Η φυσική άσκηση γνωρίζουμε σήμερα ότι μπορεί να βελτιώσει αρκετά χαρακτηριστικά των γνωστικών λειτουργιών, όπως η προσοχή, η μάθηση και η μνήμη. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας μελέτης φαίνεται ότι μπορεί να περιορίσει και τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου Alzheimer στους υγιείς ηλικιωμένους.
Μία δομή του εγκεφάλου, ο ιππόκαμπος, θεωρείται σήμερα το κέντρο της μάθησης και της μνήμης. Ο ιππόκαμπος βρίσκεται στον έσω κροταφικό λοβό, μία περιοχή του εγκεφάλου ιδιαίτερα ευαίσθητη στις επιδράσεις της φυσικής άσκησης. Η νέα μελέτη εξέτασε τις επιδράσεις της φυσικής άσκησης στις νευρικές συνδέσεις του έσω κροταφικού λοβού με σκοπό να διαπιστώσει τη σύνδεση ανάμεσα στην άσκηση και τη νόσο Alzheimer.
Περιεχόμενα:
Οι Εθελοντές της Έρευνας
Στην έρευνα εξετάστηκαν 34 ενήλικες (31 γυναίκες και 3 άνδρες) άνω των 55 ετών (μέση ηλικία 65) οι οποίοι δεν είχαν κάποια αναπηρία και μπορούσαν να ασκηθούν κανονικά. Όλοι οι εθελοντές κατοικούσαν στην περιοχή του New Jersey. Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν όσοι είχαν ενδείξεις ήπιας έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών ή άνοια, καθώς και αυτοί που έπαιρναν φάρμακα που μπορούσαν να επηρεάσουν τις γνωστικές λειτουργίες.
Σχεδιασμός
Η έρευνα διεξήχθη πριν την πανδημία της COVID-19, δηλαδή σε μία περίοδο όπου υπήρχαν ακόμα ομαδικά προγράμματα άσκησης. Μετά την αρχική εκτίμηση της υγείας, της φυσικής κατάστασης και των γνωστικών λειτουργιών, οι 17 από τους 34 εθελοντές ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα αεροβικής άσκησης 20 εβδομάδων, το οποίο περιελάμβανε 2 εβδομαδιαίες συναντήσεις της 1 ώρας με προπονητή. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος, οι επιστήμονες παρακολουθούσαν την καρδιακή λειτουργία των εθελοντών.
Η έρευνα εξέτασε τις επιδράσεις του παραπάνω προγράμματος άσκησης στις νευρικές συνάψεις του έσω κροταφικού λοβού, συγκριτικά με μία ομάδα ελέγχου που δεν έκανε άσκηση. Οι ερευνητές έκαναν εξετάσεις λειτουργικής MRI (fMRI), ενώ εξέτασαν επίσης τη φυσική κατάσταση, το δείκτη μάζας σώματος και την υγεία των εθελοντών.
Τα Αποτελέσματα της Έρευνας
Όπως έδειξε η έρευνα οι εθελοντές στην ομάδα που έκανε το πρόγραμμα άσκησης μπορούσαν να τροποποιήσουν ευκολότερα τις νευρικές συνάψεις του εγκεφάλου τους. Το γεγονός αυτό τους επέτρεπε να μαθαίνουν και να αποθηκεύουν ευκολότερα νέες πληροφορίες εφαρμόζοντάς παράλληλα τις παραπάνω σε νέες καταστάσεις.
Το πρόγραμμα μέτριας άσκησης των 20 εβδομάδων δεν προσέφερε σημαντικά οφέλη στο ΔΜΣ, τη φυσική κατάσταση ή τη γενικότερη υγεία των εθελοντών, όπως παρατήρησαν οι επιστήμονες. Ομοίως, δεν διαπιστώθηκε βελτίωση στους δείκτες της μάθησης ή της μνήμης. Ωστόσο, οι εθελοντές στην ομάδα αυτή παρουσίασαν βελτιωμένη ικανότητα να ανατρέχουν σε πληροφορίες από το παρελθόν τους.
Σημαντικά οφέλη παρατηρήθηκαν επίσης και στην ικανότητα γενίκευσης των εθελοντών. Κι οι δύο παράγοντες στους οποίους οι εθελοντές παρουσίασαν βελτίωση εντοπίζονται στον έσω κροταφικό λοβό και διαταράσσονται στα πρώιμα στάδια της νόσου Alzheimer.
Τα παραπάνω οφέλη παρατηρήθηκαν μόνο στους εθελοντές που έκαναν το πρόγραμμα άσκησης και όχι στην ομάδα ελέγχου.
Τι Μάθαμε από την Παρούσα Μελέτη;
Η έρευνα προσφέρει νέα δεδομένα για τους μηχανισμούς μέσω των οποίων η φυσική άσκηση βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες. Δείχνει επίσης ότι η προσαρμοστικότητα του νευρωνικού δικτύου στον έσω κροταφικό λοβό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ίσως ως βιοδείκτης για την έγκαιρη ανίχνευση νευροεκφυλιστικών νόσων ή την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας συγκεκριμένων θεραπειών.
Περιορισμοί της Έρευνας
Καθώς η πλειοψηφία των εθελοντών που εξετάστηκαν ήταν γυναίκες, δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε αν τα αποτελέσματά της αφορούν και τα δύο φύλα στον ίδιο βαθμό. Αν και η έρευνα δεν παρατήρησε στατιστικώς σημαντική βελτίωση σε δείκτες της φυσικής υγείας, όπως ο δείκτης μάζας σώματος και η φυσικής κατάσταση, υπήρχαν εμφανή οφέλη στις γνωστικές λειτουργίες των εθελοντών που ακολούθησαν το πρόγραμμα άσκησης.
Ένας άλλος παράγοντας που δεν κατάφεραν να εκτιμήσουν οι επιστήμονες ήταν το γεγονός ότι ενδεχομένως ορισμένες θετικές επιδράσεις στις γνωστικές λειτουργίες αποδίδονται στην κοινωνικοποίηση των εθελοντών κατά τη διάρκεια του προγράμματος άσκησης.
Παρά τους παραπάνω περιορισμούς, τα αποτελέσματα της έρευνας ενισχύουν τις νευροπροστατευτικές επιδράσεις της αεροβικής άσκησης. Δείχνουν επίσης ότι, ακόμα κι αν η άσκηση ξεκινήσει σε μεγάλες ηλικίες, μπορεί και πάλι να προσφέρει οφέλη στις γνωστικές λειτουργίες.