Οι δύο συχνότεροι τύποι διαβήτη σήμερα είναι ο διαβήτης τύπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2. Μία νέα έρευνα, ωστόσο, δείχνει ότι ο διαβήτης τύπου 1 μπορεί ουσιαστικά να χωρίζεται σε δύο διαφορετικές παθήσεις, γεγονός που σημαίνει ότι τα είδη του διαβήτη είναι περισσότερα απ’ όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα.
Οι ασθενείς με διαβήτη έχουν συνήθως αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Αυτό μπορεί να αποδίδεται είτε στα χαμηλά επίπεδα της ινσουλίνης είτε στη μειωμένη ευαισθησία στην ορμόνη. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρα να λαμβάνουν σάκχαρα και να τα μετατρέπουν σε ενέργεια ή να τα αποθηκεύουν. Στους ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, το ανοσοποιητικό σύστημα στοχεύει τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.
Η ηλικία διάγνωσης του διαβήτη τύπου 1 γνωρίζουμε σήμερα ότι είναι ένας παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της νόσου. «Ένας ασθενής που διαγιγνώσκεται με διαβήτη τύπου 1 στην ηλικία των 5 ετών έχει συνήθως σοβαρότερα συμπτώματα σε σχέση με τους ασθενείς που διαγιγνώσκονται μετά τα 30», είπε η Sarah Richardson από το Πανεπιστήμιο του Exeter στη Μεγάλη Βρετανία.
Θέλοντας να εξετάσουν τα αίτια του παραπάνω φαινομένου, η Richardson και οι συνεργάτες της εξέτασαν 32 δείγματα από το πάγκρεας νεαρών διαβητικών ασθενών που πέθαναν στη δεκαετία του 1950. Οι επιστήμονες κατάφεραν να ξεχωρίσουν δύο διαφορετικές κατηγορίες.
Στην πρώτη, η επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος ήταν ισχυρότερη με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η παραγωγή της ινσουλίνης.
Στη δεύτερη, τα δείγματα του παγκρέατος είχαν λιγότερα ανοσιακά κύτταρα και υπήρχαν επίσης ενδείξεις ότι είχαν διατηρήσει την ικανότητα να παράγουν κάποια ποσότητα ινσουλίνης.
Όπως δήλωσε η Richardson, η δράση του ανοσοποιητικού συστήματος ήταν εντελώς διαφορετική σε καθεμία από τις παραπάνω περιπτώσεις.
Οι Δύο Κατηγορίες
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες εξέτασαν δείγματα αίματος από 171 ασθενείς που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη τύπου 1 πριν την ηλικία των 30. Σε όλους διαπίστωσαν ακριβώς το ίδιο: δηλαδή ότι ανήκουν σε μία από τις δύο παραπάνω κατηγορίες, αναφορικά με την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας.
Οι κατηγορίες αυτές, όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, σχετίζονται και με την ηλικία των ασθενών. Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 που είχαν μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης και ισχυρότερη ανοσιακή απόκριση είχαν συνήθως μικρότερη ηλικία, είπε η Richardson. Οι επιστήμονες ονόμασαν την ομάδα αυτή «ενδότυπο 1». Από τους εθελοντές που εξετάστηκαν στην έρευνα, «όλοι όσοι είχαν ηλικία κάτω των 7 ανήκουν σε αυτή την κατηγορία», είπε η Richardson.
Όσοι διαγνώστηκαν με διαβήτη τύπου 1 μετά την ηλικία των 13 είχαν συνήθως πάγκρεας με λιγότερα ανοσιακά κύτταρα, κατηγορία την οποία οι επιστήμονες ονόμασαν «ενδότυπο 2». Σε αυτή την κατηγορία ήταν οι ασθενείς που διαγνώστηκαν με διαβήτη τύπου 1 στις ηλικίες 7-12.
Προς το παρόν, φαίνεται ότι «οι δύο κατηγορίες δεν χρειάζονται διαφορετική θεραπεία, ωστόσο η ανάγκη για χορήγηση ινσουλίνης αποδίδεται σε διαφορετικούς μηχανισμούς», είπε η Richardson. Στο μέλλον, πιστεύει ότι οι δύο τύποι μπορεί να έχουν διαφορετική θεραπεία. Οι ασθενείς με τον ενδότυπο 2 ίσως έχουν περισσότερα οφέλη από μία θεραπεία που προστατεύει τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη, ωστόσο ακόμα δεν έχουν αναπτυχθεί τέτοιες θεραπείες.
Προς το παρόν, ο διαβήτης τύπου 1 αντιμετωπίζεται με ινσουλίνη, ωστόσο οι ερευνητές δοκιμάζουν νέες ανοσοθεραπείες που καταστρέφουν τα ανοσοποιητικά κύτταρα που στοχεύουν το πάγκρεας. Μέχρι σήμερα, οι κλινικές δοκιμές σε ενήλικες δεν έχουν καταλήξει σε ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ωστόσο, όπως τόνισε η Richardson, η παραπάνω θεραπεία ενδεχομένως θα είναι πιο αποτελεσματική στα παιδιά, καθώς τα ανοσιακά κύτταρα παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην παθολογία της νόσου σε αυτή την ηλικία.
Το 2018, μία ομάδα επιστημόνων από τη Σουηδία και τη Φινλανδία χώρισε 15.000 διαβητικούς ασθενείς σε 5 κατηγορίες με βάση την ηλικία, το ΔΜΣ, επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, την παραγωγή ινσουλίνης και την ευαισθησία στην ορμόνη. Η μία από τις παραπάνω 5 κατηγορίες ταυτίζεται με τον ένα από τους δύο ενδότυπους που αναγνώρισε η ομάδα της Richardson. Ο άλλος ενδότυπος, ωστόσο, δεν έχει κοινά χαρακατηριστικά με καμία από τις 5 κατηγορίες, επομένως, όπως κατέληξε πιθανώς υπάρχουν τελικά 6 διαφορετικές κατηγορίες διαβήτη.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Diabetologia.
Βιβλιογραφία: New Scientist
Φωτογραφία: Scientific Animations (CC BY-SA 4.0)