Ο υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να αποτρέψει περισσότερο από το 60% των περιστατικών φλεγμονωδών νόσων του εντέρου (νόσου του Crohn και ελκώδους κολίτιδας), σύμφωνα με μία μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Gut.
Οι παρατηρήσεις της έρευνας ουσιαστικά δείχνουν ότι, ιδιαίτερα σε άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση των παραπάνω παθήσεων, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να αποτελούν ένα καλό μέτρο πρόληψης.
Σήμερα, περίπου 1.3 εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη πάσχουν από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου και ο αριθμός αυτός αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια.
Προηγούμενες μελέτες είχαν συνδέσει τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου με διάφορους παράγοντες του τρόπου ζωής, ωστόσο αυτή τη στιγμή δεν είναι σαφές αν ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο των παραπάνω παθήσεων.
Προκειμένου να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης χρησιμοποίησαν δεδομένα από τις βάσεις Nurses’ Health Study (NHS), Nurses’ Health Study II (NHSII) και Health Professionals Follow-up Study (HPFS).
Στη βάση NHS συμμετέχουν 121.700 γυναίκες ηλικίας 30-55 ετών, ενώ στην NHSII συμμετέχουν 116.429 γυναίκες ηλικίας 25-42 ετών. Τέλος, στη βάση HPFS συμμετέχουν 51.529 άνδρες γιατροί ηλικίας 40-75 ετών.
Αναλύοντας τα διαθέσιμα δεδομένα, οι επιστήμονες έδωσαν σε κάθε εθελοντή ένα σκορ ανάλογα με τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (MRS score). Η κλίμακα αυτή είχε εύρος από το 0 μέχρι το 6. Όσο υψηλότερο ήταν το σκορ τόσο περισσότερους παράγοντες κινδύνου είχε ο κάθε εθελοντής.
Ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου που εξετάστηκαν ήταν ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), το ιστορικό καπνίσματος, η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), η φυσική άσκηση, καθώς και η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, φυτικών ινών, πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και κόκκινου κρέατος.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν επίσης μία άλλη κλίμακα από το 0 έως το 9 για την εκτίμηση του υγιεινού τρόπου ζωής. Όσο υψηλότερο σκορ είχαν οι εθελοντές στην κλίμακα αυτή, τόσο πιο υγιεινός ήταν ο τρόπος ζωής τους.
Γενικότερα, ένας υγιεινός τρόπος ζωής περιλαμβάνει τα εξής, σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα της μελέτης:
- ΔΜΣ από 18.5 μέχρι 25
- Αποφυγή του καπνίσματος
- Τουλάχιστον 7.5 ώρες ΜΕΤ την εβδομάδα (ο όρος ΜΕΤ εκφράζει την κατανάλωση θερμίδων ανά λεπτό φυσικής άσκησης)
- Τουλάχιστον 8 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά
- Λιγότερη από 1/2 μερίδα κόκκινου κρέατος καθημερινά
- Τουλάχιστον 2 μερίδες ψάρι την εβδομάδα
- 1/2 μερίδα ξηροί καρποί καθημερινά
- Λιγότερο από 1 ποτήρι αλκοόλ την ημέρα για τις γυναίκες και λιγότερο από 2 ποτήρια για τους άνδρες
Στη διάρκεια που εξέτασε η μελέτη καταγράφηκαν συνολικά 346 περιστατικά νόσου του Crohn και 456 περιστατικά ελκώδους κολίτιδας.
Με βάση τα σκορ που είχαν οι εθελοντές για τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (MRS score), οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το 43% και το 44.5% των περιστατικών νόσου του Crohn και ελκώδους κολίτιδας θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Αντίστοιχα, ο υγιεινός τρόπος ζωής θα μπορούσε να είχε περιορίσει τα περιστατικά νόσου του Crohn κατά 61% και τα περιστατικά ελκώδους κολίτιδας κατά 42%.
Στο επόμενο κομμάτι της μελέτης τους, οι επιστήμονες εξέτασαν τις παρατηρήσεις τους σε βάσεις δεδομένων από την Ευρώπη. Οι βάσεις που εξετάστηκαν ήταν οι Swedish Mammography Cohort (37.275 εθελοντές), Cohort of Swedish Men (40.810 εθελοντές) και European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (404.144 εθελοντές).
Από την ανάλυση των παραπάνω δεδομένων διαπιστώθηκε ότι ο υγιεινός τρόπος ζωής θα μπορούσε να αποτρέψει το 49-60.5% των περιστατικών νόσου του Crohn και το 47-56.5% των περιστατικών ελκώδους κολίτιδας.
Ένας περιορισμός της παρούσας ανάλυσης ήταν ότι ως έρευνα παρατήρησης δεν μπορεί να αποδείξει σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Επιπλέον, οι περισσότεροι εθελοντές διαγνώστηκαν με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου σε μεγαλύτερες ηλικίες, κάτι που δεν συμβαίνει συνήθως στον πραγματικό κόσμο. Η έρευνα δεν εξέτασε επίσης ορισμένους παράγοντες κινδύνου από την παιδική ηλικία, όπως το ιστορικό αντιβιοτικών, ο θηλασμός, το άγχος και ορισμένοι παράγοντες από το περιβάλλον.
«Από τη μελέτη μας φαίνεται ότι πιθανώς υπάρχει σχέση αιτίας-αποτελέσματος ανάμεσα στον τρόπο ζωής και τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, ωστόσο αυτό θα πρέπει να αποδειχθεί από τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες», υποστήριξαν οι συγγραφείς.
«Ορισμένοι ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο, όπως για παράδειγμα αυτοί που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, θα πρέπει πιθανώς να ξεκινήσουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής προκειμένου να περιορίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης των παραπάνω παθήσεων», καταλήγει η μελέτη.
Φωτογραφία: Lucas Pezeta