Κεφαλαλγίες: Συχνότερα Είδη και Αντιμετώπιση. Πότε Πρέπει να Απευθυνθείτε στον Γιατρό;

Σχεδόν όλοι έχουμε αντιμετωπίσει τον πόνο μίας κεφαλαλγίας. Αρκετοί από εμάς, μάλιστα, έχουμε βιώσει τον πόνο αυτό περισσότερες από μία φορές. Οι περισσότερες ήπιες κεφαλαλγίες αντιμετωπίζονται εύκολα με αναλγητικά, φαγητό, νερό ή λίγη ξεκούραση. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις οι κεφαλαλγίες μπορεί να είναι έντονες με αποτέλεσμα να προκαλέσουν ανησυχία για ένα πιθανό εγκεφαλικό επεισόδιο, ένα νεόπλασμα ή μία θρόμβωση. Ευτυχώς, τα παραπάνω προβλήματα εμφανίζονται σπάνια. Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να γνωρίζουμε πότε μία κεφαλαλγία αποτελεί επείγουσα αντιμετώπιση καθώς και πώς να αντιμετωπίσουμε τις ηπιότερες κεφαλαλγίες που δεν είναι απειλητικές για την υγεία.

Από τι προκαλούνται οι κεφαλαλγίες;

Τα αίτια των περισσοτέρων κεφαλαλγιών δεν είναι πλήρως κατανοητά. Γνωρίζουμε ότι δεν ενοχοποιείται ο εγκεφαλικός ιστός και κρανίο καθώς δεν φέρουν νεύρα που καταγράφουν πόνο. Ωστόσο, τα αγγεία που βρίσκονται στην κεφαλή μπορούν να στείλουν σήματα πόνου, όπως και οι ιστοί που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και κάποια μείζονα νεύρα που εκκινούν από αυτόν. Τα ιγμόρεια, τα δόντια, καθώς και οι μύες και οι αρθρώσεις του αυχένα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν κεφαλαλγίες.

Πότε πρέπει να ανησυχήσετε για μία κεφαλαλγία;

Οι περισσότερες κεφαλαλγίες μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς τη βοήθεια γιατρού. Για τις πιο σοβαρές, ίσως χρειαστεί να πάρετε φάρμακα (με συνταγή). Ωστόσο, ορισμένες κεφαλαλγίες απαιτούν άμεση αντιμετώπιση από γιατρό. Ακολουθούν μερικά από τα σημεία που αποτελούν ένδειξη ότι πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια:

  • Κεφαλαλγίες που πρωτοεμφανίζονται μετά την ηλικία των 50 ετών.
  • Σημαντική αλλαγή στη συχνότητα της κεφαλαλγίας
  • Εξαιρετικά έντονη κεφαλαλγία
  • Άλγος στην κεφαλή που επιδεινώνεται με τη βήχα ή την κίνηση
  • Κεφαλαλγίες που επιδεινώνονται σταδικά
  • Αλλαγές στην προσωπικότητα ή τη νοητική λειτουργία
  • Κεφαλαλγίες που συνοδεύονται από πυρετό, ακαμψία του αυχένα, σύγχυση, έκπτωση της μνήμης ή νευρολογικά συμπτώματα όπως διαταραχές της όρασης ή της ομιλίας, αδυναμία, μούδιασμα ή σπασμούς
  • Κεφαλαλγίες που συνοδεύονται από ερυθρότητα και άλγος σε έναν από τους δύο οφθαλμούς
  • Κεφαλαλγίες που συνοδεύονται από άλγος και ευαισθησία στους κροτάφους
  • Κεγαλαλγία μετά από ένα τρυματισμό της κεφαλής
  • Κεφαλαλγίες που δυσχεραίνουν στις καθημερινές δραστηριότητες
  • Κεφαλαλγίες που εμφανίζονται απότομα, ιδιαίτερα κατά την αφύπνιση
  • Κεφαλαλγίες σε ασθενείς με καρκίνο ή κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα

Είδη κεφαλαλγιών

Υπάρχουν περισσότερα από 300 διαφορετικά είδη κεφαλαλγιών, ωστόσο μόλις το 10% αυτών αποδίδεται σε κάποιο γνωστό αίτιο. Οι υπόλοιπες λέγονται πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες. Ακολουθούν μερικές από τις συχνότερες κεφαλαλγίες αυτής της κατηγορίας.

Κεφαλαλγία Τάσης

Οι κεφαλαλγίες αυτές αποτελούν την συχνότερη μορφή κεφαλαλγίας και επηρεάζουν σχεδόν 3 στους 4 ενήλικες. Συνήθως είναι ήπιες ή μέτριες και δεν εμφανίζονται τακτικά. Ωστόσο, σε ορισμένους ασθενείς παρουσιάζονται σοβαρές κεφαλαλγίες τάσης με συχνότητα που μπορεί να ξεπερνά τις 3-4 ανά εβδομάδα.

Η τυπική κεφαλαλγία τάσης παράγει ένα αμβλύ αίσθημα πίεσης αμφοτερόπλευρα στην κεφαλή. Οι ασθενείς με σοβαρή κεφαλαλγία τάσης μπορεί να παρουσιάσουν επίσης άλγος στον αυχένα ή τους ώμους. Ορισμένες κεφαλαλγίες τάσης προκαλούνται από την κόπωση, το συναισθηματικό στρες ή προβλήματα στους μύες ή τις αρθρώσεις του αυχένα ή της γνάθου. Διαρκούν συνήθως 20 λεπτά έως 2 ώρες.

Αν παρουσιάζετε περιστασιακά κεφαλαλγίες τάσης, συνήθως μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε μόνοι σας. Αναλγητικά που χορηγούνται χωρίς συνταγή, όπως η ακεταμινοφαίνη και τα ΜΣΑΦ συχνά αρκούν, ωστόσο ακολουθήστε τις οδηγίες για τη λήψη τους και μην παίρνετε ποτέ περισσότερα απ’όσο χρειάζεται. Ένα ζεστό μπάνιο ή ένα διάστημα ξεκούρασης μπορεί επίσης να προσφέρει ανακούφιση σε ορισμένους ασθενείς.

Αν παρουσιάζετε συχνά κεφαλαλγίες τάσης, προσπαθήστε να ταυτοποιήσετε τους προκλητικούς παράγοντες και αποφύγετέ τους. Μην κουράζεστε υπερβολικά και προσπαθήστε να μην χάνετε γεύματα. Οι τεχνικές χαλάρωσης μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

Αν χρειάζεστε περαιτέρω βοήθεια, ο γιατρός μπορεί να σας χορηγήσει ισχυρότερα φάρμακα ή μυοχαλαρωτικά για τον περιορισμό του άλγους. Σε ορισμένους ασθενείς με υποτροπιάζουσες κεφαλαλγίες τάσης μπορεί να χρειαστεί χορήγηση τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, όπως η αμιτριπτυλίνη. Στους περισσότερους ασθενείς με κεφαλαλγία τάσης, ωστόσο, αρκούν ηπιότερες θεραπείες.

Ημικρανία

Οι ημικρανίες εμφανίζονται λιγότερο συχνά από τις κεφαλαλγίες τάσης, ωστόσο είναι πιο σοβαρές. Εμφανίζονται με διπλάσια ή τριπλάσια συχνότητα στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Διάφορες έρευνες έχουν αναφέρει ότι σχεδόν το 6-8% όλων των ανδρών παρουσιάζει ημικρανίες. Μία έρευνα από το Χάρβαρντ, έδειξε επίσης ότι οι ημικρανίες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου στους άνδρες κατά 42%, επομένως δεν πρέπει να περνούνται αψήφιστα.

Οι νευρολόγοι πιστεύουν ότι οι ημικρανίες προκαλούνται από αλλαγές στην αιματική ροή του εγκεφάλου, καθώς και τη δραστηριότητα των νευρικών κυττάρων. Υπάρχει επίσης κληρονομικότητα, καθώς το 70% των ασθενών με ημικρανίες έχουν τουλάχιστον ένα συγγενή με το ίδιο πρόβλημα.

Προκλητικοί παράγοντες

Αν και οι ημικρανίες μπορούν να εμφανιστούν χωρίς προειδοποιητικά σημεία, συχνά υπάρχει κάποιος προκλητικός παράγοντας. Οι τελευταίοι διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ωστόσο δεν μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κάποιοι από τους πλέον συχνούς προκλητικούς παράγοντες είναι:

  • Αλλαγές του καιρού (αύξηση της υγρασίας ή της θερμοκρασίας)
  • Έλλειψη ύπνου ή υπερβολικός ύπνος
  • Κόπωση
  • Συναισθηματικό στρες
  • Αισθητικοί προκλητικοί παράγοντες (δυνατά ή φώτα που αναβοσβήνουν, δυνατοί θόρυβοι, δυνατές οσμές)
  • Προκλητικοί παράγοντες που σχετίζονται με τη διατροφή:
    • Παρατεταμένη διάρκεια μεταξύ των γευμάτων
    • Το αλκοόλ, ιδιαίτερα το κόκκινο κρασί
    • Η σοκολάτα
    • Τα νιτρικά στο κρέας και το ψάρι
    • Το παλιό τυρί
    • Η αύξηση ή μείωση στην πρόσληψη της καφεΐνης
Συμπτώματα

Οι ημικρανίες ξεκινούν συνήθως το απόγευμα ή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν κόπωση, καταθλιπτικά συναισθήματα ή ευερεθιστότητα πριν από ένα επεισόδιο ημικρανίας. Καθώς τα συμπτώματα της ημικρανίας παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία, το 50% τουλάχιστον των ασθενών με ημικρανία πιστεύουν ότι έχουν ιγμορίτιδα ή κεφαλαλγία τάσης.

Σχεδόν το 20% των ημικρανιών ξεκινούν με ένα ή περισσότερα νευρολογικά συμπτώματα, την αύρα. Συχνά αναφέρονται διαταραχές της όρασης. Η αύρα μπορεί να συνοδεύεται επίσης από μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στη μία πλευρά του σώματος, ιδιαίτερα στο πρόσωπο ή το χέρι. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα αύρας χωρίς να ακολουθούνται από κεφαλαλγία, με αποτέλεσμα να πιστεύουν ότι έχουν εγκεφαλικό επεισόδιο και όχι ημικρανία.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ημικρανιών εμφανίζονται χωρίς αύρα. Τυπικά, ο πόνος εντοπίζεται στη μία πλευρά της κεφαλής και ξεκινά πίσω από τον οφθαλμό και το μέτωπο πριν εξαπλωθεί στο πίσω μέρος της κεφαλής. Ο πόνος είναι συχνά ιδιαίτερα έντονος. Μπορεί να εμφανιστεί επίσης ναυτία, δακρύρροια, καταρροή ή ρινική συμφόρηση. Αν τα συμπτώματα αυτά είναι ιδιαίτερα έντονα μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένη διάγνωση κεφαλαλγίας από τα ιγμόρεια.

Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, τα επεισόδια ημικρανίας μπορεί να διαρκέσουν 4-24 ώρες.

Θεραπεία

Αν αντιληφθείτε μία ημικρανία στα πρώιμα στάδιά της, μπορεί να είναι δυνατό να την περιορίσετε με αναλγητικά. Η ακεταμινοφαίνη, η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά αν ληφθούν εγκαίρως. Η μετοκλοπραμίδη, ένα φάρμακο για τη ναυτία, μπορεί να ενισχύσει τη δράση των ΜΣΑΦ.

Όταν χρειάζεται να χορηγηθούν φάρμακα από γιατρό, δίδονται συνήθως τριπτάνες. Παραδείγματα των παραπάνω φαρμάκων είναι η σουματριπτάνη, η ζολμιτριπτάνη και η ριζατριπτάνη. Οι τριπτάνες προσφέρουν πλήρη ανακούφιση μέσα σε δύο ώρες στο 70% των ασθενών και έχουν καλύτερη δράση αν χορηγηθούν εγκαίρως. Ορισμένοι ασθενείς χρειάζονται μία δεύτερη δόση μέσα σε 12-24 ώρες. Καθώς οι τριπτάνες μπορούν να επηρεάσουν την αιματική ροή στην καρδία και τον εγκέφαλο, οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο ή μείζονες καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση τους. Το ίδιο ισχύει για τους ασθενείς που λαμβάνουν SSRI.

Σε άλλους μπορεί να χρησιμοποιηθούν βαρβιτουρικά, φάρμακα για τη ναυτία, ισχυρότερα αναλγητικά ή κορτικοστεροειδή. Η θεραπεία πρέπει πάντοτε να είναι εξατομικευμένη, επομένως επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για να διαπιστώσετε ποια θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική για εσάς.

Πρόληψη

Σε αρκετούς ασθενείς, οι ημικρανίες μπορούν να προληφθούν απλά με την αποφυγή των προκλητικών παραγόντων. Ωστόσο, οι ασθενείς που παρουσιάζουν συχνά επεισόδια, ίσως πρέπει να λάβουν προληπτική αγωγή. Τα πλέον αποτελεσματικά φάρμακα για το σκοπό αυτό είναι οι β αποκλειστές, ορισμένα αντικαταθλιπτικά και ορισμένα αντιεπιληπτικά.

Αθροιστική Κεφαλαλγία

Οι αθροιστικές κεφαλαλγίες είναι σχετικά σπάνιες αλλά πολύ σοβαρές κεφαλαλγίες. Παρουσιάζονται σε πενταπλάσια συχνότητα στους άνδρες. Αν και μπορεί να επηρεάσουν οποιονδήποτε ασθενή, εμφανίζονται συνήθως σε μεσήλικες άνδρες με ιστορικό καπνίσματος.

Το όνομα της κεφαλαλγίας αποδίδεται στο γεγονός ότι εμφανίζονται αθροιστικά, με 1-8 επεισόδια κεφαλαλγίας την ημέρα για 1-3 μήνες κάθε 1-2 χρόνια. Εμφανίζονται συνήθως την ίδια εποχή του χρόνου. Ο πόνος εντοπίζεται στη μία πλευρά της κεφαλής και είναι ιδιαίτερα έντονος. Ο οφθαλμός στην πλευρά αυτή είναι ερυθρός και υπάρχει δακρύρροια. Μπορεί να παρουσιαστεί επίσης βλεφαρόπτωση και καταρροή ή ρινική συμφόρηση. Τα επεισόδια εμφανίζονται αιφνίδια και διαρκούν συνήθως 30-60 λεπτά. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ανήσυχοι κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, δεν μπορούν να καθίσουν και κινούνται συνεχώς. Μπορεί να παρουσιαστεί επίσης ναυτία ή φωτοευαισθησία.

Οι εισπνοές με καθαρό οξυγόνο μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση ενός επεισοδίου. Η σουματριπτάνη είναι συχνά αποτελεσματική, ιδιαίτερα όταν χορηγηθεί ενδοφλεβίως. Άλλες τριπτάνες μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Ορισμένοι ασθενείς προτιμούν τις ρινικές σταγόνες λιδοκαΐνης, τις ενέσεις διϋδροεργοταμίνης ή άλλες θεραπείες. Το πλέον αποτελεσματικό φάρμακο για την πρόληψη είναι η βεραπαμίλη, ένας αποκλειστής διαύλων ασβεστίου. Άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην πρόληψη είναι η τοπιραμάτη και το λίθιο.

Άλλα Είδη Κεφαλαλγίας

Κεφαλαλγία από φάρμακα

Αρκετά φάρμακα αναφέρουν την κεφαλαλγία ως ανεπιθύμητη ενέργεια. Αν και ακούγεται παράδοξο, αρκετά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τις κεφαλαλγίες μπορεί να προκαλέσουν κεφαλαλγίες αν γίνει υπερβολική χρήση. Οι ασθενείς με ημικρανία είναι οι πλέον ευάλωτοι σε ένα φαύλο κύκλο άλγους που οδηγεί σε υψηλότερες δόσεις φαρμάκων που με τη σειρά τους προκαλούν περισσότερο άλγος. Αν παρουσιάζετε συχνά κεφαλαλγίες και παίρνετε φάρμακα για περισσότερο από 10-15 μέρες το μήνα, η κεφαλαλγία σας μπορεί να είναι αποτέλεσμα των φαρμάκων. Για να διαπιστώσετε αν όντως η κεφαλαλγία αποδίδεται στα φάρμακα, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για να προσαρμοστεί η δόση τους.

Κεφαλαλγία από τα Ιγμόρεια

Η οξεία ιγμορίτιδα μπορεί να προκαλέσει άλγος στο μέτωπο, γύρω από τη μύτη και τους οφθαλμούς, στις παρειές ή την άνω γνάθο. Η πρόσθια κάμψη αυξάνει τον παραπάνω πόνο. Οι παχύρρεστες ρινικές εκκρίσεις, η ρινική συμφόρηση και ο πυρετός αποτελούν ενδείξεις ότι το πρόβλημα βρίσκεται στα ιγμόρεια. Όταν η οξεία λοίμωξη παρέλθει, ο πόνος υποχωρεί. Η ιγμορίτιδα αποτελεί κοινό αίτιο χρονίων ή υποτροπιαζουσών κεφαλαλγιών.

Κεφαλαλγίες από την Υψηλή Αρτηριακή Πίεση

Εκτός από ορισμένες περιπτώσεις εξαιρετικά υψηλής αρτηριακής πίεσης, η υπέρταση δεν μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία. Πράγματι, οι περισσότεροι ασθενείς με υψηλή πίεση δεν παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα. Μία μελέτη σε 51.234 άτομα έδειξε μάλιστα ότι η υπέρταση σχετίζεται με μειωμένη συχνότητα κεφαλαλγιών. Αυτός ωστόσο δεν είναι λόγος να αγνοήσετε τη θεραπεία της υπέρτασης.

Άσκηση και Σεξ

Η αιφνίδια και έντονη άσκηση μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία. Το ζέσταμα ή η θεραπεία με ένα αντιφλεγμονώδς φάρμακο μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του παραπάνω φαινομένου. Η σεξουαλική επαφή μπορεί επίσης να προκαλέσει κεφαλαλγία. Ορισμένοι άνδρες παρουσιάζουν μόνο έναν αμβλύ πόνο, ωστόσο σε άλλους μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές κεφαλαλγίες που λέγονται οργασμικές. Οι κεφαλαλγίες αυτές μπορούν να προληφθούν με τη λήψη ενός ΜΣΑΦ 30-60 λεπτά πριν τη σεξουαλική επαφή.

Εξετάσεις για τις Κεφαλαλγίες

Η σύγχρονη ιατρική βασίζεται σε εξετάσεις για τη διάγνωση των περισσοτέρων προβλημάτων. Για τις περισσότερες κεφαλαλγίες ωστόσο, το ιστορικό και η κλινική εξέταση αρκούν για να τεθεί η διάγνωση. Για παράδειγμα, η αξονική,  η μαγνητική τομογραφία και το εγκεφαλογράφημα είναι φυσιολογικά στους ασθενείς με κεφαλαλγία τάσης, ημικρανία ή αθροιστική κεφαλαλγία. Οι εξετάσεις αυτές, έχουν ωστόσο χρησιμότητα σε ασθενείς με σημεία που παραπέμπουν σε άλλες πιο επικίνδυνες κεφαλαλγίες.

Η ζωή με μία υποτροπιάζουσα κεφαλαλγία

Για τους περισσότερους από εμάς, η περιστασιακή κεφαλαλγία είναι απλά μία ενόχληση στην καθημερινότητά μας. Μπορεί επίσης εύκολα να αντιμετωπιστεί με απλές αλλαγές στην καθημερινότητα ή φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή. Οι τεχνικές χαλάρωσης και ο βελονισμός μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Για ορισμένους από εμάς ωστόσο οι κεφαλαλγίες αποτελούν μεγάλο πρόβλημα. Πρέπει να μάθετε να αναγνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημεία της κεφαλαλγίας και να γνωρίζετε πώς να προλάβετε την εμφάνισή της. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας και ζητήστε του οδηγίες σχετικά με τον τρόπο που θα αντιμετωπίσετε μία κεφαλαλγία καθώς και τα φάρμακα που πρέπει να χρησιμοποιήσετε.

Φωτογραφία: Wikimedia Commons

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα