Αφασία: Συχνότερα Είδη και Αίτια

Τι είναι η αφασία;

Η αφασία είναι μία διαταραχή των γλωσσικών ικανοτήτων που αποδίδεται σε βλάβες στα τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για το λόγο. Τα τμήματα αυτά βρίσκονται στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Η αφασία εμφανίζεται συνήθως αιφνιδίως μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένα τραυματισμό της κεφαλής, ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί και προοδευτικά, όπως συμβαίνει σε ένα νεόπλασμα του εγκεφάλου. Η διαταραχή επηρεάζει τόσο την έκφραση όσο και την κατανόηση του λόγου, την ανάγνωση και τη γραφή. Η αφασία συχνά συνυπάρχει με άλλες διαταραχές της ομιλίας, όπως η δυσαρθρία και η απραξία του λόγου, οι οποίες επίσης εμφανίζονται ως συνέπεια εγκεφαλικής βλάβης.

Ποια είναι τα αίτια της αφασίας;

Η αφασία προκαλείται από βλάβες σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το λόγο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παραπάνω βλάβες είναι αποτέλεσμα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου. Το τελευταίο εμφανίζεται όταν το αίμα δεν μπορεί να φτάσει σε τμήματα του εγκεφάλου. Ως αποτέλεσμα, τα εγκεφαλικά κύτταρα καταστρέφονται καθώς δεν λαμβάνουν το απαραίτητο οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες που βρίσκονται στο αίμα. Εγκεφαλικές βλάβες μπορεί να εμφανιστούν ως αποτέλεσμα νεοπλασμάτων του εγκεφάλου, τραυματισμού της κεφαλής, λοιμώξεων και άλλων νόσων του εγκεφάλου.

Οι ασθενείς με αφασία τύπου Broca έχουν βλάβες στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου. Τα άτομα αυτά ομιλούν συχνά με μικρές, μεστές προτάσεις που παράγονται με μεγάλη προσπάθεια. Η αφασία τύπου Broca χαρακτηρίζεται επομένως αφασία με μη ρέοντα λόγο. Οι ασθενείς με τον παραπάνω τύπο αφασίας συχνά παραλείπουν άρθρα και μικρές λέξεις στην ομιλία τους. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με αφασία τύπου Broca μπορεί να πει «σκύλο βόλτα» εννοώντας «θα πάω το σκύλο βόλτα». Η ίδια πρόταση μπορεί επίσης να σημαίνει «πήγαινε το σκύλο βόλτα» ή «ο σκύλος πήγε βόλτα», ανάλογα με τις περιστάσεις. Οι ασθενείς με αυτή τη μορφή αφασίας δυσκολεύονται συχνά να κατανοήσουν την ομιλία άλλων ατόμων. Εξ’αιτίας του παραπάνω φαινομένου, έχουν συνείδηση της κατάστασής τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει δυσφορία. Οι ασθενείς με αφασία τύπου Broca έχουν επίσης συχνά αδυναμία ή παράλυση στη δεξιά πλευρά του σώματος καθώς ο μετωπιαίος λοβός εμπλέκεται και στις κινήσεις.

Αντίθετα με την αφασία τύπου Broca, οι βλάβες στον κροταφικό λοβό μπορεί να οδηγήσουν σε μία ευχερή αφασία που λέγεται αφασία του Wernickle. Τα άτομα με αυτό τον τύπο αφασίας μπορεί να ομιλούν με μακροσκελείς προτάσεις που δεν βγάζουν νόημα, να προσθέτουν άχρηστες λέξεις, να αντικαθιστούν λέξεις με άλλες (παραφρασίες) ή να δημιουργούν νέες (νεολογισμοί). Οι ασθενείς με αφασία Wernickle δυσκολεύονται σημαντικά στην κατανόηση της ομιλίας και επομένως δεν έχουν επίγνωση των διαταραχών της επικοινωνίας. Οι ασθενείς συνήθως δεν έχουν αδυναμία καθώς το τμήμα του εγκεφάλου που επηρεάζεται δεν βρίσκεται κοντά σε αυτά που ρυθμίζουν τις κινήσεις.

Ένα τρίτο είδος αφασίας, η γενική αφασία, είναι αποτέλεσμα βλαβών σε εκτεταμένα τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται με την ομιλία. Οι ασθενείς με γενική αφασία έχουν σημαντικές δυσκολίες στην επικοινωνία. Η ικανότητά τους να κατανοούν ή να εκφέρουν γραπτό ή προφορικό λόγο είναι πολύ περιορισμένη.

Πώς διαγιγνώσκεται η αφασία;

Η αφασία αναγνωρίζεται αρχικά από τον γιατρό που χορηγεί θεραπεία για τον τραυματισμό του εγκεφάλου, ο οποίος είναι συνήθως νευρολόγος. Ο γιατρός κάνει εξετάσεις στις οποίες ζητά στον ασθενή να ακολουθήσει μία σειρά εντολών, να απαντήσει σε ερωτήσεις, να ονοματίσει διάφορα αντικείμενα και να συζητήσει. Αν ο γιατρός υποπτεύεται αφασία μπορεί να παραπέμψει τον ασθενή σε έναν ειδικό γιατρό ο οποίος θα εκτιμήσει πλήρως την ικανότητα του ασθενούς να κατανοεί την ομιλία, να γράφει και να διαβάζει.

Πώς αντιμετωπίζεται η αφασία;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να αναρρώσει πλήρως από την αφασία χωρίς να χορηγηθεί θεραπεία. Αυτό συμβαίνει συνήθως μετά από ένα παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, στο οποίο η ροή του αίματος διαταράσσεται για μικρό χρονικό διάστημα και επανέρχεται γρήγορα. Στην περίπτωση αυτή, οι γλωσσικές ικανότητες επανέρχονται μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες. Στα περισσότερα περιστατικά αφασίας, ωστόσο, οι γλωσσικές ικανότητες μπορεί να καθυστερήσουν ή να μην επανέλθουν πλήρως. Αν και αρκετοί ασθενείς με αφασία παρουσιάζουν μία περίοδο ταχείας ανάρρωσης (κατά την οποία οι γλωσσικές ικανότητες επιστρέφουν μέσα σε ένα διάστημα ημερών ή μηνών μετά τον τραυματισμό της κεφαλής), ένας βαθμός αφασίας τελικά παραμένει. Στις περιπτώσεις αυτές, η λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει. Η ανάρρωση συνήθως συνεχίζεται για ένα διάστημα 2 ετών. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική αν ξεκινήσει νωρίς. Ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό βελτίωσης περιλαμβάνουν το αίτιο της εγκεφαλικής βλάβης, την περιοχή του εγκεφάλου που επηρεάζεται, την έκταση των βλαβών, την ηλικία και τη γενικότερη υγεία του ασθενούς. Επιπλέον παράγοντες είναι η αποφασιστικότητα και τα επίπεδο εκπαίδευσης.

Η θεραπεία της αφασίας έχει ως στόχο για να βελτιώσει την ικανότητα επικοινωνίας του ασθενούς βοηθώντας τον να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του που δεν έχουν επηρεαστεί ή να μάθει άλλες μεθόδους επικοινωνίας. Η θεραπεία γίνεται σε ατομικό επίπεδο ή σε ομάδες. Η ατομική θεραπεία εστιάζει στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Η ομαδική θεραπεία προσφέρει τη δυνατότητα να δοκιμαστούν οι νέες τεχνικές σε ένα άνετο περιβάλλον. Η συμμετοχή της οικογένειας είναι σημαντικός παράγοντας στη θεραπεία της αφασίας, καθώς τα μέλη της οικογενείας είναι αυτά με τα οποία συνομιλεί περισσότερο ο ασθενής.

Τα μέλη της οικογενείας πρέπει να:

  • Χρησιμοποιούν μικρές και απλές προτάσεις κατά την ομιλία τους.
  • Επαναλαμβάνουν τις σημαντικές λέξεις ή να τις γράφουν για να γίνεται πιο εύκολα κατανοητό το νόημά τους.
  • Διατηρούν ένα τόνο ομιλίας που αρμόζει σε έναν ενήλικα.
  • Ελαχιστοποιούν τους παράγοντες που μπορεί να διασπάσουν την προσοχή, όπως το ράδιο, όταν είναι δυνατό.
  • Συζητούν συχνά με τον ασθενή που έχει αφασία.
  • Ζητούν την άποψη του ασθενούς για διάφορα θέματα, ιδιαίτερα οικογενειακά.
  • Ενθαρρύνουν οποιαδήποτε προσπάθεια επικοινωνίας, είτε αυτή αφορά ομιλία, κίνηση ή ζωγραφική.
  • Αποφεύγουν να διορθώνουν το λόγο του ασθενούς.
  • Δίνουν στον ασθενή αρκετό χρόνο για να αρθρώσει το λόγο του.
  • Βοηθούν τον ασθενή να ομιλήσει και με άτομα εκτός του σπιτιού.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα