Αρκετές φορές μετά από ένα γεύμα μπορεί να παρουσιαστεί ένα δυσάρεστο αίσθημα διάτασης της κοιλίας το οποίο διαρκεί για μερικές ώρες. Η διόγκωση αυτή λέγεται μετεωρισμός και αποτελεί συχνό σύμπτωμα, ωστόσο τα αίτιά της δεν είναι πάντοτε εύκολο να ταυτοποιηθούν.
Περιεχόμενα:
Ένα σύμπτωμα διαφόρων παθήσεων
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο μετεωρισμός αποτελεί σύμπτωμα μίας άλλης νόσου. Παραδείγματα παθήσεων που μπορεί να προκαλέσουν μετεωρισμό είναι:
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Μία πάθηση που χαρακτηρίζεται από ένα συνδυασμό συμπτωμάτων (μετεωρισμό, κράμπες, κοιλιακό άλγος, διάρροια ή δυσκοιλιότητα) που διαρκούν για 3 ή περισσότερους μήνες.
Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Μία φλεγμονή του εντερικού τοιχώματος η οποία περιλαμβάνει τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα.
Κοιλιοκάκη. Μία αυτοάνοση νόσος κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο λεπτό έντερο. Προκαλείται από μία πρωτεΐνη που λέγεται γλουτένη και βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη.
Δυσκοιλιότητα. Μία πάθηση που χαρακτηρίζεται από λιγότερες από τρεις κενώσεις την εβδομάδα, σκληρά ή ξερά κόπρανα, μεγάλη προσπάθεια για την κένωση και αίσθημα ατελούς κένωσης. Εφόσον το έντερο δεν αδειάζει επαρκώς, δεν υπάρχει χώρος στην περιοχή της κοιλίας και παρουσιάζεται μετεωρισμός.
Γαστροπάρεση. Η βραδεία απομάκρυνση της τροφής από το στόμαχο στο λεπτό έντερο.
Καρκίνος. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, των ωοθηκών, του στομάχου ή του παγκρέατος αποτελούν παραδείγματα καρκίνων που μπορούν να παρουσιάσουν μετεωρισμό ως σύμπτωμα.
Αντίδραση στη διατροφή
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο μετεωρισμός είναι αποτέλεσμα της δυσκολίας του οργανισμού να πέψει τα σάκχαρα σε ορισμένα τρόφιμα. Αυτά που ενοχοποιούνται συχνότερα ανήκουν στην ομάδα των FODMAP (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols). Παραδείγματα τροφίμων που περιέχουν τα παραπάνω σάκχαρα είναι το σιτάρι, η σίκαλη, το κρεμμύδι, το σκόρδο, τα όσπρια, το μέλι, τα φιστίκια, τα κάσιους, το σπαράγγι και οι αγκινάρες. Τα τρόφιμα και τα ποτά με φρουκτόζη ή τεχνητά γλυκαντικά βρίσκονται επίσης στη λίστα των τροφίμων που περιέχουν FODMAP.
Η κατανάλωση των παραπάνω τροφίμων οδηγεί όλα τα άτομα σε αυξημένη παραγωγή αερίων, ωστόσο σε ορισμένα άτομα η παραπάνω επίδραση είναι πιο σοβαρή. Αν ανήκετε στην κατηγορία αυτή, προσπαθήστε να ταυτοποιήσετε ποια τρόφιμα σάς προκαλούν μετεωρισμό και αποφύγετέ τα.
Το γάλα και τα προϊόντα του θεωρούνται επίσης FODMAP. Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν λακτόζη, ένα είδος σακχάρου που ο οργανισμός δεν μπορεί να πέψει εύκολα αν δεν έχει επαρκή επίπεδα του ενζύμου λακτάση. Το αποτέλεσμα είναι να παρουσιάζονται συμπτώματα από το γαστρεντερικό που περιλαμβάνουν μετεωρισμό.
Υπερανάπτυξη βακτηρίων
Μία άλλη πιθανή αιτία του μετεωρισμού είναι η υπερανάπτυξη των βακτηρίων του λεπτού εντέρου (SIBO). Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι τα επιβλαβή βακτήρια που βρίσκονται στο λεπτό έντερο πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, καταναλώνουν την τροφή μας και παράγουν επιπλέον αέρια. Σύμφωνα με την ίδια θεωρία, η εξάλειψη των βακτηρίων αυτών μπορεί να ανακουφίσει από τον μετεωρισμό. Ωστόσο συχνά, η SIBO μπορεί να υποτροπιάσει και, εφόσον έχετε λάβει αρκετά αντιβιοτικά, μπορεί να υπάρχουν κίνδυνοι.
Αρκετοί ωστόσο αμφισβητούν την παραπάνω θεωρία καθώς δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή δεδομένα για να τη στηρίξουν. Είναι γεγονός ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να αντιμετωπίσουν το μετεωρισμό σε ορισμένους ασθενείς, ωστόσο αυτό δεν επαρκεί για να τεθεί η διάγνωση της SIBO.
Λανθασμένη αντίληψη των αερίων
Οι περισσότεροι ασθενείς που παρουσιάζουν μετεωρισμό ουσιαστικά αντιμετωπίζουν ένα πιο αφηρημένο αίτιο: την αντίληψη των αερίων από τον οργανισμό και την υπερβολική του αντίδραση σε αυτά. Τελευταία, όλο και περισσότερα δεδομένα ερευνών έρχονται στο φως τα οποία δείχνουν ότι η πλειοψηφία των ασθενών με μετεωρισμό, παρουσιάζει μία παθολογική αντίδραση σε φυσιολογικά επίπεδα αερίων. Η απόκριση αυτή προκαλείται από ένα υπερευαίσθητο νευρικό σύστημα, μία κατάσταση που λέγεται σπλαγχνική υπερευαισθησία.
Όταν τα νεύρα που βρίσκονται στο έντερο αντιδρούν υπερβολικά στα αέρια, αυξάνεται το αίσθημα δυσφορίας. Φσυιολογικά, όταν καταναλώνουμε κάτι που προκαλεί παραγωγή αερίων, το κοιλιακό τοίχωμα διατείνεται και το διάφραγμα ανέρχεται στο θώρακα, έτσι ώστε τα περιεχόμενα του εντέρου να απλωθούν περισσότερο. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι στους ασθενείς με μετεωρισμό συμβαίνει το αντίθετο: το διάφραγμα κατέρχεται με αποτέλεσμα η κοιλιακή χώρα να προέχει.
Η σπλαγχνική υπερευαισθησία έχει συνδεθεί επίσης με άλλες παθήσεις, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Αντιμετώπιση του μετεωρισμού
Η ταυτοποίηση των αιτίων του μετεωρισμού μπορεί να χρειαστεί χρόνο. Αρχικά εξετάζονται τα πλέον συχνά αίτια, όπως η δυσκοιλιότητα και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και αντιμετωπίζονται. Αν δεν επιβεβαιωθεί η υπαιτιότητα των παραπάνω παθήσεων, εξετάζεται η διατροφή. Σε περίπτωση που υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη, ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει τελείως τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αν για το μετεωρισμό του ασθενούς ενοχοποιούνται τα FODMAP, χορηγείται συνήθως διατροφή χαμηλής περιεκτοκότητας σε αυτά και στη συνέχεια εισέρχονται σταδιακά τα τρόφιμα αυτά για να διαπιστωθεί αν προκαλούν μετεωρισμό.
Σε αρκετούς ασθενείς ο μετεωρισμός υποχωρεί μετά τη θεραπεία της υποκειμένης νόσου ή μετά από αλλαγές στη διατροφή. Σε ορισμένους ασθενείς, ωστόσο, ο μετεωρισμός μπορεί να παραμείνει. Αυτοί είναι οι ασθενείς στους οποίους εξετάζονται νευρικά αίτια για το μετεωρισμό και συχνά χρειάζεται να χορηγηθούν φάρμακα για τη ρύθμιση της λειτουργίας των νεύρων, όπως το τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό αμιτριπτυλίνη.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση του μετεωρισμού χρειάζεται μία πολύπλευρη προσέγγιση. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το μετεωρισμό, ανεξαρτήτως των αιτιών του.
Προσοχή: Όταν ο μετεωρισμός εμφανίζεται αιφνίδια
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί μετεωρισμός σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Οι περισσότεροι ασθενείς που πάσχουν από μετεωρισμό, παρουσιάζουν εξάρσεις του συμπτώματος αυτού από νεαρότερες ηλικίες. Αν, ωστόσο, κάποιος παρουσιάσει μετεωρισμό σε μεγάλη ηλικία χωρίς να έχει ιστορικό, θα χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση καθώς αντιπροσωπεύει κάποια αλλαγή στο γεστρεντερικό σύστημα.
Ποια μπορεί να είναι τα αίτια του μετεωρισμού στην περίπτωση αυτή; Μπορεί να αποδίδονται σε μία φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, δυσκοιλιότητα, δυσανεξία στη λακτόζη, κοιλιοκάκη ή (σπανιότερα) σε κάποια μορφή καρκίνου.
Αν ο αιφνίδιος μετεωρισμός έχει διάρκεια μεγαλύτερη από μερικές μέρες, επικοινωνήστε με τον παθολόγο ή το γαστρεντερολόγο σας.
Βιβλιογραφία: Harvard Health