Η ανίχνευση και αδρανοποίηση των εξωτερικών και επιβλαβών μορίων ή μικροοργανισμών από το ανοσοποιητικό σύστημα είναι γνωστή ως φλεγμονή. Αν και τα σημεία μίας φλεγμονής, όπως για παράδειγμα η καταρροή και ο πονόλαιμος στο κοινό κρυολόγημα, δεν είναι ευχάριστα, οδηγούν στην απομάκρυνση του ιού από τον οργανισμό μας. Η φλεγμονή στις περιπτώσεις αυτές είναι επιθυμητή, ωστόσο όταν παραμένει μετά την απομάκρυνση του εισβολέα μπορεί να προκαλέσει βλάβες. Αρκετές μείζονες παθήσεις, μεταξύ των οποίων ο καρκίνος, οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης, η αρθρίτιδα, η κατάθλιψη και η νόσος Alzheimer, έχουν συνδεθεί με τη χρόνια φλεγμονή.
Η διατροφή μας παίζει σημαντικό ρόλο στη χρόνια φλεγμονή καθώς τα βακτήρια του πεπτικού συστήματος απελευθερώνουν χημικά που μπορούν να καταστείλουν ή να εκκινήσουν τη φλεγμονή. Τα είδη των βακτηρίων που αποικίζουν το έντερό μας και τα χημικά τους προϊόντα διαφοροποιούνται ανάλογα με τα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Ορισμένα τρόφιμα ενισχύουν τον πολλαπλασιασμό βακτηριακών πληθυσμών που ενισχύουν τη φλεγμονή, ενώ άλλα προκαλούν αύξηση των βακτηρίων που καταστέλλουν τη φλεγμονή.
Αυτός είναι λοιπόν ο λόγος που ένα από τα μεγαλύτερα όπλα μας για την αντιμετώπιση της φλεγμονής δεν προέρχεται από το φαρμακείο, αλλά από το τραπέζι του σπιτιού μας. Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένα συστατικά των τροφίμων ή τον ποτών μπορούν να έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.
Επιλέγοντας, επομένως, τα κατάλληλα τρόφιμα μπορούμε να περιορίσουμε τον κίνδυνο αρκετών νόσων. Αντιθέτως, επιλέγοντας συνεχώς λάθος τρόφιμα που ενισχύουν τη φλεγμονή, αυξάνουμε τον κίνδυνο να εμφανίσουμε αρκετές από τις παραπάνω παθήσεις.
Τρόφιμα που επάγουν τη φλεγμονή
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα τρόφιμα που επάγουν τη φλεγμονή είναι αυτά που γενικά θεωρούνται ανθυγιεινά, μεταξύ των οποίων οι σόδες, τα αναψυκτικά, οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, καθώς και το κόκκικο κρέας και τα επεξεργασμένα κρέατα.
Αρκετά από τα τρόφιμα που έχουν σχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο χρονίων νόσων, όπως ο διαβήτης τύπου 2 και η καρδιακή νόσος, σχετίζονται επίσης με αυξημένη φλεγμονή. Αυτό είναι λογικό, καθώς η φλεγμονή αποτελεί σημαντικό μηχανισμό για την εμφάνιση των παθήσεων αυτών.
Τα ανθυγιεινά αυτά τρόφιμα συμβάλλουν ακόμη στην εμφάνιση παχυσαρκίας, η οποία αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση φλεγμονής. Σε αρκετές έρευνες, ακόμα και μετά την προσαρμογή για την παχυσαρκία, η σύνδεση μεταξύ των τροφίμων αυτών και της φλεγμονής παρέμεινε, γεγονός που αποδεικνύει ότι η παχυσαρκία δεν είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο τα τρόφιμα αυτά προκαλούν φλεγμονή. Τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι ορισμένα συστατικά των επεξεργασμένων τροφίμων, όπως για παράδειγμα οι γαλακτωματοποιητές που χρησιμοποιούνται στα παγωτά, μπορούν επίσης να αυξήσουν τη φλεγμονή.
Τρόφιμα που καταστέλλουν τη φλεγμονή
Αρκετά από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά έχει παρατηρηθεί ότι μπορούν να περιορίσουν τον κίνδυνο φλεγμονής και κατά συνέπεια αρκετών χρονίων νόσων. Τα τρόφιμα αυτά περιλαμβάνουν:
- Φρούτα και Λαχανικά: Τα περισσότερα φρούτα και ανοιχτόχρωμα λαχανικά περιέχουν υψηλά επίπεδα φυσικών αντιοξειδωτικών και πολυφαινολών (προστατευτικές ουσίες που βρίσκονται στα φυτά).
- Ξηροί καρποί και σπόροι: Αρκετές έρευνες έχουν συνδέσει τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους με μειωμένους δείκτες φλεγμονής και περιορισμό του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη.
- Ποτά: Οι πολυφαινόλες στον καφέ και τα φλαβονοειδή στο κακάο έχουν αντιφλεγμονώδεις δράσεις. Το πράσινο τσάι είναι πλούσιο τόσο σε πολυφαινόλες όσο και σε αντιοξειδωτικά.
Διατροφή για την αντιμετώπιση της φλεγμονής
Οι συγχρονες οδηγίες υγιεινής διατροφής εστιάζουν στην γενικότερη καλή διατροφή και δεν ξεχωρίζουν συγκεκριμένα «καλά» ή «κακά» τρόφιμα ανάλογα με τη δράση τους στη φλεγμονή. Συνολικά, μία υγιεινή διατροφή είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, τρόφιμα ολικής αλέσεως, ψάρια και υγιεινά έλαια. Αν το πιάτο σας είναι γεμάτο με επεξεργασμένα φυτικά τρόφιμα και έχει έντονο χρώμα, είστε σε καλό δρόμο.
Εκτός από την αντιμετώπιση της φλεγμονής, μία διατροφή πλούσια σε φυσικά και φτωχή σε επεξεργασμένα τρόφιμα, μπορεί να έχει σημαντικές επιδράσεις τόσο στη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Η υγιεινή διατροφή περιορίζει την πιθανότητα εμφάνισης χρονίων νόσων και βελτιώνει τη διάθεση και την ποιότητα ζωής.
Βιβλιογραφία: Harvard Health Publishing