Τα ποσοστά άνοιας και νόσου Alzheimer έχουν σημειώσει κατακόρυφη αύξηση τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να διπλασιαστούν μέσα στις επόμενες 2 δεκαετίες. Συγκεκριμένα, από 47 εκατομμύρια ασθενείς το 2015, ο αριθμός αναμένεται να φτάσει τα 75 εκατομμύρια μέχρι το 2030 και τα 131 εκατομμύρια μέχρι το 2050.
«Αυτό σημαίνει ότι είναι σημαντικό να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο να παρουσιάσουμε τη νόσο αυτή», είπε ο Διευθυντής του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρέισους.
Οι οδηγίες αποτελούν κομμάτι της προσέγγισης του ΠΟΥ για τη μείωση των περιστατικών άνοιας, μία πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2017 και περιλαμβάνει ενημέρωση γιατρών και ασθενών για την άνοια, βελτίωση των διαγνώσεων και των θεραπειών και υποστήριξη νέων ερευνών για την άνοια και τη νόσο Alzheimer.
Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή των οδηγιών επιβεβαιώνουν αυτό που γνωρίζαμε εδώ και αρκετό καιρό, δηλαδή ότι η υγεία του εγκεφάλου και η υγεία της καρδιάς σχετίζονται μεταξύ τους.
Περιεχόμενα:
Φυσική Άσκηση
Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, όλοι οι ενήλικες ανεξαρτήτως κατάστασης των γνωστικών λειτουργιών πρέπει να ασκούνται. Η φυσική άσκηση πρέπει να είναι έντονη και να προτιμάται η αεροβική άσκηση από τις ασκήσεις ενδυνάμωσης.
Στους ασθενείς που καπνίζουν πρέπει να προσφέρονται παρεμβάσεις για τη διακοπή του καπνίσματος. Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο έκπτωσης γνωστικών λειτουργιών και άνοιας και προσφέρει αρκετά οφέλη για την υγεία.
Διατροφή
Η Μεσογειακή δίαιτα είναι το πλάνο διατροφή που προτείνεται για τους ασθενείς με φυσιολογικές γνωστικές λειτουργίες ή ήπια έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, καθώς μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας και νόσου Alzheimer.
Οι βιταμίνες Β και Ε, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και τα σύνθετα συμπληρώματα πολυβιταμινών δεν πρέπει να χορηγούνται για τη μείωση του κινδύνου άνοιας ή έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών.
Οι ερευνητές εξέτασαν 9 διαφορετικές παρεμβάσεις:
- Συμπληρώματα πολυβιταμινών έναντι placebo σε ενήλικες με φυσιολογικές γνωστικές λειτουργίες
- Συμπληρώματα πολυβιταμινών έναντι placebo σε ενήλικες με ήπια έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών
- Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα έναντι placebo
- Βιταμίνες Β έναντι placebo
- Βιταμίνη Ε έναντι placebo
- 6 πολυφαινόλες έναντι placebo
- Συμπληρώματα πρωτεϊνών έναντι placebo
- Παράγωγα κοτόπουλου έναντι placebo
- Μεσογειακή δίαιτα έναντι άλλων διατροφών ή της δυτικής διατροφής
Οι πολυφαινόλες ήταν η μόνη ηκατηγορία συμπληρωμάτων που είχαν θετικές επιδράσεις στις γνωστικές λειτουργίες αν και τα δεδομένα θεωρήθηκαν «χαμηλής ποιότητας».
Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι συνολικά, οι παρεμβάσεις στη διατροφή είναι «ασφαλείς» και οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι «σπάνιες», ωστόσο η βιταμίνη Ε και τα συμπληρώματα πρωτεϊνών σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα.
Κατανάλωση Αλκοόλ
Ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας. Προσφέρει επίσης αρκετά άλλα οφέλη.
Αν και οι ερευνητές δεν κατάφεραν να ταυτοποιήσουν ειδικές συστηματικές μελέτες ή έρευνες που είχαν εξετάσει τις επιδράσεις του αλκοόλ στον κίνδυνο άνοιας και έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, «αρκετά δεδομένα από έρευνες παρατήρησης» έχουν συνδέσει την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ με μεγαλύτερο κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας.
Η διατήρηση ενός ισχυρού κοινωνικού κύκλου και η συμμετοχή σε διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες προσφέρει ωστόσο αρκετά οφέλη και πρέπει να διατηρείται σε όλη τη διάρκεια ζωής.
Διαχείριση του Σωματικού Βάρους
Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα στοιχεία «υποστηρίζουν τις παρεμβάσεις για τη μείωση του σωματικού βάρους, ωστόσο χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να καθοριστεί ο τύπος, η διάρκεια και οι κοινωνικές δραστηριότητες που οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα».
Αρκετές παρεμβάσεις στη μέση ηλικία για τον αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας.
Οι επιστήμονες τονίζουν μάλιστα ότι η απώλεια βάρους μπορεί ακόμα και να βελτιώσει τις γνωστικές λειτουργίες σε ορισμένες περιπτώσεις.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας πρέπει να γίνει επίσης ρύθμιση της υπέρτασης σε ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση. Ο περιορισμός της τελευταίας μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών όσο και τον κίνδυνο άνοιας.
Γλυκόζη Αίματος, Χοληστερόλη
Στους ενήλικες με διαβήτη πρέπει να χορηγούνται φάρμακα ή να γίνονται παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η νόσος. Όπως τονίζουν οι επιστήμονες, τα αντιδιαβητικά φάρμακα και η άσκηση θεωρούνται ήδη τυπικές θεραπείες για την αντιμετώπιση του διαβήτη, ενώ σημειώνουν ότι η διατροφή βοηθά επίσης στη μείωση της γλυκόζης αίματος.
Η αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας στη μέση ηλικία μειώνει επίσης τον κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι τα επίπεδα των λιπιδίων πρέπει να ελέγχονται εφ’όρου ζωής καθώς οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν όσο νωρίτερα γίνεται.
Καταλήγουν, τέλος, ότι η ρύθμιση της δυσλιπιδαιμίας με στατίνες στους ηλικιωμένους «δεν φαίνεται να επηρεάζει τον κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας».
Κατάθλιψη
Αυτή τη στιγμή, τα δεδομένα δεν επαρκούν για να υποστηριχθεί η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων στη μείωση του κινδύνου έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και της άνοιας.
Ωστόσο, πρέπει να γίνεται διαχείριση της κατάθλιψης με αντικαταθλιπτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία στους ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο, σύμφωνα με τις υπάρχουσες οδηγίες.
Οι επιστήμονες δήλωσαν ωστόσο ότι ορισμένα δεδομένα έχουν δείξει ότι η βορτιοξετίνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και άνοιας.
Ορισμένες έρευνες στο παρελθόν είχαν δείξει ότι τα ακουστικά βοηθήματα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας, ωστόσο αυτό δεν επιβεβαιώθηκε από τις τελευταίες έρευνες.
Βιβλιογραφία: Medscape
Φωτογραφία: Rafael Ojea Perez (CC BY 2.0)