Πώς Επηρεάζεται ο Κίνδυνος Αυτοανόσων Νοσημάτων από την Εξέλιξη του Ανοσοποιητικού Συστήματος

Η ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις έχει αποτελέσει μία σημαντική κινητήρια δύναμη στην επιβίωση του ανθρώπου. Το σημαντικότερο, ίσως, όπλο στη μάχη αυτή είναι η φλεγμονή. Καθώς τα παθογόνα αλλάζουν και εξελίσσονται, το ανοσοποιητικό σύστημα προσαρμόζεται κατάλληλα για να ξεπεράσει τις αλλαγές αυτές.

Υπάρχει, ωστόσο, πιθανότητα οι εξελικτικές αυτές αλλαγές του ανοσοποιητικού συστήματος να έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση παθήσεων, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η νόσος του Crohn.

Το φαινόμενο αυτό θέλησε να εξετάσει μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Trends in Immunology.

Για τη μελέτη τους αυτή, ο Jorge Dominguez-Andres και ο Mihai G. Netea, δύο επιστήμονες από την Ολλανδία, εξέτασαν έρευνες από τα πεδίο της ιολογίας, της γενετικής, της μικροβιολογίας και της ανοσολογίας.

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν περισσότερο στα άτομα Αφρικανικής ή Ευρασιατικής καταγωγής και εξέτασαν πως επηρεάζεται ο κίνδυνος εμφάνισης αυτοανόσων παθήσεων από την καταγωγή τους.

Ένα κομμάτι που εξετάστηκε ιδιαίτερα, ήταν ο τρόπος που επηρεάζονται διαφορετικές κοινότητες από κοινά παθογόνα, καθώς και οι αλλαγές που προκαλούν τα τελευταία στο DNA, ιδιαίτερα στους μηχανισμούς της φλεγμονής.

Το Ανοσοποιητικό Σύστημα που Εξελίσσεται

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ορισμένες γενετικές αλλαγές καθιστούν δυσκολότερο τον αποικισμό από συγκεκριμένα λοιμώδη παθογόνα.

Παρατηρήθηκε επίσης ότι οι παθήσεις που σχετίζονται με τη φλεγμονή, όπως οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου και ο ΣΕΛ, έχουν εμφανιστεί παράλληλα με τις βελτιώσεις αυτές στην ανοσιακή άμυνα.

Τα ευρήματα αυτά δείχνουν επίσης ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου συνεχίζει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις αλλαγές του περιβάλλοντος και του τρόπου ζωής.

«Φαίνεται ότι υπάρχει μία ισορροπία», είπε ο Dominguez-Andres.

«Οι άνθρωποι εξελίσσονται έτσι ώστε να είναι καλύτερα προστατευμένοι από τις λοιμώξεις, ωστόσο οι αλλαγές αυτές αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άλλων παθήσεων», πρόσθεσε.

Οι δύο ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι οι αυτοάνοσες παθήσεις εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες σήμερα. Οι παθήσεις αυτές ήταν σπάνιες στο παρελθόν, καθώς η διάρκεια ζωής του ανθρώπου ήταν πολύ μικρότερη τότε.

«Καθώς πλέον έχει αυξηθεί η διάρκεια ζωής, οι αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα που προσδίδουν προστασία από τις λοιμώξεις, μπορούν να γίνουν αντιληπτές», εξήγησε.

Το Παράδειγμα της Ελονοσίας

Ένα από τα παραδείγματα που καλύφθηκε με λεπτομέρεια από τους δύο ερευνητές ήταν αυτό της ελονοσίας.

«Η ελονοσία έχει ασκήσει τη μεγαλύτερη εξελικτική πίεση στις κοινότητες της Αφρικανικής ηπείρου», όπως δήλωσαν.

Η ελονοσία είναι μία νόσος που μεταδίδεται από τα κουνούπια και προκαλεί συμπτώματα που ομοιάζουν τη γρίπη, όπως για παράδειγμα ρίγος και υψηλό πυρετό.

Αν και έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στον έλεγχο και την αντιμετώπιση της δυνητικά θανατηφόρου πάθησης, συνεχίζει να απειλεί το 50% περίπου του παγκοσμίου πληθυσμού, σύμφωνα με δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Το αίτιο της ελονοσίας είναι τα παράσιτα του είδους Plasmodium. Τα παράσιτα αυτά μεταδίδονται στον άνθρωπο μέσω του τσιμπήματος από τα θηλυκά κουνούπια Anopheles.

Ο Dominguez-Andres και ο Netea τόνισαν ότι το Plasmodium επηρεάζει τους πληθυσμούς της Αφρικής εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτή, το ανοσοποιητικό σύστημα των πληθυσμών έχει ισχυροποιηθεί και έχει αναπτύξει ανθεκτικότητα στις λοιμώξεις, ενισχύοντας τη φλεγμονή.

Ωστόσο, η ενίσχυση της φλεγμονής και η αυξημένη ανθεκτικότητα που προσδίδει για τις λοιμώξεις, συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο παθήσεων που εμφανίζονται στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Ως αποτέλεσμα, οι σημερινοί άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο παθήσεων όπως η αθηροσκλήρωση και οι καρδιαγγειακής παθήσεις.

Ένα άλλο παράδειγμα των αλλαγών στο DNA που συνέβησαν στο παρελθόν είναι η διασταύρωση των πρωίμων κατοίκων της Ευρασίας με τους Νεάτερνταλ.

Οι σύγχρονοι άνθρωποι που φέρουν γονιδίωμα με κατάλοιπα από το DNA των Νεάτερνταλ έχουν ανοσοποιητικό σύστημα που μπορεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο ή HIV, ωστόσο κινδυνεύουν περισσότερο από παθήσεις όπως το άσθμα και οι αλλεργίες.

Νέες Τεχνολογίες

Οι τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας καθιστούν ευκολότερο να αναζητήσουμε τις αρνητικές επιδράσεις που συνοδεύουν τις αλλαγές του γονιδιώματος που ενισχύουν την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις.

Οι πιο πρόσφατες τεχνολογίες ανάλυσης της αλληλουχίας του γονιδιώματος για παράδειγμα, μας επιτρέπουν να εξετάσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τι συμβαίνει στο DNA τόσο των παθογόνων όσο και των οργανισμών που προσβάλλουν.

Με τις νέες τεχνολογίες έχουμε καταφέρει να παρατηρήσουμε τις περισσότερες αλλαγές στο γονιδίωμα από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, επιβεβαιώνοντας παράλληλα ότι το γονιδίωμα συνεχίζει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται μέχρι σήμερα.

Στην Αφρική, υπάρχουν ακόμα φυλές που κυνηγούν ζώα για τη διατροφή τους, όπως έκαναν και οι πρόγονοί μας. Χάρη στις νέες τεχνολογίες, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι τα εντερικά βακτήρια των ατόμων αυτών έχουν μεγαλύτερη ποικιλότητα σε σχέση με τους ανθρώπους που αγοράζουν τα τρόφιμά τους από μαγαζιά.

Μία άλλη αλλαγή που έχει επηρεάσει το DNA μας είναι η βελτίωση των συνθηκών υγιεινής τους τελευταίους αιώνες, η οποία έχει περιορίσει τόσο την έκθεση στα παθογόνα, όσο και την ποικιλομορφία του εντερικού μικροβιώματος.

«Η μειωμένη ποικιλομορφία του εντερικού μικροβιώματος στο δυτικό κόσμο έχει σχετιστεί με αυξημένα ποσοστά παθήσεων όπως η καρδιαγγειακή νόσος, ο διαβήτης, η παχυσαρκία και οι ανυτοάνοσες νόσοι, οι οποίες παρατηρούνται σπάνια στους πληθυσμούς που κυνηγούν ή κάνουν διατροφή τροφοσυλλέκτη», είπαν οι ερευνητές.

Οι δύο επιστήμονες σκοπεύουν στο μέλλον να κάνουν και άλλες έρευνες σε πληθυσμούς εκτός της Αφρικής και της Ευρασίας.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα