Υπογλυκαιμία

Τι είναι υπογλυκαιμία;

Υπογλυκαιμία είναι μια σοβαρή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από σημαντική ελάττωση της γλυκόζης του αίματος. Η υπογλυκαιμία είναι επικίνδυνη για τη ζωή και περιοριστική για τον τρόπο ζωής και αποτελεί τον κύριο περιοριστικό παράγοντα για την αυστηρή ρύθμιση του σακχάρου ατόμων με διαβήτη.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας;

Άγχος, νευρικότητα, αίσθημα παλμών, τρόμος, εφίδρωση, ωχρότητα,  αίσθημα πείνας, αίσθημα θερμότητας, στηθάγχη (ονομάζονται νευρογενή συμπτώματα)

Αδυναμία συγκέντρωσης, σύγχυση, αλλαγή συμπεριφοράς, ζάλη, υπνηλία, κόπωση, μούδιασμα γύρω από το στόμα ή τη γλώσσα, διαταραχές όρασης, δυσαρθρία, ρίγος, παροδική ημιπληγία, αφασία, σπασμοί, κώμα (ονομάζονται νευρογλυκοπενικά συμπτώματα) και ακόμα ναυτία, κεφαλαλγία και κόπωση.

Η αντίδραση κάθε ατόμου στην υπογλυκαιμία είναι διαφορετική, γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναγνωρίζει ο καθένας τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας. Συνιστάται τότε να μετρά το σάκχαρό του, αν είναι δυνατό. Αν δεν είναι δυνατή η μέτρηση, συνιστάται η αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας με λήψη υδατανθράκων.

Προσοχή: η σοβαρή υπογλυκαιμία μπορεί να προκαλέσει δυστυχήματα, τροχαία ατυχήματα και τραυματισμούς, κώμα και θάνατο αν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως.

 

Ποια άτομα μπορεί να πάθουν υπογλυκαιμία; 

Τα άτομα που λαμβάνουν ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά φάρμακα τα οποία μειώνουν το σάκχαρο αίματος αυξάνοντας την παραγωγή ινσουλίνης (σουλφονυλουρίες, γλινίδες), μπορεί να πάθουν υπογλυκαιμία αν δεν λάβουν τη σωστή ποσότητα υδατανθράκων. Κινδυνεύουν ιδιαίτερα ηλικιωμένα άτομα με διαβήτη, που πάσχουν από παθήσεις του ήπατος ή των νεφρών, και άτομα που ασκούνται χωρίς να λαμβάνουν αρκετή ποσότητα υδατανθράκων.

Ορισμένα άτομα που παίρνουν ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά φάρμακα χωρίς να τα χρειάζονται μπορεί επίσης να πάθουν σοβαρή και επικίνδυνη υπογλυκαιμία.

Υπογλυκαιμία μπορεί να πάθουν και άτομα που δεν έχουν διαβήτη, όταν αυτά παράγουν μεγαλύτερη ποσότητα ινσουλίνης χωρίς να παίρνουν αντιδιαβητικά φάρμακα. Τα άτομα αυτά μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα όπως αδυναμία, εφίδρωση, ταχυκαρδία, αλλά συνήθως δεν κινδυνεύουν να πάθουν υπογλυκαιμικό κώμα και δεν κινδυνεύει η ζωή τους.

 

Πότε λέμε ότι ένα άτομο με διαβήτη έπαθε βαριά υπογλυκαιμία;

Όταν πρόκειται για επεισόδιο υπογλυκαιμίας που απαιτεί βοήθεια άλλου προσώπου για την αντιμετώπισή της.

 

Μπορεί ένα άτομο να παρουσιάσει υπογλυκαιμικά συμπτώματα ενώ η γλυκόζη του αίματος να μετριέται άνω των 70 mg/dl;

Πρόκειται για ψευδοϋπογλυκαιμία:  Είναι συχνή σε ασθενείς με κακό γλυκαιμικό έλεγχο, όταν η γλυκόζη πλάσματος αρχίζει να επιστρέφει προς τις φυσιολογικές τιμές.

 

Πως μπορεί να υποψιαστεί ένα άτομο με διαβήτη ότι έπαθε υπογλυκαιμία κατά τη διάρκεια του ύπνου (νυκτερινή υπογλυκαιμία);

Όταν κάνει ανήσυχο ύπνο με εφίδρωση, όταν έχει πρωινή κεφαλαλγία ή αίσθημα κόπωσης κατά την αφύπνιση ή ανεξήγητη υπνηλία το πρωί και τις επόμενες ώρες της ημέρας. Μερικές φορές τα πολύ αυξημένα επίπεδα γλυκόζης το πρωί μπορεί να είναι αποτέλεσμα νυκτερινής υπογλυκαιμίας. Σ’ αυτή την περίπτωση συνιστούμε στον πάσχοντα να ξυπνά μέσα στη νύχτα για δύο ή τρεις νύχτες και να μετρά το σάκχαρό του για να επιβεβαιώσει τα χαμηλά σάκχαρα και να ελαττώσει την βραδινή ινσουλίνη είτε την ινσουλίνη που κάνει με το νυκτερινό γεύμα, για να αποφύγει τη νυκτερινή υπογλυκαιμία.

 

Πώς προλαμβάνουμε την υπογλυκαιμία;

Άτομα που θεραπεύονται με ινσουλίνη ή με αντιδιαβητικά φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία, πρέπει να μετρούν συχνά το σάκχαρό τους, όταν έχει περάσει αρκετή ώρα χωρίς να λάβουν τροφή σύμφωνα με το πρόγραμμά τους ή έχουν παραλείψει ένα προγραμματισμένο γεύμα ή όταν έχουν ασκηθεί περισσότερο από το συνηθισμένο. Αν βρίσκουν χαμηλό σάκχαρο πρέπει να λαμβάνουν υδατάνθρακες. Ορισμένες τροφές μπορεί να χρειάζονται λιγότερη ινσουλίνη (αυτό συχνά αναφέρεται για την κατανάλωση ψαριών), οπότε αυτές πρέπει να συνοδεύονται από λήψη και υδατανθράκων ή να γίνεται μικρότερη δόση ινσουλίνης. Το ίδιο ισχύει για τα οινοπνευματώδη ποτά. Ακόμα πρέπει να γίνεται μέτρηση του σακχάρου όταν υπάρχουν ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας (πολλή ζέστη – οπότε η ινσουλίνη δρα εντονότερα ή νωρίτερα- ή πολύ κρύο, οπότε μπορεί να υπάρχει έντονος μυϊκός τρόμος). Συνιστάται να γίνεται μέτρηση πριν από κάθε έντονη και μακρά σωματική άσκηση (όπως μπορεί να είναι ένας αθλητικός αγώνας)  ή πριν από μακρά οδήγηση (οπότε μπορεί να είναι δύσκολη η λήψη τροφής).

Άτομα που κάνουν ινσουλίνη και πάσχουν από γαστρεντερίτιδα και εμέτους, οπότε δεν μπορούν να λάβουν στερεά τροφή, πρέπει να λαμβάνουν υγρά με υδατάνθρακες. Αν δεν μπορούν ούτε υγρά ροφήματα να πιούν, πρέπει να νοσηλευθούν για τα λάβουν γλυκόζη από τη φλέβα.

Μερικές φορές άτομα που χρησιμοποιούν ινσουλίνη ταχείας δράσης και ινσουλίνη μακράς δράσης (για το γεύμα τους), από λάθος κάνουν πολλές μονάδες ινσουλίνης ταχείας δράσης αντί της ινσουλίνης μακράς δράσης. Η ινσουλίνη ταχείας δράσης έχει μικρό χρόνο δράσης (μερικές ώρες), αλλά μπορεί να προκαλέσει σοβαρή υπογλυκαιμία σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τότε συνιστάται η λήψη μεγαλύτερης ποσότητας υδατανθράκων σε μικρά χρονικά διαστήματα μέχρι να περάσει η δράση της ινσουλίνης αυτής, και συχνές μετρήσεις. Πάντως και πάλι ίσως είναι καλύτερα ο ασθενής να επισκεφθεί το νοσοκομείο μέχρι να περάσει το επικίνδυνο αυτό χρονικό διάστημα για το φόβο ενός υπογλυκαιμικού κώματος.

 

Πως αντιμετωπίζουμε την υπογλυκαιμία;

Σύσταση για άτομα που παθαίνουν ελαφρά υπογλυκαιμία και μπορούν να λάβουν τροφή:

  1. Παίρνουν 15 γραμμάρια γλυκόζης ή απλούς υδατάνθρακες από το στόμα
  2. Μετρούν και πάλι το σάκχαρό τους σε 15 λεπτά
  3. Αν η υπογλυκαιμία επιμένει, επαναλαμβάνουν τη λήψη 15 γραμμαρίων υδατανθράκων
  4. Όταν το σάκχαρο επιστρέψει στο φυσιολογικό, παίρνουν ένα μικρό σνακ αν το επόμενο προγραμματισμένο γεύμα μας απέχει περισσότερο από μια ή δύο ώρες.

 

Αν πρόκειται για βαριά υπογλυκαιμία και ο ασθενής βρίσκεται σε υπογλυκαιμικό κώμα, οπότε μπορεί να πνιγεί από τη χορήγηση τροφής ή υγρού με υδατάνθρακες, τότε κάποιος άλλος πρέπει να βοηθήσει το άτομο αυτό να συνέλθει. Γι’ αυτό πρέπει τα άτομα του άμεσου περιβάλλοντος του πάσχοντος από διαβήτη να του χορηγήσουν γλυκαγόνη.

Η γλυκαγόνη είναι το αντίδοτο της υπογλυκαιμίας από ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά φάρμακα, και χορηγείται με ένεση (υποδόρια, όπως η ινσουλίνη). Η γλυκαγόνη αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα, προκαλώντας κινητοποίηση γλυκόζης από τις αποθήκες του ήπατος (γλυκογόνο). Αν το άτομο που βρίσκεται σε υπογλυκαιμικό κώμα δεν συνέλθει σε λίγα λεπτά, η γλυκαγόνη μπορεί να επαναληφθεί μετά από 10 λεπτά. Η δράση της γλυκαγόνης είναι σύντομη και γι αυτό, όταν το άτομο που βρισκόταν σε υπογλυκαιμικό κώμα συνέλθει, πρέπει να λάβει υδατάνθρακες, αλλιώς μπορεί να χάσει και πάλι τις αισθήσεις του. Αν το υπογλυκαιμικό κώμα επιμένει, συνιστάται μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο για να χορηγηθεί γλυκόζη από τη φλέβα.

Όταν γίνεται εκπαίδευση στην ινσουλίνη, ή αν υπάρχει φόβος υπογλυκαιμιών, πρέπει να εκπαιδεύεται κάποιο άτομο του περιβάλλοντος του ασθενούς (σύντροφος ή συγκάτοικος) στη χρήση της γλυκαγόνης, η οποία διατηρείται στο ψυγείο.

 

Ποια ποσότητα τροφής περιέχει 15 γραμμάρια υδατανθράκων;

  • καραμέλες γλυκόζης (3 καραμέλες των 5 γραμμαρίων) ή ζελέ γλυκόζης
  • 2 κουταλιές (σούπας) σταφίδες
  • μια κουταλιά (σούπας) μέλι
  • ένα ποτήρι γάλα (220 γραμμάρια)
  • αναψυκτικό ή άλλο ρόφημα του εμπορίου που αναγράφει στη συσκευασία την ποσότητα των υδατανθράκων

 

Μπορεί κάποιος που πάσχει από διαβήτη να μην καταλαβαίνει την υπογλυκαιμία;

Υπογλυκαιμία χωρίς συμπτώματα ή ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία χαρακτηρίζεται επεισόδιο με γλυκόζη αίματος μικρότερη ή ίση με 70 mg/dl χωρίς τα τυπικά συμπτώματα υπογλυκαιμίας (τουλάχιστον στην αρχή). Μπορεί να συμβεί σε άτομα με μακροχρόνιο διαβήτη, ιδίως σε άτομα με πολύ καλή ρύθμιση, τα οποία μπορεί να παθαίνουν συχνές νυκτερινές υπογλυκαιμίες χωρίς να τις καταλαβαίνουν. Το σώμα χάνει την ικανότητα να αναγνωρίζει χαμηλά σάκχαρα και να “ειδοποιεί” τον ασθενή να λάβει υδατάνθρακες για τη διόρθωσή τους. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, η πρώτη εκδήλωση υπογλυκαιμίας να εμφανίζεται όταν η γλυκόζη στο αίμα είναι πλέον πολύ χαμηλή, οπότε μπορεί να συμβεί απώλεια των αισθήσεων (υπογλυκαιμικό κώμα).

Η μη αντίληψη των υπογλυκαιμιών μπορεί να διορθωθεί όταν για ένα μικρό χρονικό διάστημα λίγων εβδομάδων ο ασθενής μειώσει τη δόση της ινσουλίνης και η ρύθμισή του γίνει λιγότερο αυστηρή.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα