Διαβήτης Τύπου 2: Συχνότερα Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μία ιδιαίτερα κοινή νόσος που συνδέεται με αρκετούς παράγοντες κινδύνου. Χαρακτηρίζεται από αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη, μία ορμόνη που ρυθμίζει την πρόσληψη της γλυκόζης από τα κύτταρα του οργανισμού. Χωρίς επαρκή ευαισθησία στην ινσουλίνη, η ποσότητα της γλυκόζης που παραμένει στο αίμα αυξάνεται, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες επιπλοκές. Τα αίτια του διαβήτη τύπου 2 είναι αρκετά και μπορεί να σχετίζονται με παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η παχυσαρκία και η μειωμένη άσκηση μέχρι διαγνώσεις παθήσεων, όπως ο διαβήτης της κύησης.

Συχνότερα Αίτια

Ο διαβήτης θεωρείται γενικά νόσος που σχετίζεται με τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, γεγονός που σημαίνει ότι η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου επηρεάζεται από μία σειρά παραγόντων του τρόπου ζωής, ενώ το οικογενειακό ιστορικό και η κληρονομικότητα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Διάφορα πιθανά αίτια της νόσου περιλαμβάνουν:

  • Ανθυγιεινή Διατροφή: Η διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα και επεξεργασμένους υδατάνθρακες έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. Οι φυτικές ίνες, τα φρούτα και τα λαχανικά είναι τρόφιμα που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της νόσου.
  • Μειωμένη Άσκηση: Καθώς η άσκηση βοηθά τους μύες να χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη που βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος, η καθιστική ζωή αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη.
  • Προχωρημένη Ηλικία: Αν και η νόσος μπορεί να επηρεάσει ασθενείς οποιασδήποτε ηλικίας, εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικες άνω των 45 ετών.
  • Υψηλοί Καρδιαγγειακοί Δείκτες στο Αίμα: Οι υψηλοί βιοδείκτες λιπιδίων, όπως τα τριγλυκερδία και η χοληστερόλη έχουν συνδεθεί ισχυρά με το διαβήτη.
  • Παχυσαρκία: Ο δείκτης μάζας σώματος πάνω από 30 έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
  • Ιστορικό Μεταβολικού Συνδρόμου: Το μεταβολικό σύνδρομο περιλαμβάνει μία σειρά παραγόντων κινδύνου, όπως η υψηλή χοληστερόλη, τα υψηλά τριγλυκερίδια, η υψηλή αναλογία μέσης-ισχίου και η υπέρταση. Η παρουσία του μεταβολικού συνδρόμου έχει συνδεθεί ισχυρά με τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα που παρατηρούνται στο διαβήτη.
  • Ιστορικό Διαβήτη της Κύησης: Ο διαβήτης της κύησης επηρεάζει σχεδόν το 3% των εγκύων. Οι ορμόνες που διέρχονται διαμέσου του πλακούντα μπορεί να προκαλέσουν αντίσταση στην ινσουλίνη στη μητέρα. Η διάγνωση του διαβήτη της κύησης αυξάνει 10 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 τα επόμενα 5-10 χρόνια μετά τον τοκετό. Το έμβρυο διατρέχει επίσης αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσει διαβήτη της κύησης αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Κληρονομικότητα

Οι ασθενείς με συγγενείς που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη τύπου 2 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Έρευνες έχουν ταυτοποιήσει σχεδόν 120 γονιδιακά αλληλόμορφα που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο. Ωστόσο, η γενετική προδιάθεση για τη νόσο δεν σημαίνει ότι αυτή θα εμφανιστεί σίγουρα. Ο τρόπος ζωής παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της νόσου, γεγονός που σημαίνει ότι διάφορα γονίδια μπορεί να απενεργοποιηθούν ανάλογα με την ποσότητα συγκεκριμένων θρεπτικών ουσιών στη διατροφή, το βάρος, την ηλικία, το φύλο και άλλους δείκτες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.

Καρδιαγγειακό Σύστημα

Η υπέρταση και η υψηλή χοληστερόλη (ολική και LDL) αποτελούν παράγοντες κινδύνου για αρκετές παθήσεις, μεταξύ των οποίων και ο διαβήτης τύπου 2. Οι δείκτες αυτοί είναι ενδεικτικοί βλαβών στα αγγεία της καρδιάς, ενώ ανήκουν και στους παράγοντες κινδύνου του μεταβολικού συνδρόμου. Το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου και διαβήτη.

Παράγοντες από τον Τρόπο Ζωής

Εκτός από την κληρονομικότητα και το οικογενειακό ιστορικό, οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου για το διαβήτη τύπου 2 σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.

Παχυσαρκία

Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για το διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία. Η τελευταία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη, καθώς το ίπος παρεμβαίνει στην ικανότητα του οραγνισμού να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ορμόνη. Τα ποσοστά παχυσαρκίας παρουσιάζουν αύξηση σε όλες τις ηλικίες τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση των διαγνώσεων διαβήτη. Η παχυσαρκία αποδίδεται σε διάφορα αίτια όπως η γονιδιακή επιβάρυνση και το οικογενειακό ιστορικό, αλλά και σε άλλους παράγοντες όπως τα επίπεδα της άσκησης, το ιστορικό διαφόρων νόσων και τα φάρμακα. Στους παχύσαρκους ασθενείς που διαγιγνώσκονται με διαβήτη τύπου 2, η απώλεια 5-10% του σωματικού βάρους μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Καθιστική Ζωή

Ένας μεγάλος αριθμός ερευνών έχει δείξει ότι η καθιστική ζωή μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την υγεία μας και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αίτια για την επιδημία παχυσαρκίας που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Η απουσία φυσικής άσκησης και η παχυσαρκία οδηγούν σχεδόν πάντοτε σε διάγνωση διαβήτη τύπου 2. Τα μυϊκά κύτταρα έχουν περισσότερους υποδοχείς ινσουλίνης σε σχέση με τα λιπώδη κύτταρα, επομένως η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να μειωθεί με την άσκηση. Η άσκηση μειώνει επίσης τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα καθώς ενισχύει τη δράση της ινσουλίνης.

Διατροφή

Περισσότερο από το 90% των ασθενών που διαγιγνώσκονται με διαβήτη τύπου 2 είναι υπέρβαροι. Η αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων και η απουσία φυτικών ινών στη διατροφή αποτελούν παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση παχυσαρκίας και την επακόλουθη εμφάνιση διαβήτη τύπου 2. Μία διατροφή πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες (όπως οι γλυκοπατάτες, το καφέ ρύζι και οι φακές), λαχανικά και φρούτα (όπως τα φυλλώδη λαχανικά και τα μούρα), πρωτεΐνες (ψαριού ή πουλερικών) και υγιεινά λίπη (ελιές, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς και σπόρους) μπορεί να βοηθήσει τόσο στην πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2.

Ηλικία

Ο κίνδυνος διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται με την ηλικία, καθώς η ευαισθησία στην ινσουλίνη σταδιακά μειώνεται. Ανεξαρτήτως βάρους ή μάζας σώματος, οι ηλικιωμένοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Ορισμένοι επιστήμονες έχουν υποστηρίξει ότι το πάγκρεας παρουσιάζει γήρανση αντίστοιχα με τον άνθρωπο με αποτέλεσμα να παράγει μειωμένες ποσότητες ινσουλίνης. Επίσης, η κυτταρική γήρανση προκαλεί αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο να απομακρυνθεί η γλυκόζη αποτελεσματικά από την κυκλοφορία του αίματος.

Φωτογραφία: Marco Verch Professional Photographer and Speaker (CC BY 2.0)

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα