Ευθανασία: Υπέρ ή Κατά;

Επιχειρήματα υπέρ της ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας

Τα δύο κύρια επιχειρήματα που υποστηρίζουν την ευθανασία και την υποβοηθούμενη αυτοκτονία περιλαμβάνουν:

  • Το ηθικό επιχείρημα: Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ελευθερία επιλογής. Σε αυτή περιλαμβάνεται το δικαίωμα να παίρνουν αποφάσεις για το σώμα και τη ζωή τους (στο βαθμό φυσικά που αυτές δεν επηρεάζουν τα δικαιώματα άλλων ανθρώπων). Η άποψη αυτή υποστηρίζει ακόμη ότι το κράτος δεν πρέπει να ψηφίζει νόμους που καθιστούν παράνομο για τους ανθρώπους να επιλέγουν πότε και πώς θα πεθάνουν.
  • Το πραγματιστικό επιχείρημα: Η ευθανασία, ειδικά στην παθητική της μορφή, φημολογείται ότι εφαρμόζεται ήδη ευρέως σε αρκετές χώρες άτυπα, ακόμα και αν αυτό δεν αναγνωρίζεται δημόσια. Επομένως είναι προτιμότερο να νομιμοποιηθεί για να μπορεί να εφαρμοστεί με τον κατάλληλο έλεγχο.

Αναλυτικότερα

Το ηθικό επιχείρημα

Σύφωνα με το ηθικό επιχείρημα, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να μπορεί να επιλέξει πότε και πώς θα πεθάνει και να μπορεί να το κάνει με αξιοπρέπεια.

Η έννοια της «ποιότητας ζωής» αποτελεί σημαντικό κομμάτι αυτής της άποψης. Η ηθική προσέγγιση απορρίπτει το θρησκευτικό επιχείρημα (αναλύεται περισσότερο παρακάτω) το οποίο υποστηρίζει ότι η ζωή είναι ιερή και είναι πάντα προτιμότερη από τον θάνατο. Σύμφωνα με το ηθικό επιχείρημα η ζωή πρέπει να συνεχίζεται μόνο όταν ο ασθενής βρίσκει αξία σε αυτή.

Για παράδειγμα, κάποιος που υποστηρίζει την ευθανασία ή την υποβοηθούμενη αυτοκτονία βάσει του ηθικού επιχειρήματος πρέπει να μπορεί να τερματίσει τη ζωή του αν αντιμετωπίζει αφόρητο πόνο με αποτέλεσμα να ελαττώνεται σημαντικά η ποιότητα ζωής του.

Το πραγματιστικό επιχείρημα

Το πραγματιστικό επιχείρημα υποστηρίζει ότι αρκετές πρακτικές που χρησιμοποιούνται σήμερα στην ιατρική αποτελούν μία μορφή ευθανασίας.

Για παράδειγμα, όταν ένας ασθενής δίνει εντολή «μη ανάνηψης», δηλαδή ζητά να μην γίνει προσπάθεια ανάνηψης αν σταματήσει η καρδιακή λειτουργία ή η αναπνοή του.

Αρκετοί έχουν υποστηρίξει ότι αυτή η πρακτική αποτελεί μία μορφή παθητικής ευθανασίας, καθώς ο ασθενής αρνείται μία θεραπεία που ενδεχομένως θα έσωζε τη ζωή του.

Μία άλλη αμφιλεγόμενη πρακτική είναι η παρηγορητική καταστολή. Αυτή εφαρμόζεται όταν ένας ασθενής βιώνει αφόρητο πόνο που δεν μπορεί να ανακουφιστεί με άλλο τρόπο, επομένως οι γιατροί χορηγούν φάρμακα με σκοπό την καταστολή του. Η παρηγορητική καταστολή χρησιμοποιείται συχνά σε ασθενείς με βαριά εγκαύματα που πρόκειται να πεθάνουν.

Αν και η παρηγορητική καταστολή δεν επιτελείται με σκοπό να τερματίσει τη ζωή, αρκετά από τα κατασταλτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται αρκετές φορές επιταχύνουν το θάνατο. Επομένως, η παρηγορητική καταστολή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμα και ενεργή ευθανασία.

Το πραγματιστικό επιχείρημα υποστηρίζει ότι εφόσον η ευθανασία εφαρμόζεται ήδη με αυτές τις μορφές, θα μπορούσε να νομιμοποιηθεί προκειμένου να εφαρμόζεται σωστά και ελεγχόμενα.

Πρέπει να τονιστεί, πάντως, ότι οι παραπάνω απόψεις για τη μη ανάνηψη και την παρηγορητική καταστολή είναι αρκετά αμφιλεγόμενες και δεν είναι αποδεκτές από τους περισσότερους γιατρούς και  νοσηλευτές.

Επιχειρήματα κατά της ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας

Τα επιχειρήματα κατά της ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας περιλαμβάνουν:

  • Το θρησκευτικό επιχείρημα: Οι πρακτικές αυτές δεν μπορεί ποτέ να γίνουν αποδεκτές με θρησκευτικά κριτήρια. Αρκετοί άνθρωποι πιστεύουν ότι μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει πότε θα τελειώσει η ζωή.
  • Το επιχείρημα της αλυσιδωτής αντίδρασης: Αυτό βασίζεται στην εκτίμηση ότι η νομιμοποίηση της ευθανασίας μπορεί να οδηγήσει σε βαθιές αλλαγές στο σύστημα υγείας και την κοινωνία, για τις οποίες μεταγενέστερα θα μετανιώσουμε.
  • Το επιχείρημα της ιατρικής ηθικής: Αυτό υποστηρίζει ότι οι γιατροί και οι νοσηλευτές δεν μπορούν να επιτελέσουν ευθανασία καθώς αυτή αποτελεί παραβίαση της ιατρικής δεοντολογίας.
  • Το εναλλακτικό επιχείρημα: Αυτό υποστηρίζει ότι λόγω της προόδου στον τομέα της παρηγορητικής αγωγής, πάντα υπάρχει κάποια θεραπεία που θα ανακουφίσει τα συμπτώματα του ασθενούς, επομένως η ευθανασία αντιπροσωπεύει αποτυχία του γιατρού να θεραπεύσει τον ασθενή του.

Αναλυτικότερα

Το θρησκευτικό επιχείρημα

Το πλέον κοινό θρησκευτικό επιχείρημα υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού, επομένως κατ’ επέκταση η ανθρώπινη ζωή είναι ιερή. Αυτό είναι γνωστό ως «ιερότητα της ζωής».

Μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει πότε θα τελειώσει η ζωή του κάθε ανθρώπου επομένως η ευθανασία αποτελεί πράξη αντίθετη στο λόγο Του και επομένως αμαρτία.

Η πεποίθηση αυτή είναι ιδιαίτερα ισχυρή στον Χριστιανισμό αλλά και σε άλλες θρησκείες.  Ωστόσο αρκετοί υποστηρίζουν ότι σε κάποιες περιπτώσεις η ποιότητα ζωής είναι σημαντικότερη από την ιερότητά της.

Αρκετοί μη θρησκευόμενοι άνθρωποι αντιτίθενται επίσης στην εφαρμογή της ευθανασίας καθώς πιστεύουν ότι η τελευταία υποβαθμίζει την αξία της ζωής.

Το επιχείρημα της αλυσιδωτής αντίδρασης

Σύμφωνα με αυτό το επιχείρημα, όταν μία ιατρική υπηρεσία, και κατ’ επέκταση το κράτος, ξεκινά να «σκοτώνει» τους πολίτες του, ξεπερνά μία νοητή ηθική γραμμή και δημιουργεί προηγούμενο που δεν θα έπρεπε να υφίσταται.

Δημιουργείται εύλογα η ανησυχία ότι η νομιμοποίηση της εκούσιας ευθανασίας προοδευτικά θα επιφέρει νομιμοποίηση και της ακούσιας ευθανασίας.

Η νομιμοποίηση της εκούσιας ευθανασίας μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα απρόβλεπτων συνεπειών όπως:

  • Βαριά άρρωστοι που χρειάζονται συνεχή φροντίδα, ή ασθενείς με βαριές αναπηρίες, μπορεί να επιδιώξουν μία ευθανασία για να μην αποτελούν βάρος στις οικογένειές τους.
  • Η νομιμοποίηση της ευθανασίας μπορεί να επιβραδύνει την έρευνα για νέες παρηγορητικές θεραπείες και πιθανώς να αποτρέψει την ανακάλυψη θεραπειών για ασθένειες που θεωρούνται σήμερα ανίατες.
  • Ενδεχομένως, μία λανθασμένη διάγνωση ανίατης νόσου από έναν γιατρό μπορεί να καταλήξει σε ευθανασία του ασθενούς.
Το επιχείρημα της ιατρικής ηθικής

Το επιχείρημα της ιατρικής ηθικής, που έχει αρκετά κοινά σημεία με το επιχείρημα της αλυσιδωτής αντίδρασης, υποστηρίζει ότι η νομιμοποίηση της ευθανασίας αποτελεί παραβίαση ενός από τους σημαντικότερους κανόνες της ιατρικής ηθικής. Συγκεκριμένα, ο Διεθνής Κώδικας Ιατρικής Ηθικής αναφέρει ότι «Ο γιατρός πρέπει πάντοτε να λαμβάνει υπ’ όψιν του την υποχρέωση να σέβεται την ανθρώπινη ζωή».

Η αθέτηση της υποχρέωσης του γιατρού να προφυλάσσει τη ζωή του ασθενούς ίσως επιφέρει ριζικές αλλαγές στις μελλοντικές σχέσεις γιατρών-ασθενών. Η επιτάχυνση του θανάτου σε αρκετούς ασθενείς μπορεί να γίνει συνήθεια για τον γιατρό με αποτέλεσμα να μειώσει τη συμπόνοια του για τους ηλικιωμένους, τους αναπήρους ή τους ασθενείς που πάσχουν από ανίατες νόσους.

Με τη σειρά τους, οι ασθενείς με πολύπλοκα προβλήματα υγείας ή σοβαρές αναπηρίες μπορεί να χάσουν την εμπιστοσύνη τους προς το γιατρό και τις προθέσεις του. Ο ασθενής μπορεί να πιστέψει ότι ο γιατρός προτιμά να τον «σκοτώσει» παρά να αναλάβει την ευθύνη για ένα δύσκολο και απαιτητικό περιστατικό.

Το εναλλακτικό επιχείρημα

Το εναλλακτικό επιχείρημα υποστηρίζει ότι οι εξελίξεις στην παρηγορητική αγωγή και τη θεραπεία των ψυχιατρικών νόσων μπορούν να διασφαλίσουν ότι κανένας ασθενείς δεν θα βιώνει ανυπόφορο πόνο είτε σωματικό είτε ψυχολογικό.

Σύμφωνα με το επιχείρημα αυτό, αν ένας ασθενής λάβει την κατάλληλη αγωγή, στο κατάλληλο περιβάλλον, μπορεί να εξασφαλίσει ότι θα έχει ένα αξιοπρεπή και ανώδυνο φυσικό θάνατο.

 

Πηγή: NHS Choices

Για περισσότερες πληροφορίες πάνω σε πολλά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα: pathologia.eu

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα