Η παραγωγή της ινσουλίνης στο πάγκρεας γίνεται από αρκετά διαφορετικά είδη β κυττάρων. Ωστόσο, η απώλεια ενός μόνου από τα παραπάνω είδη κυττάρων φαίνεται ότι συνδέεται περισσότερο με την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, όπως υποστηρίζει μία νέα μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο περιοδικό Nature Cell Biology.
Η ομάδα της έρευνας απομόνωσε κύτταρα του παγκρέατος από ποντίκια με σκοπό να εξερευνήσει πόσα διαφορετικά είδη β κυττάρων υπάρχουν. Οι αναλύσεις που έκανε η ομάδα στα παραπάνω δείγματα οδήγησαν τελικά σε 4 διαφορετικά είδη. Από αυτά, τα β κύτταρα του είδους 1 ήταν αυτά που είχαν την ικανότητα να παράγουν ινσουλίνη. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της ομάδας, η δυσλειτουργία των παραπάνω κυττάρων ήταν αυτή που επηρέαζε περισσότερο τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
«Πριν τη μελέτη μας πιστεύαμε ότι υπάρχει μόνο ένα είδος β κυττάρων και επομένως υπολογίζαμε τα επίπεδα των β κυττάρων συνολικά. Ωστόσο, πλέον γνωρίζουμε ότι κάθε είδος των β κυττάρων του παγκρέατος επηρεάζει διαφορετικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη», εξήγησε η επιστημονική ομάδα.
Στις αναλύσεις τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μία ειδική τεχνική που τους επιτρέπει να εξετάσουν τον αριθμό των γονιδίων που εκφράζονται σε κάθε κύτταρα και με βάση αυτή την πληροφορία χώρισαν τα β κύτταρα του παγκρέατος σε 4 είδη. Τα κύτταρα της ομάδας 1 παρουσίαζαν υψηλά ποσοστά έκφρασης των γονιδίων που βοηθούν στη διάσπαση της γλυκόζης, καθώς και των γονιδίων που συνδέονται με την παραγωγή ινσουλίνης. Ο γονιδιακός δείκτης που χρησιμοποίησε η ομάδα για το διαχωρισμό των β κυττάρων τύπου 1 ήταν η έκφραση του γονιδίου CD36.
«Με τον τρόπο αυτό καταφέραμε να ξεχωρίσουμε τα κύτταρα αυτού του τύπου και να παρακολουθήσουμε τη λειτουργία τους σε πραγματικό χρόνο», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Στα επόμενα πειράματά τους, όπου εξέτασαν και κύτταρα από ανθρώπους εθελοντές, οι επιστήμονες της ομάδας επιβεβαίωσαν ότι πράγματι τα β κύτταρα τύπου 1 παράγουν περισσότερη ινσουλίνη σε σχέση με τα κύτταρα των άλλων τριών τύπων.
«Στα κύτταρα αυτά γίνεται η μεγαλύτερη παραγωγή της ινσουλίνης στον οργανισμό, επομένως καταλαβαίνουμε ότι η απώλειά τους επηρεάζει περισσότερο τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη», εξήγησαν οι συγγραφείς.
Σε ένα πείραμα που έκαναν, οι επιστήμονες χορήγησαν διατροφή με υψηλά λιπαρά σε μία ομάδα ποντικών και παρατήρησαν ότι τα ποντίκια παρουσίασαν μείωση στα επίπεδα των β κυττάρων τύπου 1 και ακολούθως εμφάνισαν διαβήτη τύπου 2.
Στη συνέχεια, η ομάδα μεταμόσχευσε β κύτταρα τύπου 1 από άλλα ποντίκια σε αυτά που παρουσίασαν διαβήτη. Όπως διαπιστώθηκε, η μεταμόσχευση των παραπάνω κυττάρων ήταν ικανή να περιορίσει τα συμπτώματα της νόσου.
Οι παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη μεταμόσχευση των β κυττάρων στην αντιμετώπιση του διαβήτη.
Στις επόμενες μελέτες της, η ομάδα θα εξετάσει αν υπάρχουν προσεγγίσεις που μπορεί να προστατεύσουν τα επίπεδα των β κυττάρων τύπου 1, γεγονός που θα βοηθούσε τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση του διαβήτη.
Φωτογραφία: Artem Podrez