Περιεχόμενα:
Νοιάζεσαι για μένα;
Όλοι θέλουμε να γνωρίζουμε ότι κάποιος νοιάζεται για εμάς, ιδιαίτερα όταν είμαστε ασθενείς. Αν και η φροντίδια που προσφέρει ο γιατρός είναι διαφορετική από την αντίστοιχη ενός κοντινού μας προσώπου, θέλουμε να γνωρίζουμε αν ο γιατρός ενδιαφέρεται προσωπικά για εμάς σαν άτομα. Όταν ο γιατρός περνάει όλη τη διάρκεια της επίσκεψης γράφοντας μία συνταγή στον υπολογιστή, δεν φαίνεται να έχει μεγάλη ενσυναίσθηση.
Αρκετοί γιατροί δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ κάποιο ασθενή στο σπίτι του. Ο γιατρός πρέπει να διατηρεί την οπτική επαφή, να απευθύνεται στον ασθενή με το όνομά του, να του κρατήσει το χέρι αν χρειαστεί και να ακούει προσεκτικά τι έχει να του πει. Ο γιατρός δεν πρέπει να βιάζεται.
Ο γιατρός πρέπει να καλεί τον ασθενή αν αυτός έχασε πολλά ραντεβού τελευταία ή αν έκανε κάποιο χειρουργείο. Μάλιστα ο ίδιος ο γιατρός πρέπει να καλεί και όχι κάποιος υφιστάμενός του καθώς αυτό εκτιμάται περισσότερο από τον ασθενή. Όταν ο γιατρός τηλεφωνεί στον ασθενή, ο τελευταίος αντιλαμβάνεται ότι ο γιατρός νοιάζεται γι’ αυτόν.
Είσαι ο καλύτερος γιατρός;
Αρκετοί ασθενείς πριν επισκεφθούν τον γιατρό, αναζητούν το όνομά του στο Google. Ωστόσο, είναι δύσκολο για τον ασθενή να διαπιστώσει από μία μηχανή αναζήτησης αν ο γιατρός του είναι ο καλύτερος στο πεδίο της ειδικότητάς του. Επίσης, ο ασθενής δεν θα ρωτήσει ποτέ τον ίδιο τον γιατρό σχετικά με την ικανότητά του. Μπορεί να ρωτήσει άλλους ασθενείς ή άτομα που έχουν επισκεφθεί τον γιατρό στο παρελθόν, ωστόσο δεν θα ρωτήσει ποτέ τον ίδιο. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στην ιατρική ή στην ειδικότητα, σε αρκετούς γιατρούς έχει γίνει η ερώτηση «το έχεις ξανακάνει αυτό;», ωστόσο η ερώτηση αυτή παύει όταν ο γιατρός αρχίσει να δείχνει πιο σίγουρος.
Όλοι οι ασθενείς ελπίζουν ότι ο γιατρός τους είναι ο καλύτερος και θέλουν να έχουν κάποια ιδέα σχετικά με την ικανότητά του, ωστόσο δεν υπάρχει εύκολος τρόπος για να αξιολογήσουν το παραπάνω. Η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή μία διαφήμιση σε ένα περιοδικό δεν διασφαλίζουν ότι κάποιος είναι «ο καλύτερος γιατρός». Ρεαλιστικά, δεν είναι δυνατό όλοι οι γιατροί να είναι το ίδιο ικανοί, ωστόσο πρέπει να προσπαθούν να ενημερώνονται για τα τελευταία δεδομένα και να ακολουθούν τις τελευταίες οδηγίες. Αρκετοί γιατροί δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότι χρειάζεται να φρεσκάρουν τις γνώσεις τους πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο πεδίο. Ο στόχος του γιατρού είναι να προσφέρει τη μέγιστη φροντίδα στον ασθενή του και για το σκοπό αυτό χρειάζεται συχνά να παρακολουθήσει συνέδρια και να διαβάσει τα τελευταία δεδομένα ερευνών.
Μπορώ να σε εμπιστευτώ;
Η εμπιστοσύνη είναι σημαντικό κομμάτι στη σχέση μεταξύ γιατρού-ασθενούς. Οι ασθενείς δεν εμπιστεύονται πάντοτε τον γιατρό τους, ειδικά όταν αυτός ανήκει σε διαφορετική φυλή ή φύλο. Καθώς ο γιατρός συχνά πρέπει να διαχειριστεί προσωπικές πληροφορίες για τη ζωή του ασθενούς, πρέπει να δείχνει στον ασθενή ότι είναι έμπιστος. Η εμπιστοσύνη αυτή δεν είναι η ίδια με αυτή που δείχνει ένα άτομο στον ιερέα κατά την εξομολόγηση, ωστόσο είναι παρόμοια. Ο ασθενής πρέπει να εμπιστευθεί πληροφορίες στον γιατρό που δεν έχει μοιραστεί με κανέναν άλλο. Προκειμένου ο γιατρός να μπορέσει να προσφέρει τη μέγιστη φροντίδα, πρέπει να γνωρίζει αν ο ασθενής νιώθει θλίψη ή μοναχικότητα.
Ο γιατρός πρέπει επίσης να μπορεί να διαπιστώσει αν ένας ασθενής κάνει κατάχρηση ουσιών, καθώς αυτό δεν είναι κάτι που ο ασθενής θα εμπιστευτεί στο γιατρό του εύκολα. Ο ασθενής πρέπει να μπορεί να ενημερώσει τον γιατρό του αν έχει κάποια αδυναμία ή μούδιασμα, ειδικά αν δουλεύει σε περιβάλλον που απαιτεί καταπόνηση των μυών. Επομένως, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η εμπιστοσύνη, η οποία χρειάζεται επίσης χρόνο μέχρι να αναπτυχθεί. Αν ο ασθενής γνωρίζει ότι ο γιατρός του ενδιαφέρεται γι’αυτόν και προσπαθεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του να τον βοηθήσει, είναι ευκολότερο να υπάρχει εμπιστοσύνη.
Μου φέρεσαι διαφορετικά από τους άλλους;
Ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει ότι ο γιατρός δεν του συμπεριφέρεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους ασθενείς του εξ’αιτίας της φυλής, του φύλου ή της κοινωνικής/οικονομικής του κατάστασης. Ας μην εθελοτυφλούμε, στο παρελθόν αλλά και σήμερα υπάρχουν περιστατικά όπου έγιναν διακρίσεις προς ορισμένους ασθενείς για τους παραπάνω λόγους. Ο γιατρός οφείλει να είναι αντικειμενικός προς τον κάθε ασθενή και να προσφέρει το μέγιστο της ικανότητάς του.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί πολλά περιστατικά γιατρών που αντιμετώπισαν ανεπαρκώς ασθενείς λόγω διαφόρων προκαταλήψεων. Για παράδειγμα, στο παρελθόν οι ασθενείς με αλκοολισμό δεν ήταν δυνατό να λάβουν ηπατικό μόσχευμα. Μερικοί ασθενείς δεν ήθελαν επίσης να κάνουν εξέταση HIV παρά το γεγονός ότι είχαν πολλούς παράγοντες κινδύνου, καθώς φοβόντουσαν το κοινωνικό στίγμα που σχετίζεται με τη νόσο.
Από τα παραπάνω, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αρκετοί γιατροί δεν είναι αντικειμενικοί με τους ασθενείς τους. Ακόμα κι αν δεν θέλουν να το παραδεχτούν, μπορεί να διαχειρίζονται διαφορετικά ορισμένους ασθενείς σε σχέση με άλλους. Το γεγονός αυτό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα στην άσκηση της ιατρικής και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Η επίσκεψη στον γιατρό θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής μου;
Μπορεί κατά καιρούς κάποιος ασθενής να ρωτήσει τον γιατρό του αν το φάρμακο που του χορηγεί είναι αποτελεσματικό, ωστόσο οι περισσότεροι ασθενείς λαμβάνουν το φάρμακο χωρίς να εκφράσουν τις αμφιβολίες τους στον γιατρό. Αυτό συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι ασθενείς θέλουν ο γιατρός να τους θεωρήσει «καλούς ασθενείς» και προκειμένου να επιτύχουν το σκοπό αυτό απλά αποδέχονται αυτά που λέει ο γιατρός (τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σε αυτόν). Όταν όμως ο ασθενής πάει στο σπίτι του συχνά έχει αμφιβολίες σχετικά με τις οδηγίες που έλαβε από το γιατρό γιατί ο τελευταίος δεν εξήγησε επαρκώς την αγωγή και το λόγο που αυτή χορηγείται. Αρκετοί ασθενείς δεν παρατηρούν οφέλη από τη λήψη του φαρμάκου στην αρχή ή παρουσιάζεται κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια με αποτέλεσμα να σταματούν το φάρμακο, καθώς ντρέπονται να ρωτήσουν τον γιατρό σχετικά με αυτή. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι πολλοί γιατροί δεν μιλούν ΜΕ το ασθενή, αλλά ΣΤΟΝ ασθενή. Αυτό γίνεται είτε λόγω περιορισμένου χρόνου είτε λόγω υποτίμησης της ικανότητας του ασθενούς να αντιληφθεί τα οφέλη και τους κινδύνους μίας θεραπείας. Ο γιατρός πρέπει να είναι ικανός να αντιληφθεί τι θεωρεί σημαντικό ο ασθενής, καθώς ο τελευταίος είναι αυτός που βιώνει τη νόσο.
Είναι ευθύνη του γιατρού να μπορεί να αντιληφθεί τα προβλήματα και τις ανησυχίες του ασθενούς του και να απαντήσει τις σημαντικές ερωτήσεις που ο τελευταίος μπορεί να έχει.
Βιβλιογραφία: JAMA