτες με προγνωστική ισχύ για την εμφάνιση χρονίου πόνου», ανέφεραν οι επιστήμονες.
Οι συγγραφείς είπαν στους εθελοντές να προσέλθουν την 1η μέρα χωρίς να έχουν έντονο αίσθημα πείνας, αλλά να έχει περάσει και κάποια ώρα από το τελευταίο τους γεύμα. Ακολούθως τους έδωσαν διάφορα γλυκά και τους ρώτησαν πόσο τους άρεσε το καθένα από αυτά. Τη δεύτερη μέρα, είπαν στους εθελοντές να έρθουν πεινασμένοι και τους έδωσαν μακαρόνια με τυρί και ακολούθως τους έδωσαν το αγαπημένο τους γλυκό από την προηγούμενη μέρα, λέγοντάς τους ότι μπορούν να καταναλώσουν όση ποσότητα θέλουν.
Τέλος, ο κάθε εθελοντής έκανε μαγνητική τομογραφία προκειμένου να εξεταστούν οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με το άλγος και το αίσθημα ευχαρίστησης.
Πριν τη μελέτη, οι επιστήμονες περίμεναν ότι καθώς υπάρχει αλληλοεπικάλυψη ανάμεσα στις δύο παραπάνω περιοχές στον εγκέφαλο, οι ασθενείς με τη χρόνια ισχιαλγία θα παρουσίαζαν γρήγορα διαταραχές της διατροφής.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της έρευνας δεν επιβεβαίωσαν απολύτως την παραπάνω θεωρία. Συγκεκριμένα, στην ομάδα με την υποξεία οσφυαλγία μόνο οι εθελοντές που αργότερα ανάρρωσαν πλήρως παρουσίασαν διατροφικές διαταραχές αντίστοιχες με αυτές που παρατηρήθηκαν στους ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία.
Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, οι αλλαγές στον επικλινή πυρήνα εμφανίζονται μόνο όταν το άλγος γίνεται χρόνιο.
«Η σύνδεση τελικά είναι πολύ πιο σύνθετη απ’ όσο περιμέναμε. Πάντως επιβεβαιώνεται ότι το άλγος μπορεί να επηρεάσει το σύστημα του εγκεφάλου που δημιουργεί το αίσθημα κορεσμού ή πλήρωσης του στομάχου», τόνισαν οι επιστήμονες.
Περιορισμοί και Μελλοντικές Μελέτες
Από τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούμε ακόμα να πούμε με βεβαιότητα αν ο χρόνιος πόνος μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία. Αυτό συμβαίνει γιατί η έρευνα εξέτασε ένα σχετικά μικρό δείγμα και εστίασε μόνο σε ένα είδος χρόνιου πόνου. Επιπλέον, καθώς οι εθελοντές εκτίμησαν μόνοι τους αν πεινούσαν ή όχι, τα αποτελέσματα δεν είναι απολύτως αντικειμενικά.
Στις επόμενες έρευνές τους, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης σκοπεύουν να εξετάσουν ασθενείς με ινομυαλγία, ημικρανία ή αρθρίτιδα του γόνατος.
«Ενδέχεται σε άλλα χρόνια νοσήματα να επηρεάζονται διαφορετικοί μηχανισμοί του εγκεφάλου», καταλήγει η επιστημονική ομάδα.