Οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε τις επικίνδυνες συνέπειες από την αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτό που αρκετοί δεν γνωρίζουν, ωστόσο, είναι ότι η ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνη για την υγεία ή να αποτελεί ένδειξη μίας υποκείμενης νόσου.
Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να πάρουν ή να χάσουν βάρος κατά την αλλαγή της εποχής ή όταν αντιμετωπίζουν στρεσογόνες καταστάσεις.
Ωστόσο, αυτοί που παρουσιάζουν σημαντική απώλεια βάρους που δεν αποδίδεται σε κάποια προφανή αίτια πρέπει να επισκεφθούν τον γιατρό τους.
Αίτια
Διάφορες παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν ανεξήγητη απώλεια βάρους. Ορισμένες από αυτές αναφέρονται παρακάτω:
Υπερθυρεοειδισμός
Ο υπερθυρεοειδισμός εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας παράγει περισσότερες ορμόνες από αυτές που χρειάζεται ο οργανισμός.
Ο θυρεοειδής παράγει φυσιολογικά τις ορμόνες που ρυθμίζουν το μεταβολισμό, επομένως η περίσσεια των ορμονών αυτών μπορεί να προκαλέσει αυξημένη κατανάλωση ενέργειας σε σχέση με το φυσιολογικό. Η αυξημένη κατανάλωση ενέργεια και θερμίδων μπορεί να οδηγήσει σε ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Άλλα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα κόπωσης
- Τρόμο στα χέρια
- Μυϊκή αδυναμία
- Δυσκολίες στον ύπνο
- Ταχυκαρδία
- Αλλαγές στη διάθεση, όπως ευερεθιστότητα ή νευρικότητα
- Διάρροια
- Βρογχοκήλη
Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να προκαλέσει απώλεια βάρους.
Σε μία προοπτική μελέτη του 2017, οι ερευνητές εξέτασαν τα αίτια της ανεξήγητης απώλειας βάρους σε 2.677 ενήλικες. Όπως διαπίστωσαν, η κατάθλιψη αποτελούσε το υποκείμενο αίτιο της απώλειας βάρους στο 7% των εθελοντών.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες μίας μελέτης του 2016, υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι υπάρχει μειωμένη αλληλεπίδραση ανάμεσα στον υποθάλαμο, την υπόφυση και τα επινεφρίδια, γεγονός που μπορεί να επηρεάζει επίσης το γαστρεντερικό σύστημα.
Οι αλλαγές στον υποθάλαμο και την υπόφυση μπορεί να επηρεάσουν επίσης την παραγωγή των ορμονών από τα επινεφρίδια. Στις ορμόνες αυτές περιλαμβάνονται και η κορτιζόλη, η οποία βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, των επιπέδων της γλυκόζης και του μεταβολισμού.
Άλλα συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα θλίψης, απελπισίας ή απάθειας
- Διαταραχές της όρεξης, όπως για παράδειγμα αύξηση ή μείωσή της
- Ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση του σωματικού βάρους
Νόσος του Addison
Η νόσος του Addison αποδίδεται συνήθως σε ένα σπάνιο αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί βλάβες στα επινεφρίδια και περιορίζει την παραγωγή κορτιζόλης και αλδοστερόνης.
Οι ασθενείς με νόσο του Addison μπορεί να παρατηρήσουν μείωση της όρεξης καθώς και ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Άλλα συμπτώματα της νόσου του Addison περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα κόπωσης
- Ναυτία
- Υπόταση
- Ίλιγγο
- Μυϊκές κράμπες
- Σκουρόχρωμες περιοχές του δέρματος
- Χαμηλά επίπεδα γλυκόζης και νατρίου στο αίμα
- Υψηλά επίπεδα καλίου στο αίμα
- Αναιμία
- Λευκοκυττάρωση
Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου
Ο όρος φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου αναφέρεται σε δύο φλεγμονώδεις παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος που αποδίδονται σε δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού. Οι παθήσεις αυτές είναι η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα.
Η νόσος του Crohn μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή σε οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα, από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Η ελκώδης κολίτιδα, αντιθέτως, επηρεάζει μόνο το παχύ έντερο.
Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του οργανισμού να πέπτει ή να απορροφά τις διάφορες ουσίες γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό.
Η απώλεια βάρους αποτελεί συχνό σύμπτωμα στις δύο παραπάνω παθήσεις και ιδιαίτερα στα άτομα νεαρής ηλικίας. Άλλα συμπτώματα των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου περιλαμβάνουν:
- Συχνή διάρροια
- Κοιλιακό άλγος
- Προσμίξεις αίματος στα κόπρανα λόγω αιμορραγίας από το γαστρεντερικό σωλήνα
- Αίσθημα κόπωσης
- Πυρετό
Μείωση της Μυϊκής Μάζας
Η μείωση της μυϊκής μάζας, γνωστή και ως ατροφία των μυών, εμφανίζεται όταν οι μύες συρρικνώνονται ή καταστρέφονται. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Πιθανά αίτια της απώλειας μυϊκής μάζας περιλαμβάνουν:
- Αδράνεια εξ’αιτίας ενός τραυματισμού
- Υποστιτισμός
- Γήρανση
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Πολλαπλή σκλήρυνση
- Αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση
Η απώλεια της μυϊκής μάζας μπορεί να προληφθεί με την κατάλληλη διατροφή και την άσκηση. Η φυσιοθεραπεία μετά από ένα τραυματισμό ή εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της απώλειας μυϊκής μάζας.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μία αυτοάνοση νόσος που προκαλεί φλεγμονή στις αρθρώσεις.
Αν και τα 2/3 των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν απώλεια βάρους.
Η τελευταία αποδίδεται πιθανώς στη χρόνια φλεγμονή που προκαλείται από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα η οποία οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση ενέργειας από τον οργανισμό. Επιπλέον, οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν απώλεια μυϊκής μάζας εξ’αιτίας της φλεγμονής στις αρθρώσεις, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να ασκηθούν.
Ορισμένα φάρμακα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως διάρροια ή απώλεια της όρεξης, γεγονός που συμβάλλει επίσης στην απώλεια βάρους.
Καρκίνος
Αν και τα συμπτώματα του καρκίνου διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο, το στάδιο και την εντόπισή του, η ανεξήγητη απώλεια βάρους αποτελεί ένα συχνό σύμπτωμα του καρκίνου.
Η απώλεια βάρους είναι ιδιαίτερα κοινή στον καρκίνο του πνεύμονα και τους καρκίνους που επηρεάζουν το γαστρεντερικό σωλήνα, όπως:
- Του παγκρέατος
- Οι παχέος εντέρου
- Του ήπατος
- Του στομάχου
- Των χοληδόχων
- Του οισοφάγου
Άλλα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα κόπωσης
- Πυρετό
- Άλγος
- Διαταραχές από το γαστρεντερικό
- Αλλαγές στη λειτουργία του εντέρου και της κύστης
- Δερματικές αλλαγές
- Επίμονο βήχα
Άλλα Αίτια
Η ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα:
- Νεφρικών ή ηπατικών νόσων
- Αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών
- Πεπτικών ελκών
- Κοιλιοκάκης
Ανεξήγητη Απώλεια Βάρους στις Γυναίκες και τους Άνδρες
Οποιοσδήποτε, ανεξαρτήτως φύλου, μπορεί να παρουσιάσει ανεξήγητη απώλεια βάρους. Ωστόσο, το φύλο μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων νόσων που προκαλούν το παραπάνω σύμπτωμα.
Σύμφωνα με μία έρευνα του 2018, οι ενήλικες γυναίκες ηλικίας 25-29 ετών ή άνω των 35 διατρέχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο για νόσο του Crohn. Μετά τα 45, οι άνδρες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ελκώδους κολίτιδας σε σχέση με τις γυναίκες.
Συγκριτικά με τους άνδρες, οι γυναίκες διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο υπερθυρεοειδισμού και ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με την κατάθλιψη, η οποία επηρεάζει τις γυναίκες σε διπλάσια συχνότητα σε σχέση με τους άνδρες.
Σύμφωνα με το American Cancer Society, οι άνδρες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου και καρκίνου του παγκρέατος.
Πότε Πρέπει να Επισκεφθείτε τον Γιατρό;
Αν και μπορεί να παρουσιαστούν φυσιολογικά διακυμάνσεις στο σωματικό βάρος ενός ανθρώπου, πρέπει μάλλον να επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάσετε μείωση του βάρους κατά περισσότερο από 5% μέσα σε 6-12 μήνες χωρίς να έχετε αλλάξει τη διατροφή ή την άσκησή σας.
Ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει συνήθως το αίτιο της απώλειας βάρους με φυσική εξέταση και ανάλυση του ιατρικού ιστορικού. Μπορεί να κάνει επίσης εξετάσεις αίματος, καθώς και απεικονιστικές εξετάσεις για να αποκλείσει διάφορες παθήσεις από τη διαφορική διάγνωση, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο καρκίνος.