Η αθροιστική κεφαλαλγία είναι μία σπάνια μορφή κεφαλαλγίας που εμφανίζεται αιφνιδίως και προκαλεί άλγος σε μία πλευρά της κεφαλής, συνήθως κοντά στην περιοχή των οφθαλμών. Ο όρος «αθροιστική» αναφέρεται στην τάση της κεφαλαλγίας αυτής να συσσωρεύεται χρονικά, δηλαδή να παρουσιάζει εξάρσεις με συνεχή επιδείνωση που διαρκούν για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες.
Η αθροιστική κεφαλαλγία αποτελεί μία από τις πλέον επώδυνες παθήσεις, με αρκετές γυναίκες να αναφέρουν ότι το άλγος της είναι εντονότερο από αυτό του τοκετού. Η αθροιστική κεφαλαλγία επηρεάζει σχεδόν 1-2 ανά 1.000 άτομα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, ωστόσο είναι συχνότερη στους άνδρες μετά την 3η ή 4η δεκαετία της ζωής. Η νόσος μπορεί να παραμείνει εφ’ όρου ζωής, ωστόσο οι περίοδοι μεταξύ των εξάρσεων επιμηκύνονται στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Αν και ακόμη δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποια είναι τα αίτια της αθροιστικής κεφαλαλγίας, ορισμένες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι ο υποθάλαμος, μία περιοχή του εγκεφάλου, παίζει ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Σχεδόν 1 στα 20 ασθενείς που υποφέρουν από αθροιστική κεφαλαλγία έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου, γεγονός που δείχνει ότι πιθανώς υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση.
Κατά τη διάρκεια μίας έξαρσης της νόσου εμφανίζονται κεφαλαλγίες με συχνότητα 1 ανά 2 ημέρες ή και 8 φορές σε μία ημέρα. Κάθε επεισόδιο κεφαλαλγίας έχει διάρκεια από 30 λεπτά μέχρι 1 ώρα, ωστόσο σπανιότερα, η κεφαλαλγία μπορεί να παραμείνει ακόμα και για 3 ώρες. Κάθε έξαρση της αθροιστικής κεφαλαλγίας ακολουθείται από μία περίοδο ύφεσης που μπορεί να έχει διάρκεια μηνών ή ακόμα και ετών.
Το άλγος είναι συνήθως αρκετά έντονο ωστόσο παρουσιάζει διαφορετική σοβαρότητα σε κάθε ασθενή. Εμφανίζεται συνήθως ως οξύ, διαξιφιστικό ή καυστικό και εντοπίζεται στη μία πλευρά της κεφαλής κοντά στην περιοχή των οφθαλμών ή των κροτάφων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άλγος είναι τόσο έντονο που οι ασθενείς κάνουν αυτοκτονικές σκέψεις.
Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα, όπως:
- Δακρύρροια
- Ρινική συμφόρηση
- Ναυτία
- Οίδημα στα βλέφαρα
- Μείωση της κόρης του οφθαλμού
- Εφίδρωση στο πρόσωπο
Σχεδόν όλοι οι ασθενείς που υποφέρουν από αθροιστική κεφαλαλγία παρουσιάζουν ανησυχία και ευερεθιστότητα, με αρκετούς από αυτούς να περπατούν συνεχώς. Αυτή είναι και μία χαρακτηριστική διαφορά της αθροιστικής κεφαλαλγίας από τη σοβαρή ημικρανία, καθώς στην τελευταία οι ασθενείς ανακουφίζονται όταν παραμένουν ακίνητοι.
Θεραπεία
Σήμερα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την αθροιστική κεφαλαλγία, ωστόσο την τελευταία δεκαετία έχουν αναπτυχθεί αρκετές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου.
Τα αναλγητικά όπως η ασπιρίνη και η παρακεταμόλη δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την αθροιστική κεφαλαλγία, για την οποία χρειάζεται να χορηγηθούν συνήθως πιο ειδικές θεραπείες.
Οι παρακάτω αγωγές μπορούν να αντιμετωπίσουν το άλγος της αθροιστικής κεφαλαλγίας εφόσον χορηγηθούν άμεσα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων:
- Ενέσεις σουματριπτάνης: Οι ενέσεις αυτές χορηγούνται μέχρι και δις ημερησίως και περιορίζουν το άλγος της αθροιστικής κεφαλαλγίας μέσα σε 10 λεπτά. Το φάρμακο αυτό δεν χορηγείται σε μορφή χαπιού καθώς έτσι καθυστερεί υπερβολικά η δράση του.
- Ρινικό σπρέι σουματριπτάνης ή ζολμιτριπτάνης: Οι ασθενείς που θέλουν να αποφύγουν τις ενέσεις μπορούν να πάρουν ένα από τα παραπάνω φάρμακα, ωστόσο η αναλγησία μπορεί να καθυστερήσει με τη χορήγηση του φαρμάκου από αυτή την οδό.
- Οξυγονοθεραπεία: Κατά την προσέγγιση αυτή χορηγείται στον ασθενή οξυγόνο μέσω μίας μάσκας, σε ρυθμό 7-12 λίτρα ανά λεπτό. Η χορήγηση οξυγόνου σε αυτό το ρυθμό μπορεί να περιορίσει το άλγος μέσα σε 30 λεπτά.
- Διαδερμικός ερεθισμός του πνευμονογαστρικού νεύρου (TVNS): Η θεραπεία αυτή περιλαμβάνει χορήγηση χαμηλής τάσης ηλεκτρικών ώσεων στο λαιμό με σκοπό τον ερεθισμό του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ένα μικρό εργαλείο τοποθετείται στη μία πλευρά του λαιμού και η ηλεκτρική ώση αυξάνεται μέχρι να προκληθεί σύσπαση των μικρών μυών. Ο ερεθισμό του πνευμονογαστρικού νεύρου με αυτό τον τρόπο μπορεί να περιορίσει τα συμπτώματα της αθροιστικής κεφαλαλγίας.
- Εμφύτευση συσκευής διέγερσης: Αν η αθροιστική κεφαλαλγία έχει παραμείνει για μεγάλη διάρκεια και δεν ανταποκρίθηκε στις παραπάνω θεραπείες, μπορεί να εμφυτευθεί στον ασθενή μία συσκευή διέγερσης. Η τελευταία στέλνει ηλεκτρικές ώσες που ενεργοποιούν μία περιοχή του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στις κεφαλαλγίες. Η συσκευή ενεργοποιείται κρατώντας ένα εξωτερικό μηχάνημα κοντά στην περιοχή που έχει εμφυτευθεί.
Πρόληψη
Αποφυγή των Προκλητικών Παραγόντων
Μία από τις κύριες μεθόδους πρόληψης της αθροιστικής κεφαλαλγίας είναι η αποφυγή των προκλητικών παραγόντων, όπως το αλκοόλ και οι έντονες οσμές. Η άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης μπορεί επίσης να προκαλέσει ένα επεισόδιο αθροιστικής κεφαλαλγίας σε ορισμένα άτομα, επομένως αν βρίσκεστε σε περίοδο έξαρσης, αποφύγετε την έντονη άσκηση. Το κάπνισμα θεωρείται επίσης προκλητικός παράγοντας για την αθροιστική κεφαλαλγία.
Φάρμακα
Κατά τη διάρκεια μίας έξαρσης, ορισμένα φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν προληπτικά για την αποφυγή περαιτέρω επεισοδίων κεφαλαλγίας. Τα φάρμακα πρέπει να χορηγούνται μόλις ξεκινά η κεφαλαλγία και να συνεχίζονται μέχρι να σταματήσουν εντελώς τα επεισόδια της κεφαλαλγίας. Η βεραπαμίλη, ένα φάρμακο που χορηγείται σε μορφή χαπιού, είναι αυτή που χορηγείται συχνότερα για την πρόληψη της αθροιστικής κεφαλαλγίας.
Το φάρμακο αυτό μπορεί, ωστόσο, να προκαλέσει προβλήματα στην καρδιά, επομένως όσοι ασθενείς παίρνουν βεραπαμίλη πρέπει να κάνουν τακτικά ηλεκτροκαρδιογραφήματα.
Αν η βεραπαμίλη δεν είναι αποτελεσματική, μπορεί να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή, λίθιο ή τοπικά αναισθητικά.
Φωτογραφία: Nano Anderson