Η γαλακτική οξέωση είναι μία μορφή μεταβολικής οξέωσης που χαρακτηρίζεται από υπερβολική παραγωγή ή μειωμένη κατανάλωση του γαλακτικού οξέος από τον οργανισμό.
Οι ασθενείς με γαλακτική οξέωση έχουν διαταραχές (ή των νεφρών) οι οποίες εμποδίζουν την απομάκρυνση της περίσσειας γαλακτικού οξέος. Η ταχεία αύξηση στα επίπεδα του γαλακτικού οξέος οδηγεί σε αύξηση της οξύτητας των σωματικών υγρών, όπως για παράδειγμα του αίματος.
Η συσσώρευση οξέων προκαλεί ανισορροπία στο pH του οργανισμού, το οποίο φυσιολογικά θα πρέπει να είναι ελαφρώς αλκαλικό και όχι όξινο.
Τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος αυξάνονται ότι δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο στους μύες και επομένως δεν μπορεί να διασπαστεί η γλυκόζη και το γλυκογόνο.
Υπάρχουν δύο είδη γαλακτικού οξέος, το L-γαλακτικό οξύ και το D-γαλακτικό οξύ. Τα περισσότερα περιστατικά γαλακτικής οξέωσης αποδίδονται στην αύξηση των επιπέδων του L-γαλακτικού οξέος.
Περιεχόμενα:
Τύποι Γαλακτικής Οξέωσης
Σήμερα, υπάρχουν δύο είδη γαλακτικής οξέωσης, ο τύπος Α και ο τύπος Β.
- Η γαλακτική οξέωση τύπου Α είναι συνήθως αποτέλεσμα υποαιμάτωσης των ιστών που αποδίδεται σε υπογκαιμία, καρδιακή ανεπάρκεια, σήψη ή έμφραγμα του μυοκαρδίου.
- Η γαλακτική οξέωση τύπου Β προκαλείται από περιορισμό της λειτουργικότητας των κυττάρων και εντοπισμένες περιοχές μειωμένης αιμάτωσης των ιστών.
Η γαλακτική οξέωση μπορεί να αποδίδεται σε αρκετά διαφορετικά αίτια και συνήθως μπορεί να αντιμετωπιστεί. Αν δεν χορηγηθεί θεραπεία, η κατάσταση αυτή μπορεί να γίνει ακόμα και απειλητική για τη ζωή.
Συμπτώματα της Γαλακτικής Οξέωσης
Τα συμπτώματα της γαλακτικής οξέωσης συνδέονται συχνά με διάφορες παθήσεις. Αν παρουσιάσετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας. Ο τελευταίος θα εξερευνήσει το κύριο αίτιο της γαλακτικής οξέωσης.
Ορισμένες συμπτώματα της γαλακτικής οξέωσης θεωρούνται ιδιαίτερα σοβαρά και επομένως, αν τα παρουσιάσετε, θα πρέπει να επισκεφθείτε άμεσα τα επείγοντα ενός νοσοκομείου. Τα συμπτώματα αυτά είναι:
- Διαταραχές στη χροιά της αναπνοής (ενδεικτικό σύμπτωμα κετοξέωσης, μίας σοβαρής επιπλοκής του διαβήτη)
- Σύγχυση
- Ίκτερος (κίτρινη χρώση του δέρματος ή των οφθαλμών)
- Δύσπνοια
Άλλα συμπτώματα της γαλακτικής οξέωσης μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εξάντληση ή έντονη κόπωση
- Μυϊκές κράμπες ή μυαλγίες
- Αίσθημα αδυναμίας
- Γενικευμένο αίσθημα δυσφορίας
- Κοιλιακό άλγος
- Διάρροια
- Μείωση της όρεξης
- Κεφαλαλγία
- Ταχυκαρδία
Αίτια της Γαλακτικής Οξέωσης
Η γαλακτική οξέωση μπορεί να αποδίδεται σε διάφορα αίτια, όπως για παράδειγμα η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα, η χολέρα, η ελονοσία και η ασφυξία. Ορισμένα από τα συχνότερα αίτια αναφέρονται παρακάτω:
Καρδιακές Παθήσεις
Παθήσεις όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να περιορίσουν τη ροή αίματος και οξυγόνου στον οργανισμό. Το γεγονός αυτό μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος στο αίμα.
Σήψη
Οποιαδήποτε σοβαρή ιογενής ή βακτηριακή λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει σήψη. Οι ασθενείς με σήψη μπορεί να παρουσιάσουν αύξηση στα επίπεδα του γαλακτικού οξέος, ως αποτέλεσμα της μειωμένης οξυγόνωσης.
HIV
Τα φάρμακα για τον HIV, όπως οι νουκλεοσιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης, μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος στο αίμα. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του ήπατος με αποτέλεσμα ο οργανισμός να μην μπορεί να μεταβολίσει επαρκώς το γαλακτικό οξύ.
Καρκίνος
Τα νεοπλασματικά κύτταρα παράγουν γαλακτικό οξύ. Η συσσώρευση του γαλακτικού οξέος μπορεί να επιταχυνθεί καθώς ο ασθενής χάνει βάρος και ο καρκίνος εξαπλώνεται.
Σύνδρομο Βραχέος Εντέρου (Short Gut)
Αν και το σύνδρομο αυτό είναι σχετικά σπάνιο, έχει συνδεθεί στο παρελθόν με συσσώρευση D-γαλακτικού οξέος που αποδίδεται στον υπερβολικό πολλαπλασιασμό των βακτηρίων του λεπτού εντέρου. Οι ασθενείς που έχουν κάνει χειρουργείο γαστρικής παράκαμψης (bypass) μπορεί επίσης να παρουσιάσουν D-γαλακτική οξέωση.
Παρακεταμόλη
Η συχνή χρήση παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει γαλακτική οξέωση, ακόμα και όταν δεν υπερβαίνεται η συνιστώμενη δόση. Αυτό συμβαίνει γιατί το φάρμακο αυξάνει τα επίπεδα του πυρογλουταμικού οξέος στο αίμα.
Χρόνιος Αλκοολισμός
Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει γαλακτική οξέωση ή αλκοολική κετοξέωση. Η τελευταία είναι δυνητικά απειλητική για τη ζωή και συνήθως αντιμετωπίζεται με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και γλυκόζης.
Το αλκοόλ αυξάνει τα επίπεδα του φωσφορικού οξέος, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία των νεφρών. Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται το pH του οργανισμού.
Έντονη Άσκηση
Παροδική αύξηση στα επίπεδα του γαλακτικού οξέος μπορεί να εμφανιστεί κατά την έντονη άσκηση όταν ο οργανισμός δεν έχει αρκετό οξυγόνο για να διασπάσει τη γλυκόζη στο αίμα. Το γεγονός αυτό μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα καύσου στους μύες που χρησιμοποιούνται, καθώς και συμπτώματα όπως ναυτία ή αίσθημα αδυναμίας.
Γαλακτική Οξέωση και Διαβήτης
Τα διαγουανίδια, μία κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη ρύθμιση του διαβήτη, μπορεί να προκαλέσουν αύξηση στα επίπεδα του γαλακτικού οξέος.
Το πλέον γνωστό φάρμακο της παραπάνω κατηγορίας είναι η μετφορμίνη. Η τελευταία χρησιμοποιείται και σε άλλες παθήσεις, όπως για παράδειγμα στη νεφρική ανεπάρκεια, καθώς και στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Στους ασθενείς με διαβήτη, η γαλακτική οξέωση μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, ιδιαίτερα αν έχουν επίσης διαταραχές των νεφρών. Αν πάσχετε από διαβήτη και παρουσιάσετε συμπτώματα γαλακτικής οξέωσης, επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας.
Διάγνωση της Γαλακτικής Οξέωσης
Η διάγνωση της γαλακτικής οξέωσης τίθεται με μία εξέταση αίματος που απαιτεί νηστεία. Ο γιατρός θα σας ζητήσει να μην φάτε τίποτα για 8-10 ώρες πριν την εξέταση. Θα πρέπει επίσης να αποφύγετε την άσκηση το πρωί της ημέρας που θα γίνει η λήψη του αίματος.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός μπορεί να σας ζητήσει να μην σφίξετε τη γροθιά σας, καθώς αυτό μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος. Την ίδια επίδραση μπορεί να έχει και ένας ελαστικός επίδεσμος στο βραχίονα.
Για τους παραπάνω λόγους, ο γιατρός μπορεί να λάβει αίμα από ένα διαφορετικό σημείο του χεριού.
Θεραπεία της Γαλακτικής Οξέωσης
Ο καλύτερος τρόπος για τον περιορισμό των συμπτωμάτων της γαλακτικής οξέωσης είναι η αντιμετώπιση του αιτίου της. Κατά συνέπεια, η θεραπεία που χορηγεί ο γιατρός σε κάθε ασθενή με γαλακτική οξέωση μπορεί να διαφέρει.
Όταν η κατάσταση του ασθενούς είναι κρίσιμη, τότε η θεραπεία επικεντρώνεται περισσότερο στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και όχι του αιτίου της γαλακτικής οξέωσης. Η αύξηση της αιμάτωσης των ιστών και η χορήγηση υγρών ενδοφλεβίως είναι δύο προσεγγίσεις που μπορούν να περιορίσουν άμεσα τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος στο αίμα.
Η γαλακτική οξέωση που εμφανίζεται μετά από έντονη άσκηση μπορεί να αντιμετωπιστεί και στο σπίτι. Σταματήστε την άσκηση, καταναλώστε υγρά και ξεκουραστείτε. Τα ενεργειακά ποτά με ηλεκτρολύτες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της γαλακτικής οξέωσης, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις το νερό αρκεί.
Πρόγνωση της Γαλακτικής Οξέωσης
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ανεξαρτήτως του αιτίου που προκάλεσε τη γαλακτική οξέωση, η χορήγηση θεραπείας μπορεί να αντιμετωπίσει πλήρως τα συμπτώματα της νόσου. Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών το επεισόδιο της γαλακτικής οξέωσης μπορεί να προκαλέσει νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η γαλακτική οξέωση μπορεί να είναι ακόμα και απειλητική για τη ζωή.
Πρόληψη της Γαλακτικής Οξέωσης
Η πρόληψη της γαλακτικής οξέωσης εξαρτάται από το αίτιο που την προκαλεί. Αν πάσχετε από διαβήτη, AIDS ή καρκίνο, συζητήστε με τον γιατρό σας ποια φάρμακα θα πρέπει να παίρνετε και σε ποιες δοσολογίες προκειμένου να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο γαλακτικής οξέωσης.
Για να αποφύγετε τη γαλακτική οξέωση κατά την έντονη άσκηση πίνετε αρκετά υγρά και κάνετε συχνά διαλείμματα.
Όπως προαναφέρθηκε το αλκοόλ μπορεί επίσης να προκαλέσει γαλακτική οξέωση, επομένως αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.