Αιματουρία: Συχνότερα Αίτια και Αντιμετώπιση

Η παρουσία κυττάρων του αίματος στα ούρα λέγεται αιματουρία. Αν τα κύτταρα του αίματος είναι αρκετά, τα ούρα μπορεί να αποκτήσουν ένα ανοιχτό κόκκινο, ροζ ή καφέ χρώμα. Συχνά, ωστόσο, τα ούρα φαίνονται εντελώς φυσιολογικά, καθώς δεν υπάρχει αρκετό αίμα έτσι ώστε να αλλάξει το χρώμα των ούρων. Η παραπάνω κατάσταση λέγεται «μικροσκοπική» αιματουρία.

Η αιματουρία μπορεί να αποδίδεται σε μία σειρά διαφορετικών αιτιών όπως:

  • Ουρολοιμώξεις: Η αιματουρία μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα λοίμωξης σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού συστήματος και συχνότερα της ουροδόχου κύστεως (κυστίτιδα) ή τω νεφρών (πυελονεφρίτιδα).
  • Νεφρολιθίαση
  • Όγκοι στους νεφρούς ή στην ουροδόχο κύστη
  • Άσκηση: Η αιματουρία της άσκησης είναι μία συχνή και ακίνδυνη κατάσταση που εμφανίζεται μετά από έντονη άσκηση. Είναι συχνότερη στους άνδρες.
  • Τραυματισμοί: Ο τραυματισμός σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού (από τους νεφρούς μέχρι το άνοιγα της ουρήθρας) μπορεί να προκαλέσει αιματουρία.
  • Φάρμακα: Η αιματουρία μπορεί να προκληθεί από φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά, μεταξύ των οποίων η ηπαρίνη, η βαρφαρίνη ή τα φάρμακα τύπου ασπιρίνης, οι πενικιλλίνες, τα φάρμακα που περιέχουν sulfa και η κυκλοφωσφαμίδη.
  • Σπειραματονεφρίτιδα: Η σπειραματονεφρίτιδα περιγράφει μία οικογένεια νόσων που χαρακτηρίζονται από φλεγμονή των νεφρικών σπειραμάτων. Η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να αποτελέσει επίσης σπάνια επιπλοκή ορισμένων ιογενών ή βακτηριακών λοιμώξεων. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε ασθενείς με ορισμένες αυτοάνοσες νόσους, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο και αγγειίτιδα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν προφανή αίτια.
  • Αιματικές διαταραχές: Σε αυτές περιλαμβάνονται παθήσεις όπως η αιμορροφιλία και η νόσος von Willebrand.

Συμπτώματα

Η αιματουρία σπάνια προκαλεί άλλα συμπτώματα. Μία εξαίρεση είναι η υπερβολική συσσώρευση αίματος στην ουροδόχο κύστη η οποία οδηγεί σε δημιουργία θρόμβων, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ροή των ούρων. Αυτό προκαλεί άλγος στο σημείο που έχει γίνει ο αποκλεισμός.

Τα συμπτώματα σχετίζονται συνήθως με το αίτιο της αιματουρίας και διαφοροποιούνται ανάλογα με την πάθηση:

  • Σπειραματονεφρίτιδα: Αν η σπειραματονεφρίτιδα δεν είναι σοβαρή, μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα. Αν εμφανιστούν συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν οίδημα, ιδιαίτερα στα κάτω άκρα, μειωμένη ποσότητα ούρων και υψηλή αρτηριακή πίεση.
  • Λοιμώξεις των νεφρών ή της ουροδόχου κύστεως: Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το σημείο της λοίμωξης, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν έντονο άλγος στη μία πλευρά της μέσης, πυρετό, έντονο ρίγος, ναυτία και έμετο, άλγος πάνω από την περιοχή της πυέλου ή την περιοχή της ουροδόχου κύστεως, δύσοσμα ούρα, συχνοουρία και άλγος κατά την ούρηση.
  • Λοιμώξεις του προστάτου: Μπορεί να εμφανιστεί άλγος στη μέση ή στην περιοχή ανέμεσα στο όσχεο και τον πρωκτό, άλγος κατά την εκσπερμάτιση, αίμα στο σπέρμα και, σπανιότερα, πυρετός ή ρίγος.
  • Όγκος στους νεφρούς ή στην ουροδόχο κύστη: Τα περισσότερα νεοπλάσματα των νεφρών και της ουροδόχου κύστεως εμφανίζονται χωρίς να προκαλείται άλγος ή δυσφορία. Όταν εμφανιστούν συμπτώματα, συνήθως περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, συχνοουρία και άλγος στο τέλος της ούρησης.
  • Νεφρολιθίαση: Όταν ένας νεφρόλιθος παγιδευτεί σε έναν από τους ουρητήρες, μπορεί να προκληθεί σοβαρό άλγος στη μέση, στην μία πλευρά, στη βουβωνική χώρα, ναυτία ή έμετος, καθώς και επώδυνη ή συχνή ούρηση.
  • Αιματικές διαταραχές: Οι διαταραχές του αίματος προκαλούν συνήθως παθολογική αιμορραγία σε όλο τον οργανισμό, όχι αποκλειστικά στα ούρα. Ανάλογα με την εκάστοτε νόσο, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν εκχυμώσεις, παρατεταμένη αιμορραγία από τους τραυματισμούς, υποδόρια αιμορραγία, αιμορραγία στις αρθρώσεις ή το γαστρεντερικό σωλήνα ή αιμορραγία στα ούλα ακόμα και με ήπιο βούρτσισμα των οδόντων.
  • Τραυματισμοί: Υπάρχουν συχνά σημεία τραυματισμού στην επιφάνεια του σώματος, όπως εκχυμώσεις, οίδημα και ανοιχτά τραύματα.

Διάγνωση

Ο γιατρός θα χρειαστεί ένα δείγμα ούρων για να επιβεβαιώσει την αιματουρία. Στις γυναίκες μπορεί να υπάρχει αίμα στα ούρα το οποίο προέρχεται από την έμμηνο ρύση, επομένως μπορεί να χρειαστεί δεύτερο δείγμα ούρων αργότερα.

Μόλις ο γιατρός επιβεβαιώσει την αιματουρία θα εξετάσει το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό σας. Θα αναζητήσει κυρίως αν υπάρχει ιστορικό νεφρικών νόσων, διαταραχών της ουροδόχου κύστεως ή αιματικών διαταραχών. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει επίσης αν έχετε τραυματιστεί προσφάτως, αν ασκείστε έντονα, αν είχατε προσφάτως κάποια βακτηριακή ή ιογενή λοίμωξη, ποια φάρμακα παίρνετε, καθώς και τα συμπτώματά σας, όπως η συχνότητα της ούρησης, αν υπάρχει άλγος κατά την ούρηση ή πόνος στα πλευρά.

Στη συνέχεια γίνεται κλινική εξέταση κατά την οποία ο γιατρός μετρά τη θερμοκρασία και την αρτηριακή σας πίεση και διαπιστώνει αν υπάρχει άλγος στη μία πλευρά ή στην περιοχή της ουροδόχου κύστεως. Μπορεί να χρειαστεί εξέταση της πυέλου στις γυναίκες ή εξέταση του προστάτου στους άνδρες.

Ο γιατρός θα ζητήσει στη συνέχεια ένα ακόμα δείγμα ούρων για ανάλυση. Τα ούρα αναλύονται στο εργαστήριο και εξετάζεται η παρουσία πρωτεϊνών και λευκών ή ερυθρών αιμοσφαιρίων για να ταυτοποιηθεί μία λοίμωξη των νεφρών ή της ουροδόχου ή φλεγμονή των νεφρών (σπειραματονεφρίτιδα).

Στη συνέχεια, ανάλογα με το αίτιο που υποπτέυεται ο γιατρός, μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις, όπως:

  • Καλλιέργεια ούρων: Στην εξέταση αυτή ένα δείγμα ούρων παρακολουθείται για να ανιχνευθούν τα βακτήρια που πολλαπλασιάζονται. Η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώσει μία λοίμωξη των νεφρών ή της ουροδόχου.
  • Αξονική τομογραφία των νεφρών, των ουρητήρων και της ουροδόχου κύστεως: Στην αξονική τομογραφία αυτή συνήθως δεν χρειάζεται χορήγηση ενδοφλεβίου σκιαγραφικού, ωστόσο μπορεί να χορηγηθεί αν κριθεί απαραίτητο. Μπορεί επίσης να χορηγηθεί χρώση, η οποία συγκεντρώνεται στους νεφρούς και απεκκρίνεται με τα ούρα, η οποία μπορεί να προσφέρει μία καλή εικόνα του ουροποιητικού συστήματος. Ενημερώστε τον γιατρό σας για τυχόν αλλεργίες στο σκιαγραφικό ή το υλικό της χρώσης.
  • Υπέρηχος: Η εξέταση αυτή χρησιμοποιεί κύματα για να διαπιστώσει αν μία μάζα στους νεφρούς είναι καλοήθης, κύστη με υγρό ή συμπαγής όγκος, όπως οι νεοπλασματικοί. Ο υπέρηχος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση νεφρολίθων.
  • Κυστεοσκόπηση: Στην εξέταση αυτή, ο γιατρός εισάγει ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο στην ουρήθρα το οποίο ταξιδεύει μέχρι την ουροδόχο κύστη ελέγχοντας την τελευταία για όγκους ή άλλα προβλήματα. Η εξέταση γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία και καταστολή.
  • Εξετάσεις αίματος: Αυτές ελέγχουν για σημεία ουρολοιμώξεων, νεφρική ανεπάρκεια, αναιμία (η οποία συχνά συνοδεύει τα νεφρικά προβλήματα), αιματικές διαταραχές ή εξαιρετικά υψηλά επίπεδα χημικών του αίματος που ευνοούν το σχηματισμό νεφρολίθων.

Μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις για παθήσεις που προκαλούν φλεγμονή στους νεφρούς (όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος), ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος και ούρων.

Αναμενόμενη Διάρκεια

Η διάρκεια της αιματουρίας εξαρτάται από το αίτιο που την προκαλεί. Για παράδειγμα, η αιματουρία που σχετίζεται με έντονη άσκηση τυπικά υποχωρεί μέσα σε 24-48 ώρες. Η αιματουρία που αποδίδεται σε ουρολοίμωξη υποχωρεί με τη σειρά της όταν αντιμετωπιστεί η λοίμωξη. Τέλος, η αιματουρία που σχετίζεται με νεφρολιθίαση, συνήθως σταματά με την αφαίρεση του νεφρολίθου.

Πρόληψη

Για την πρόληψη της αιματουρίας που σχετίζεται με έντονη άσκηση, αλλάξτε το πρόγραμμά σας σε ένα λιγότερο έντονο. Γενικά, για την πρόληψη των άλλων μορφών αιματουρίας προσπαθήστε να ακολουθείτε ένα τρόπο ζωής που διατηρεί το ουροποιητικό σύστημα υγιές:

  • Πίνετε αρκετά υγρά. Προσπαθήστε να πίνετε 8 ποτήρια υγρά ημερησίως (περισσότερα στους καλοκαιρινούς μήνες).
  • Αποφύγετε το κάπνισμα, καθώς συνδέεται με αρκετές μορφές καρκίνου του ουροποιητικού συστήματος.

Θεραπεία

Η θεραπεία της αιματουρίας εξαρτάται από τα αίτιά της. Γενικά, τα άτομα με αιματουρία που σχετίζεται με έντονη άσκηση δεν χρειάζονται άλλες θεραπείες πέρα από την προσαρμογή του προγράμματός τους. Οι ασθενείς με αιματουρία που προκαλείται από φάρμακα θα πρέπει να προσαρμόσουν τη φαρμακευτική τους αγωγή. Για όσους έχουν αιμορραγία που αποδίδεται σε λοιμώξεις, τυπικά αρκεί η χορήγηση αντιβιοτικών. Για τα υπόλοιπα αίτια η θεραπεία είναι πιο σύνθετη:

  • Νεφρολιθίαση: Οι μικροί νεφρόλιθοι μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις να απομακρυνθούν μέσω του ουρογεννητικού σωλήνα με την κατανάλωση υγρών. Για τους μεγαλύτερους σε μέγεθος λίθους χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση ή λιθοτριψία, μία διαδικασία που διασπά το λίθο.
  • Τραυματισμός: Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος και τη σοβαρότητα του τραυματισμού. Στους σοβαρούς τραυματισμούς μπορεί να χρειαστεί χειρουργείο.
  • Όγκοι στην ουροδόχο κύστη ή στους νεφρούς: Η θεραπεία καθορίζεται από το είδος του καρκίνου και το βαθμό που έχει εξαπλωθεί (στάδιο), καθώς και την ηλικία του ασθενούς, τη γενική υγεία του και τις προτιμήσεις του. Τα κύρια είδη της θεραπείας είναι η χειρουργική επέμβαση, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και η ανοσοθεραπεία.
  • Σπειραματονεφρίτιδα: Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση κάποιας λοίμωξης, διουρητικά που διευκολύνουν την απομάκρυνση των ούρων, φάρμακα για τον ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και αλλαγές στη διατροφή για να μειωθεί η επιβάρυνση των νεφρών. Τα παιδιά που παρουσιάζουν σπειραματονεφρίτιδα σχετιζόμενη με μία στρεπτοκοκκική λοίμωξη, αναρρώνουν συνήθως μόνο με τα αντιβιοτικά, χωρίς να χρειάζονται περαιτέρω θεραπεία. Αν προκαλείται από μία αυτοάνοση νόσο, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, χορηγούνται συνήθως φάρμακα για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
  • Αιματικές διαταραχές: Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος της αιματικής διαταραχής.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό

Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε αίμα στα ούρα ή αν αποκτήσουν καφέ χρώση. Το ίδιο πρέπει να κάνετε αν έχετε πυρετό ή άλγος στην κάτω κοιλιακή χώρα ή στη μία πλευρά του κορμού.

Πρόγνωση

Οι περισσότεροι ασθενείς με αιματουρία που αποδίδεται σε έντονη άσκηση, φάρμακα, νεφρολιθίαση, ουρολοιμώξεις ή προστατίτιδα αναρρώνουν πλήρως από την αιμτουρία.

Τα παιδιά με αιματουρία που είναι αποτέλεσμα σπειραματονεφρίτιδας συνήθως αναρρώνουν πλήρως αν έχουν ήπια νόσο ή αν εμφανίζεται μετά από μία λοίμωξη από στρεπτόκοκκο. Οι ενήλικες με σπειραματονεφρίτιδα έχουν μικρότερη πιθανότητα να αναρρώσουν χωρίς θεραπεία, ωστόσο η πρόγνωση εξαρτάται από το είδος της σπειραματονεφρίτιδας. Οι σοβαρότερες μορφές της νόσου οδηγούν τελικά σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Για τους ασθενείς με καρκίνο των νεφρών ή της ουροδόχου κύστεως, η πρόγνωση εξαρτάται από το στάδιο και τον τύπο του νεοπλάσματος. Γενικά, αν ένας όγκος των νεφρών ή της ουροδόχου διαγνωστεί εγκαίρως, ο καρκίνος μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Αν και οι ασθενείς με αιμορροφιλία μπορεί να παρουσιάσουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια αιμορραγίας (τα οποία μπορεί να εμφανίζονται και στις αρθρώσεις, τα εσωτερικά όργανα και άλλα σημεία του σώματος), οι τελευταίες θεραπείες διασφαλίζουν σχεδόν φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής για αρκετούς ασθενείς.

Φωτογραφία: Thirdman

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα