Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, όπως φαίνεται και από το όνομά τους, είναι παθήσεις του γαστρεντερικού σωλήνα που χαρακτηρίζονται από χρόνια φλεγμονή. Η ελκώδης κολίτιδα, η οποία προκαλεί φλεγμονή στο παχύ έντερο, καθώς και η νόσος του Crohn, η οποία μπορεί να επηρεάσει το σύνολο του εντέρου, αποτελούν τις δύο συχνότερες φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου. Οι ασθενείς με τις παραπάνω νόσους μπορεί να παρουσιάσουν διάφορα συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως κοιλιακό άλγος, διάρροια, αίμα στα κόπρανα, μετεωρισμό και απώλεια βάρους.
Μπορεί να Εμφανιστούν Συμπτώματα εκτός του Γαστρεντερικού στους Ασθενείς με Φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου;
Στην πραγματικότητα, οι ασθενείς με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν και συμπτώματα σε άλλα συστήματα εκτός του γαστρεντερικού. Τα συμπτώματα αυτά, γνωστά ως εξωεντερικές εκδηλώσεις, εμφανίζονται σε περισσότερο από το 50% των ασθενών με τις παραπάνω νόσους. Τα συμπτώματα αυτά είναι συχνότερα στους ασθενείς που διαγιγνώσκονται με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα σε νεαρή ηλικία, ενώ σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών (24%) εμφανίζονται για πρώτη φορά πριν τη διάγνωση της νόσου. Τα αίτια των εξωεντερικών συμπτωμάτων δεν είναι γνωστά αυτή τη στιγμή, ωστόσο όπως φαίνεται αποδίδονται σε συνδυασμό γενετικών παραγόντων κινδύνου, αντιδράσεων του ανοσοποιητικού και παραγόντων κινδύνου από τον τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα.
Ποιες Εξωεντερικές Εκδηλώσεις Μπορεί να Προκαλέσουν οι Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου;
Ένας ασθενής μπορεί να έχει αρκετά διαφορετικά συμπτώματα εκτός του γαστρεντερικού συστήματος, διαφορετικής σοβαρότητας. Συχνά, τα συμπτώματα αυτά είναι δύσκολο να διαγνωστούν και μπορεί να επηρεάζουν οποιοδήποτε οργανικό σύστημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα εξωεντερικά συμπτώματα των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου έχουν παρόμοια βαρύτητα με τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα.
Ορισμένες από τις συχνότερες εξωεντερικές εκδηλώσεις των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου αναφέρονται παρακάτω:
- Μυοσκελετικό: Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου προκαλούν συχνά συμπτώματα από το μυοσκελετικό. Μάλιστα, το 46% των ασθενών θα παρουσιάσει τουλάχιστον 1 από αυτά τα συμπτώματα. Το φλεγμονώδες άλγος στο ισχίο (αγκυλωσική σπονδυλίτιδα), η φλεγμονή των τενόντων ή των συνδέσμων, η αρθρίτιδα, η αρθραλγία χωρίς αρθρίτιδα και το οίδημα των δακτύλων (δακτυλίτιδα), αποτελούν συχνά συμπτώματα αυτής της κατηγορίας.
- Δέρμα/Βλεννογόνοι: Η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα και στο δέρμα ή τους βλεννογόνους. Διάφορα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν στους ασθενείς είναι τα αφθώδη στοματικά έλκη, το οζώδες ερύθημα και το γαγγραινώδες πυόδερμα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το σύνδρομο Sweet έχει επίσης συνδεθεί με τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
- Οφθαλμοί: Το 2-7% των ασθενών με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου θα παρουσιάσουν φλεγμονή στους οφθαλμούς και συμπτώματα όπως επισκληρίτιδα, σκληρίτιδα ή επιπεφυκίτιδα. Η ανεξέλεγκτη φλεγμονή στους οφθαλμούς μπορεί να προκαλέσει απώλεια της όρασης, επομένως οι ασθενείς που παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να επισκέπτονται άμεσα τον γιατρό τους.
- Αγγεία: Οι ασθενείς με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα έχουν σχεδόν 3 φορές αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν θρομβώσεις συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό. Συχνά, οι θρόμβοι αυτοί μπορεί να φτάσουν στους πνεύμονες και να προκαλέσουν πνευμονική εμβολή. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με θρομβώσεις είναι η δύσπνοια και το οίδημα των κάτω άκρων.
- Άλλα Οργανικά Συστήματα: Αν και τα συμπτώματα αυτά δεν είναι συχνά, ορισμένοι ασθενείς με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου μπορεί να παρουσιάσουν πρωτοπαθή σκληρωσική χολαγγειίτιδα ή αυτοάνοση ηπατίτιδα. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, οι ασθενείς με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν και αυτοάνοση παγκρεατίτιδα.
Πώς Αντιμετωπίζονται οι Εξωεντερικές Εκδηλώσεις των Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου;
Η αντιμετώπιση της φλεγμονής του εντέρου έχει ιδιαίτερη σημασία για τον περιορισμό των εξωεντερικών εκδηλώσεων. Βέβαια, ορισμένα από τα τελευταία συμπτώματα μπορεί να χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση. Για παράδειγμα, στις αρθρίτιδες μπορεί να χρειαστεί χορήγηση κορτικοστεροειδών, σουλφασαλαζίνης ή βιολογικών παραγόντων. Οι δερματικές και οφθλαμικές επιπλοκές της νόσου του Crohn και της ελκώδους κολίτιδας αντιμετωπίζονται με τοπικά ή συστηματικά κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά ή συγκεκριμένους βιολογικούς παράγοντες. Οι αγγειακές εκδηλώσεις της νόσου αντιμετωπίζονται με αντιπηκτικά φάρμακα, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska