Το βακτήριο Clostridioides difficile ή C. diff το οποίο προκαλεί διάφορες διαρροϊκές λοιμώξεις φαίνεται ότι ενοχοποιείται εν μέρει και για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας έρευνας.
Τα αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Cancer Discovery και αποκαλύπτουν το ρόλο ενός βακτηρίου που προκαλεί εκατομμύρια λοιμώξεις ετησίως σε όλο τον κόσμο.
«Τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση, ιδιαίτερα στις ηλικίες κάτω των 50 ετών. Στην έρευνά μας διαπιστώσαμε ότι το βακτήριο αυτό μπορεί να επηρεάσει τα φυσιολογικά κύτταρα του εντέρου με αποτέλεσμα τα τελευταία να γίνονται νεοπλασματικά», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Πριν από μερικά χρόνια, η επιστημονική ομάδα παρατήρησε ότι πάνω από το 50% των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου είχαν βακτηριακές βιοταινίες στην επιφάνεια του εντέρου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο γενικό πληθυσμό είναι περίπου 10-15%.
Όταν η επιστημονική ομάδα μόλυνε ποντίκια με βακτηριακές βιοταινίες που απομονώθηκαν από ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου διαπίστωσε ότι ένα συγκεκριμένο δείγμα αύξανε κατακόρυφα τον κίνδυνο καρκίνου. Συγκεκριμένα, αν και στα ποντίκια της ομάδας ελέγχου λιγότερο από το 5% παρουσίαζε νεοπλάσματα, τα ποντίκια που έλαβαν αυτό το δείγμα παρουσίασαν καρκίνο σε ποσοστό 85%.
Συνεχίζοντας τις μελέτες τους οι επιστήμονες κατάφεραν να απομονώσουν ένα δείγμα χωρίς βιοταινίες που επίσης αύξανε τον κίνδυνο νεοπλασμάτων στα ποντίκια. Αν και διάφορα είδη βακτηρίων έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του παχέος εντέρου (μεταξύ των οποίων τα Bacteroides fragilis, Fusobacterium nucleatum και ένα συγκεκριμένο στέλεχος της Escherichia coli), τα παραπάνω βακτήρια είτε δεν υπήρχαν καθόλου στα νεοπλάσματα ορισμένων ποντικών είτε δεν ήταν ικανά να πολλαπλασιαστούν στα ποντίκια. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι πιθανώς άλλα βακτήρια ήταν υπεύθυνα για την εμφάνιση του καρκίνου.
Θέλοντας να διαπιστώσουν ποια βακτήρια προκαλούν νεοπλάσματα στα ποντίκια, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης έκαναν μία σειρά πειράματα χρησιμοποιώντας και πάλι πειραματόζωα. Όπως διαπίστωσαν, το βακτήριο C. difficile απουσίαζε από όλα τα ποντίκια που παρέμειναν υγιή, ενώ ανιχνεύθηκε σε υψηλά επίπεδα στα ποντίκια που παρουσίασαν νεοπλάσματα. Όταν οι επιστήμονες πρόσθεσαν το βακτήριο αυτό στα δείγματα των ασθενών και ακολούθως χορήγησαν τα δείγματα αυτά σε υγιή ποντίκια, παρατήρησαν ότι τα τελευταία άρχισαν και αυτά να παρουσιάζουν νεοπλάσματα. Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι το βακτήριο αυτό εκτός του περιβάλλοντος των δειγμάτων δεν μπορεί να προκαλέσει νεοπλάσματα στα ποντίκια.
Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι το C. difficile προκαλούσε αλλαγές στα κύτταρα του παχέος εντέρου οι οποίες αύξαναν την πιθανότητα μεταλλάξεων και εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Συγκεκριμένα, η έκθεση στο συγκεκριμένο βακτήριο περιόριζε τη δραστηριότητα των γονιδίων που προστατεύουν από τον καρκίνο και αύξανε τη δραστηριότητα άλλων, επιβλαβών γονιδίων.
Ο ρόλος του C. difficile στην εμφάνιση του καρκίνου φαίνεται ότι συνδέεται κυρίως με μία τοξίνη του βακτηρίου, την TcdB. Χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένες μορφές του βακτηρίου που δεν παράγουν την παραπάνω τοξίνη οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα ποντίκια δεν παρουσίαζαν νεοπλάσματα κατά τη μόλυνση με τα παραπάνω βακτήρια. Αντιθέτως, βακτήρια που παρήγαγαν την τοξίνη TcdB προκαλούσαν κανονικά καρκίνο.
Σήμερα, τα επιδημιολογικά δεδομένα που συνδέουν το βακτήριο C. difficile με τον καρκίνο του παχέος εντέρου στον άνθρωπο είναι πολύ περιορισμένα, ωστόσο έρχονται συνεχώς στο φως νέες μελέτες που δείχνουν ότι πράγματι υπάρχει σύνδεση. Κατά συνέπεια, όπως υποστηρίζει η επιστημονική ομάδα υπάρχει πιθανώς χρησιμότητα να εξετάζουμε το ιστορικό της λοίμωξης με το παραπάνω βακτήριο ως παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου.
«Αν και η σύνδεση που παρατηρήσαμε θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από μελλοντικές μελέτες αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι θα πρέπει να αυξήσουμε την επαγρύπνησή μας για το C. difficile καθώς έτσι θα περιορίσουμε τόσο τον κίνδυνο οξείας λοίμωξης από το βακτήριο αυτό όσο και τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου μακροπρόθεσμα», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Φωτογραφία: Edward Jenner