β Αποκλειστές: Όλα Όσα Πρέπει να Γνωρίζουμε

Οι β αποκλειστές είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να περιορίσουν την επιβάρυνση της καρδίας, των αγγείων και του εγκεφάλου. Μειώνουν την αρτηριακή πίεση, προστατεύουν από το έμφραγμα του μυοκαρδίου και βελτιώνουν την πρόγνωση των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.

Χορηγούνται για μία σειρά παθήσεων όπως η υπέρταση, η στηθάγχη, ορισμένες αρρυθμίες, οι αγχώδεις διαταραχές, οι ημικρανίες, το γλαύκωμα, καθώς και για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού.

Οι β αποκλειστές είναι επίσης γνωστοί ως β ανταγωνιστές, β αδρενεργικοί αποκλειστές ή β αδρενεργικοί ανταγωνιστές.

Ο φαρμακολόγος Τζέιμς Μπλακ ανακάλυψε την προπροανολόλη και η ανακάλυψή του αυτή του έδωσε το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1964. Η προπρανολόλη ήταν το πρώτο φάρμακο που αποκλείει έναν υποδοχέα και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

Μηχανισμός Δράσης

Οι β αποκλειστές αποκλείουν τις ορμόνες αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Το τελευταίο αποτελεί μέρος του αυτονόμου νευρικού συστήματος και ενεργοποιεί την αντίδραση ‘fight-or-flight’.

Η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη προετοιμάζουν τους μύες του οργανισμού για άσκηση, μία διαδικασία που αποτελεί σημαντικό κομμάτι της αντίδρασης στον κίνδυνο. Η υπερβολική έκθεση στις παραπάνω ορμόνες ωστόσο μπορεί να είναι επιβλαβής και μπορεί να οδηγήσει σε επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, εφίδρωση, άγχος και αίσθημα παλμών.

Ο αποκλεισμός της απελευθέρωσης των ορμονών αυτών μειώνει την επιβάρυνση και τις ανάγκες της καρδιάς σε οξυγόνο. Αυτό μειώνει την ισχύ της σύσπασης των καρδιακών μυών, καθώς και των αγγείων στην καρδιά, τον εγκέφαλο και τον υπόλοιπο οργανισμό.

Οι β αποκλειστές παρεμβαίνουν επίσης στην παραγωγή αγγειοτενσίνης ΙΙ, μίας ορμόνης που παράγεται στους νεφρούς. Η μείωση της αγγειοτενσίνης χαλαρώνει και διευρύνει τα αγγεία, διευκολύνοντας τη ροή του αίματος μέσω αυτών.

Χρήσεις

Οι β αποκλειστές χρησιμοποιούνται συχνότερα στις παρακάτων παθήσεις:

  • Στηθάγχη ή Θωρακικό Άλγος
  • Καρδιακή Ανεπάρκεια
  • Υπέρταση
  • Κολπική Μαρμαρυγή ή Αρρυθμίες
  • Έμφραγμα του Μυοκαρδίου

Λιγότερο συχνά μπορεί να χορηγηθούν στην αντιμετώπιση των ημικρανιών, του γλαυκώματος, του υπερθυρεοειδισμού, των τρόμων και του άγχους.

Γλαύκωμα

Η αυξημένη πίεση στο εσωτερικό του οφθαλμού μπορεί να αντιμετωπιστεί με σταγόνες β αποκλειστών. Το φάρμακο αυτό μειώνει την παραγωγή υγρού στο εσωτερικό του οφθαλμού.

Αγχώδεις Διαταραχές

Οι β αποκλειστές μειώνουν τις επιδράσεις των ορμονών του στρες. Ως αποτέλεσμα μπορούν να περιορίσουν τα φυσικά συμπτώματα του άγχους, όπως ο τρόμος και η εφίδρωση. Σε ασθενείς με επίμονο άγχος, ωστόσο, πρέπει να χορηγηθούν επιπλέον φάρμακα ή ψυχοθεραπεία.

Υπερθυρεοειδισμός και Τρόμος

Οι β αποκλειστές μπορούν να περιορίσουν τα συμπτώματα όπως ο τρόμος και να επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό σε ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό.

Είδη β Αποκλειστών

Οι β αποκλειστές μπορεί να είναι εκλεκτικοί ή μη εκλεκτικοί. Οι εκλεκτικοί β αποκλειστές επηρεάζουν κυρίως την καρδία, ενώ οι μη εκλεκτικοί στοχεύουν κυρίως άλλα όργανα του σώματος. Ορισμένοι από τους πλέον κοινούς β αποκλειστές είναι:

  • Ατενολόλη (Azectol, Tenoretic, Tenormin)
  • Βηταξολόλη (Kerlone)
  • Μετοπρολόλη (Lopresor)
  • Προπρανολόλη (Inderal, Hemangiol, Dociton, Sumial)
  • Τιμολόλη (Διάφορα οφθαλμικά τζελ)

Ανεπιθύμητες Ενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των β αποκλειστών περιλαμβάνουν:

  • Ψυχρότητα των άνω ή κάτω άκρων
  • Αίσθημα κόπωσης
  • Ναυτία, ίλιγγο και αίσθημα αδυναμίας
  • Ξηροστομία, ξηροδερμία και ξηροφθαλμία
  • Επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού
  • Οίδημα στα χέρια ή τα πόδια
  • Αύξηση του σωματικού βάρους

Οι παρακάτω ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίζονται επίσης, ωστόσο σπανιότερα σε σχέση με τις παραπάνω:

  • Διαταραχές του ύπνου
  • Στυτική δυσλειτουργία
  • Κοιλιακές κράμπες
  • Δυσκοιλιότητα
  • Διάρροια
  • Κατάθλιψη, απώλεια μνήμης ή σύγχυση
  • Ισχιαλγία ή αρθραλγίες

Αν έχετε ιστορικό οποιασδήποτε από τις παρακάτω νόσους ρωτήστε τον γιατρό σας αν μπορείτε να πάρετε β αποκλειστές:

  • Άσθμα
  • Βρογχόσπασμος
  • Σοβαρή περιφερική αρτηριοπάθεια (συμπεριλαμβάνεται το φαινόμενο Raynaud)
  • Βραδυκαρδία
  • Αρρύθμιστη καρδιακή ανεπάρκεια

Οι ασθενείς με διαβήτη, ιδιαίτερα αυτοί με υπογλυκαιμία, πρέπει να παρακολουθούν τακτικά τα επίπεδα γλυκόζης αίματος, καθώς οι β αποκλειστές μπορεί να αποκρύψουν ορισμένα συμπτώματα υπογλυκαιμίας, όπως η ταχυκαρδία.

Ορισμένοι β αποκλειστές μπορούν να χορηγηθούν και κατά την εγκυμοσύνη.

Αλληλεπιδράσεις

Οι β αποκλειστές, όπως και κάθε άλλο φάρμακο, μπορούν να αλληλεπιδράσουν με διάφορα άλλα φάρμακα. Το 1995 διαπιστώθηκε ότι οι β αποκλειστές μπορούν να αλληλεπιδράσουν με αρκετά φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνά. Αυτά περιλαμβάνουν:

Πάντοτε ενημερώνετε τον γιατρό και το φαρμακοποιό σας για τα φάρμακα που παίρνετε έτσι ώστε να σας ενημερώσουν για πιθανές αλληλεπιδράσεις.

Διακόπτοντας τη Θεραπεία με β Αποκλειστές

Δεν πρέπει ποτέ να διακόπετε τη θεραπεία με β αποκλειστές χωρίς την έγκριση του γιατρού σας. Η απότομη διακοπή των φαρμάκων αυτών μπορεί να προκαλέσει σημαντική επιδείνωση της κατάστασης του ασθενούς, ιδιαίτερα μετά από ένα έμφραγμα του μυοακρδίου ή κατά τη διάρκεια της θεραπείας για τη στηθάγχη.

Φωτογραφία: Marco Verch Professional Photographer (CC BY 2.0)

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα