Αφυδάτωση: Συμπτώματα, Αίτια και Αντιμετώπιση

Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται κατά το 75% περίπου από νερό, επομένως καταλαβαίνουμε ότι το νερό είναι απαραίτητο για την επιβίωσή του. Το νερό βρίσκεται στα αιμοφόρα αγγεία, στο εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό των κυττάρων.

Ο οργανισμός έχει αρκετούς μηχανισμούς για τη διατήρηση των υγρών αλλά και μηχανισμούς που μας προειδοποιούν όταν πρέπει να αυξήσουμε την πρόσληψή τους.

Αν και μία ποσότητα νερού χάνεται σταθερά μέσω της αναπνοής, της εφίδρωσης, της ούρησης και της αφόδευσης, μπορεί να αναπληρωθεί με την κατανάλωση υγρών. Ο οργανισμός έχει επίσης την ικανότητα να μεταφέρει το νερό σε περιοχές που χρειάζεται περισσότερο αν εμφανιστεί ανάγκη.

Τα περισσότερα περιστατικά αφυδάτωσης μπορούν να αντιμετωπιστούν εύκολα αυξάνοντας την κατανάλωση υγρών, ωστόσο σοβαρότερα περιστατικά χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση από γιατρό.

Συμπτώματα της Αφυδάτωσης

Τα πρώτα συμπτώματα της αφυδάτωσης περιλαμβάνουν δίψα, σκουρόχρωμα ούρα και μειωμένη παραγωγή ούρων. Το χρώμα των ούρων αποτελεί έναν από τους καλύτερους δείκτες για τα επίπεδα ενυδάτωσης ενός ατόμου. Τα καθαρά ούρα αποτελούν συνήθως ένδειξη καλής ενυδάτωσης, ενώ τα σκουρόχρωμα παραπέμπουν σε αφυδάτωση.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους μπορεί να εμφανιστεί αφυδάτωση χωρίς δίψα. Αυτός είναι και ο λόγος που πρέπει να πίνουν περισσότερο νερό όταν είναι ασθενείς, αλλά και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Καθώς η νόσος προοδεύει σε μέτρια αφυδάτωση, εμφανίζονται συμπτώματα όπως:

Η σοβαρή αφυδάτωση (απώλεια 10-15% του νερού από τον οργανισμό) χαρακτηρίζεται από επιδείνωση των παραπάνω συμπτωμάτων τα οποία περιλαμβάνουν:

  • Απουσία εφίδρωσης
  • Βύθιση των οφθαλμών
  • Ξηροδερμία
  • Πτώση της αρτηριακής πίεσης
  • Ταχυκαρδία
  • Πυρετός
  • Παραλήρημα
  • Λιποθυμία
Συμπτώματα Αφυδάτωσης στα Παιδιά
  • Στα βρέφη: βύθιση της πηγής (ενός μαλακού σημείου στην κεφαλή)
  • Ξηρότητα της γλώσσας και του στόματος
  • Ευερεθιστότητα
  • Απουσία δακρύων κατά το κλάμα
  • Βύθιση των παρειών ή/και των οφθαλμών
  • Απουσία ούρων για 3 ή περισσότερες ώρες

Αίτια της Αφυδάτωσης

Τα κύρια αίτια της αφυδάτωσης είναι η μειωμένη πρόσληψη νερού, η αυξημένη απώλεια υγρών ή ένας συνδυασμός των παραπάνω.

Συχνά, η κατανάλωση υγρών μπορεί να περιοριστεί καθώς είμαστε απασχολημένοι ή δεν έχουμε πρόσβαση σε νερό στην περιοχή που βρισκόμαστε (όπως για παράδειγμα σε μία ορειβασία ή στο κάμπινγκ). Άλλα αίτια αφυδάτωσης περιλαμβάνουν:

  • Διάρροια: Αποτελεί ένα από τα πλέον κοινά αίτια αφυδάτωσης και των σχετιζομένων με αυτή θανάτων. Το παχύ έντερο απορροφά νερό από τα τρόφιμα και η διάρροια παρεμβαίνει στην παραπάνω διαδικασία. Ο οργανισμός απεκκρίνει υπερβολική ποσότητα νερού, γεγονός που οδηγεί σε αφυδάτωση.
  • Έμετος: Οδηγεί σε απώλεια υγρών και καθιστά δύσκολο να αναπληρωθεί το νερό από το στόμα.
  • Εφίδρωση: Οι μηχανισμοί θερμορύθμισης του οργανισμού απελευθερώνουν σημαντικές ποσότητες νερού. Ο ζεστός και υγρός καιρός, καθώς και η έντονη άσκηση μπορεί να αυξήσουν ακόμα περισσότερο την απώλεια υγρών μέσω της εφίδρωσης. Ομοίως, ο πυρετός μπορεί να αυξήσει την εφίδρωση και να προκαλέσει αφυδάτωση, ιδιαίτερα αν υπάρχει επίσης διάρροια και έμετος.
  • Διαβήτης: Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης αίματος μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη ούρηση και απώλεια υγρών.
  • Συχνοουρία: Προκαλείται συνήθως από αρρύθμιστο διαβήτη, αλλά μπορεί να αποδίδεται και στην κατανάλωση αλκοόλ ή φαρμάκων όπως τα διουρητικά, τα αντισταμινικά, τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση και τα αντιψυχωσικά.
  • Εγκαύματα: Τα αιμοφόρα αγγεία τραυματίζονται με αποτέλεσμα τη διαρροή υγρών στους γύρω ιστούς.

Παράγοντες Κινδύνου

Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να παρουσιάσει αφυδάτωση, ορισμένοι άνθρωποι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Αυτοί περιλαμβάνουν:

  • Αυτούς που ζουν σε μεγάλο υψόμετρο.
  • Τους αθλητές, ιδιαίτερα αυτούς που κάνουν αθλήματα αντοχής, όπως ο μαραθώνιος, το τρίαθλο και η ποδηλασία. Η αφυδάτωση μπορεί να μειώσει τις επιδόσεις στα αθλήματα αυτά.
  • Τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, όπως για παράδειγμα ο διαβήτης, η νεφρική νόσος, η κυστική ίνωση, ο αλκοολισμός και οι διαταραχές των επινεφριδίων.
  • Τα παιδιά και τους έφηβους, συνήθως εξ’αιτίας της διάρροιας και του εμέτου.

Η αφυδάτωση στους ηλικιωμένους είναι επίσης αρκετά κοινή. Συχνά εμφανίζεται γατί οι ηλικιωμένοι πίνουν λιγότερο νερό έτσι ώστε να μην χρειάζεται να επισκεφθούν πολλές φορές την τουαλέτα. Αρκετοί έχουν επίσης αλλαγές στον εγκέφαλο λόγω της ηλικίας που περιορίζουν το αίσθημα της δίψας.

Επιπλοκές

Αν η αφυδάτωση δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Αυτές περιλαμβάνουν:

  • Μείωση στον όγκο του αίματος: Αυτό οδηγεί σε μείωση της πίεσης του αίματος καθώς και της ποσότητας του οξυγόνου που φτάνει στους ιστούς, κάτι που μπορεί να είναι απειλητικό για τη ζωή.
  • Σπασμούς: Αποτέλεσμα της ανισορροπίας των ηλεκτρολυτών.
  • Νεφρικά Προβλήματα: Νεφρολιθίαση, ουρολοιμώξεις και τελικά νεφρική ανεπάρκεια.
  • Βλάβες στην Καρδιά: Μπορεί να εμφανιστούν διάφορα προβλήματα από ήπιες κράμπες μέχρι θερμική εξάντληση και θερμοπληξία.

Διάγνωση

Ο γιατρός κάνει συνήθως κλινική εξέταση για τη διάγνωση της αφυδάτωσης. Συμπτώματα όπως ο αποπροσανατολισμός, η υπόταση, η ταχυκαρδία, ο πυρετός, η απουσία ιδρώτα και η ανελαστικότητα του δέρματος είναι συνήθως ενδεικτικά αφυδάτωσης.

Συχνά γίνονται και εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας και των επιπέδων νατρίου, καλίου και άλλων ηλεκτρολυτών. Οι ηλεκτρολύτες είναι χημικές ουσίες που ρυθμίζουν τα επίπεδα υγρών στον οργανισμό και είναι απαραίτητες για τη λειτουργία των μυών και των νεύρων. Η ανάλυση ούρων προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για τη διάγνωση της αφυδάτωσης. Σε έναν ασθενή με αφυδάτωση, τα ούρα είναι συνήθως πιο σκούρα και πυκνότερα, καθώς περιέχουν ουσίες που λέγονται κετόνες.

Για τη διάγνωση της αφυδάτωσης στα παιδιά, οι γιατροί ελέγχουν συνήθως την πηγή στην κεφαλή. Μπορεί να αναζητήσουν επίσης χαρακτηριστικά του μυϊκού τόνου, καθώς και την απουσία εφίδρωσης.

Θεραπεία

Η αφυδάτωση αντιμετωπίζεται με αναπλήρωση των υγρών του οργανισμού. Αυτό γίνεται είτε με κατανάλωση καθαρών υγρών όπως το νερό, ο ζωμός και τα ενεργειακά ποτά. Ορισμένοι ασθενείς με αφυδάτωση, ωστόσο, χρειάζονται ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να αποφεύγουν τα ποτά με καφεΐνη όπως ο καφές, το τσάι και οι σόδες.

Οι παθήσεις που προκαλούν αφυδάτωση πρέπει επίσης να αντιμετωπίζονται με τα κατάλληλα φάρμακα. Αυτά περιλαμβάνουν αντιδιαρροϊκά, αντιεμετικά και αντιπυρετικά.

Πρόληψη

Η πρόληψη είναι ουσιαστικά ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της αφυδάτωσης. Η κατανάλωση αρκετών υγρών και τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό (όπως τα φρούτα και τα λαχανικά) είναι συνήθως αρκετή για την πρόληψη της αφυδάτωσης.

Πρέπει επίσης να αποφεύγετε τις δραστηριότητες με άσκηση κατά την έντονη ζέστη και, αν δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν, να καταναλώνετε αρκετό νερό.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα