Μία γυναίκα 61 ετών επισκέφθηκε τον γιατρό της παραπονούμενη για ασυνήθιστη ταχυκαρδία κατά την άσκηση και ίλιγγο μετά το τέλος του τρεξίματος που έκανε καθημερινά. Είχε μαζί της ένα μπουκάλι νερό από το οποίο και έπινε σε όλη τη διάρκεια της επίσκεψης. Είπε στον γιατρό ότι διψά συνεχώς. Όταν ο γιατρός τη ρώτησε πότε ξεκίνησαν τα συμπτώματα, η γυναίκα απάντησε ότι αυτό έγινε όταν ξεκίνησε να ασκείται καθημερινά και σταμάτησε την ανθυγιεινή διατροφή, ενώ πρόσθεσε με περηφάνια ότι πέταξε την αλατιέρα που είχε στο σπίτι της.
Αφού απέκλεισε το διαβήτη, την αναιμία, καθώς και μία σειρά άλλες παθήσεις από τη διαφορική διάγνωση, ο γιατρός κατέληξε ότι η ασθενής αυτή ήταν ένα από τα λίγα άτομα που καταναλώνουν ανεπαρκείς ποσότητες αλατιού στη διατροφή τους.
Οι Κίνδυνοι από την Ανεπαρκή Κατανάλωση Αλατιού
Αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο από ανεπάρκεια αλατιού (νατρίου) είναι οι άνθρωποι που ιδρώνουν έντονα κατά την άσκηση ή την εργασία, έχουν φυσιολογική ή χαμηλή αρτηριακή πίεση, φυσιολογική καρδιακή και νεφρική λειτουργία και κάνουν δίαιτα με εξαιρετικά χαμηλές ποσότητες νατρίου. Εκτός από την έντονη ταχυκαρδία κατά την άσκηση και τον ίλιγγο, άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάσταση αυτή είναι η δυσκοιλιότητα, το αίσθημα κόπωσης, η κεφαλαλγία ή ακόμα και οι λιποθυμίες. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η εξαιρετική κατακράτηση νατρίου μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό οίδημα. Η κατάσταση αυτή δεν είναι εύκολο να διαγνωστεί, καθώς οι εργαστηριακές εξετάσεις, μεταξύ των οποίων και ο υπολογισμός των επιπέδων νατρίου στο αίμα, είναι συνήθως φυσιολογικές.
Οι περισσότεροι γνωρίζουμε ότι η υπερβολική κατανάλωση αλατιού είναι επιβλαβής για την υγεία, καθώς προκαλεί υπέρταση και αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Ωστόσο, η ανεπαρκής κατανάλωση αλατιού μπορεί επίσης να είναι επιβλαβής για την υγεία.
Όταν δεν αναπληρώνουμε την ποσότητα του νατρίου που χάνεται καθημερινά μέσω της ούρησης και την αφόδευσης, της εκπνοής και του ιδρώτα, δεν μπορούμε να διατηρήσουμε επαρκείς ποσότητες νερού για να ρυθμιστεί ο όγκος του αίματος. Αυτό συμβαίνει γιατί οι νεφροί ρυθμίζουν με μεγάλη ακρίβεια τη συγκέντρωση του νατρίου στο αίμα, έτσι ώστε να είναι ίση με τη συγκέντρωσή του στα κύτταρα. Αν πίνουμε πολύ νερό χωρίς να καταναλώνουμε επαρκείς ποσότητες νατρίου, το αίμα γίνεται πιο αραιό από τα κύτταρα. Αυτό ωθεί τους νεφρούς να απομακρύνουν την περίσσεια νερού ως αραιά ούρα. Ως αποτέλεσμα, εμφανίζεται αφυδάτωση ανεξαρτήτως της ποσότητας νερού που καταναλώνουμε.
Πόσο Νάτριο Χρειαζόμαστε;
Το κάθε άτομο χρειάζεται διαφορετική ποσότητα νατρίου, ωστόσο οι περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να καταναλώνουν καθημερινά τουλάχιστον 1.500mg ποσότητα η οποία αυξάνεται κατά 300mg για κάθε ώρα άσκησης. Όταν η κατανάλωση νατρίου είναι πολύ χαμηλή, ο οργανισμός προσπαθεί να ανταποκριθεί αυξάνοντας την παραγωγή δύο ορμονών, της ρενίνης και της αλδοστερόνης, οι οποίες προκαλούν στένωση των αγγείων και πληροφορούν τους νεφρούς ότι πρέπει να κατακτρατήσουν αλάτι και νερό με σκοπό να διατηρηθεί η ισορροπία. Όταν η κατανάλωση νατρίου είναι τόσο χαμηλή που η αρτηριακή πίεση μειώνεται κατά την όρθια στάση (ορθοστατική υπόταση), ο οργανισμός αυξάνει την παραγωγή νορεπινεφρίνης, μίας ορμόνης η οποία πληροφορεί την καρδιά ότι πρέπει να χτυπά ταχύτερα και ισχυρότερα.
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση νατρίου σε ποσότητες πάνω από 5.000 mg την ημέρα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Η μελέτη PURE είναι η μεγαλύτερη έρευνα που εξέτασε τη σύνδεση ανάμεσα στην κατανάλωση νατρίου και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο σε 95.000 εθελοντές από το γενικό πληθυσμό. Οι επιστήμονες κατέληξαν σε μία κατανομή μορφής J, σύμφωνα με την οποία ο χαμηλότερος κίνδυνος καρδιαγγειακών συμβαμάτων παρατηρείται στη μέτρια κατανάλωση νατρίου (περίπου 4.500mg την ημέρα). Τόσο η εξαιρετικά υψηλή όσο και η εξαιρετικά χαμηλή κατανάλωση (κάτω από 3.000mg την ημέρα) συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο.
Παν Μέτρον Άριστον
Η μεγάλη πλειοψηφία σήμερα καταναλώνει υψηλές ποσότητες νατρίου, κυρίως από τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Σχεδόν το 80% της καθημερινής κατανάλωσης νατρίου προέρχεται από τα επεξεργασμένα και τα τρόφιμα των εστιατορίων, το 15% προέρχεται από τρόφιμα που περιέχουν νάτριο, όπως οι ελιές, ενώ το αλάτι που προσθέτουμε κατά τη μαγειρική αντιστοιχεί σε μόλις 5%.
Αναφορικά με τη διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας, η ιδανική διατροφή πρέπει να αποτελείται κυρίως από φυτικά τρόφιμα που μαγειρεύονται στο σπίτι με μία μέτρια ποσότητα αλατιού. Ακολουθώντας τη διατροφή αυτή είναι σχεδόν αδύνατο να υπερβούμε τα 2.300 mg αλατιού που έχουν οριστεί ως ανώτατο όριο από το American Heart Association.
Χωρίς αμφιβολία, η τυπική Δυτική διατροφή, η οποία περιέχει υψηλές ποσότητες επεξεργασμένων τροφίμων και αρκετό νάτριο, έχει συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στα υψηλά ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων σήμερα. Ωστόσο, πρέπει να θυμόμαστε ότι μία μικρή ποσότητα νατρίου είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση του όγκου αίματος και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Σε υγιή άτομα, δεν υπάρχουν αποδεδειγμένα οφέλη από την εξαιρετικά χαμηλή κατανάλωση αλατιού, η οποία μπορεί μάλιστα να είναι ακόμα και επιβλαβής για την υγεία.
Βιβλιογραφία: Harvard Health