Τα αντιβιοτικά χορηγούνται για την αντιμετώπιση των βακτηριακών λοιμώξεων. Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειές τους δεν είναι απειλητικές για τη ζωή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, τα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως η αναφυλαξία.
Σύμφωνα με δεδομένα από τις ΗΠΑ, οι ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιβιοτικών ευθύνονται για 1 στις 5 επισκέψεις στα επείγοντα περιστατικά των νοσκομείων που σχετίζονται με λήψη φαρμάκων.
Περιεχόμενα:
Συχνές Ανεπιθύμητες Ενέργειες των Αντιβιοτικών
Όπως προαναφέρθηκε, τα αντιβιοτικά χορηγούνται για την αντιμετώπιση των βακτηριακών λοιμώξεων. Ωστόσο, σε ορισμένους ανθρώπους μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Αυτές περιλαμβάνουν:
Προβλήματα στο Γαστρεντερικό
Οι διαταραχές της πέψης είναι μεταξύ των πλέον κοινών ανεπιθυμήτων ενεργειών που σχετίζονται με λήψη αντιβιοτικών. Παραδείγματα συμπτωμάτων που μπορεί να προκληθούν είναι:
- Ναυτία
- Δυσπεψία
- Έμετος
- Διάρροια
- Μετεωρισμός
- Αίσθημα πλήρωσης
- Απώλεια της όρεξης
- Στομαχικές κράμπες ή Κοιλιακό άλγος
Τα περισσότερα συμπτώματα στο γαστρεντερικό υποχωρούν όταν σταματήσει η λήψη του αντιβιοτικού. Αν παρουσιάζετε σοβαρά ή επίμονα συμπτώματα πρέπει να διακόψετε άμεσα τη λήψη του αντιβιοτικού και να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.
Σοβαρά συμπτώματα είναι:
- Το αίμα ή η βλέννη στα κόπρανα
- Η σοβαρή διάρροια
- Το έντονο άλγος ή κράμπες στο στόμαχο
- Ο πυρετός
- Οι ανεξέλεγκτοι έμετοι
Για να περιορίσετε τον κίνδυνο συμπτωμάτων από το γαστρεντερικό, ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σχετικά με τη λήψη των αντιβιοτικών.
Λοιμώξεις από Μύκητες
Τα αντιβιοτικά είναι σχεδιασμένα να καταστρέφουν τα επιβλαβή βακτήρια. Ωστόσο, μπορεί επίσης να καταστρέψουν και ορισμένα από τα ωφέλιμα βακτήρια που μας προστατεύουν από τους μύκητες.
Ως αποτέλεσμα, αρκετοί ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά παρουσιάζουν λοιμώξεις από μύκητες:
- Στον κόλπο
- Στη στοματική κοιλότητα
- Στον οισοφάγο
Οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά και πιστεύουν ότι έχουν κάποια λοίμωξη που προκαλείται από μύκητες πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους άμεσα. Τα αντιμυκητιασικά φάρμακα συνήθως αρκούν για την αντιμετώπιση των παραπάνω νόσων.
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν συνήθως τις λοιμώξεις που σχετίζονται με μύκητες περιλαμβάνουν:
- Κνησμό, οίδημα και άλγος στον κόλπο
- Άλγος και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση ή τη σεξουαλική επαφή
- Λευκές-γκρίζες κολπικές εκκρίσεις
- Πυρετό και ρίγος
- Μία λευκή, παχιά επιφάνεια στη στοματική κοιλότητα
- Άλγος κατά την τροφή ή την κατάποση
- Λευκές επιφάνειες στον οισοφάγο, τις παρειές ή τη γλώσσα
- Απώλεια της γεύσης
- Ασυνήθιστη αίσθηση στο στόμα
Αλληλεπιδράσεις με Άλλα Φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα μπορούν να αλληλεπιδράσουν με κάποια αντιβιοτικά. Παραδείγματα τέτοιων φαρμάκων είναι:
- Τα αντιπηκτικά
- Τα αντισυλληπτικά
- Τα αντιόξινα
- Τα αντισταμινικά
- Οι πολυβιταμίνες και ορισμένα συμπληρώματα, ιδιαίτερα αυτά που είναι πλούσια σε ψευδάργυρο, σίδηρο ή ασβέστιο
- Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
- Τα φάρμακα για την ψωρίαση
- Τα φάρμακα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα
- Τα διουρητικά
- Τα αντιμυκητιασικά
- Τα φάρμακα για το διαβήτη
- Τα μυοχαλαρωτικά
- Τα στεροειδή
- Τα φάρμακα για τη νόσο του Parkinson
- Τις κυκλοσπορίνες
- Το λίθιο
- Τα ρετινοειδή και τα συμπληρώματα βιταμίνης A
- Τα φάρμακα για τη χοληστερόλη, συπεριλαμβανομένων και των στατινών
- Τα φάρμακα για την ημικρανία
- Τα φάρμακα για την ουρική αρθρίτιδα
- Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
Ο ασθενής πρέπει πάντοτε να ενημερώνει τον γιατρό του για τα φάρμακα που λαμβάνει, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων. Οι οδηγίες που περιλαμβάνονται στο φάρμακο περιέχουν επίσης πληροφορίες σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις του αντιβιοτικού με άλλα φάρμακα.
Φωτοευαισθησία
Ορισμένα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν φυτοευαισθησία στο δέρμα. Κατά τη λήψη των αντιβιοτικών αυτών:
- Αποφεύγετε την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.
- Χρησιμοποιείτε πάντα αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF) αν πρέπει να βγείτε στον ήλιο.
- Φορέστε προστατευτικό ρουχισμό, όπως καπέλο, μακρυμάνικη μπλούζα και μακρύ παντελόνι.
Αν παρουσιάσετε σημαντική ευαισθησία στον ήλιο κατά τη διάρκεια μίας αντιβιοτικής θεραπείας, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας.
Δόντια και Κηλίδωση των Οστών
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 3-6% των ασθενών που λαμβάνουν τετρακυκλίνη παρουσιάζουν κηλίδωση στο σμάλτο των οδόντων. Η κηλίδωση αυτή είναι μη αντιστρεπτή στους ενήλικες καθώς τα δόντια τους δεν αναπληρώνονται ή αλλάζουν.
Κηλίδωση μπορεί να εμφανιστεί και σε κάποια οστά. Ωστόσο, τα οστά ανανεώνονται συνεχώς, επομένως οι βλάβες που προκαλούνται από τα αντιβιοτικά τυπικά διορθώνονται εύκολα.
Μιλήστε στον γιατρό σας αν το φάρμακο που παίρνετε προκαλεί κηλίδωση στα δόντια, για να σας προτείνει κάποιο άλλο αντιβιοτικό.
Σπάνιες και πιο Σοβαρές Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Ορισμένες από τις σοβαρότερες ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τα αντιβιοτικά περιλαμβάνουν:
Αναφυλαξία
Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση γνωστή ως αναφυλαξία. Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας περιλαμβάνουν:
- Ταχυκαρδία
- Ερυθρό κνησμώδες εξάνθημα
- Ανησυχία ή ευερεθιστότητα
- Μούδιασμα και ίλιγγο
- Γενικευμένο κνησμό σε μεγάλες περιοχές του σώματος
- Υποδόριο οίδημα
- Οίδημα στο στόμα, τον οισοφάγο ή το πρόσωπο
- Σοβαρός συριγμός, βήχας ή δυσκολία στην αναπνοή
- Υπόταση
- Λιποθυμία
- Σπασμοί
Η αναφυλαξία εμφανίζεται τυπικά μέσα σε 15 λεπτά από τη λήψη του αντιβιοτικού, ωστόσο μπορεί να παρουσιαστεί ακόμα και μία ώρα μετά τη δόση. Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η αναφυλαξία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Αν υπάρχει υποψία αναφυλαξίας, ο ασθενής πρέπει να μεταβεί στα επείγοντα ενός νοσοκομείου άμεσα.
Κολίτιδα από Clostridium difficile
Το Clostridium difficile, ή C. difficile, είναι ένα βακτήριο που προσβάλλει το παχύ έντερο και ενοχοποιείται για την ομώνυμη κολίτιδα, μία λοίμωξη που προκαλεί εντερική φλεγμονή και σοβαρή διάρροια.
Η κολίτιδα από το C. difficile έχει δύσκολη αντιμετώπιση γιατί το βακτήριο είναι ανθεκτικό στα περισσότερα αντιβιοτικά.
Τα σοβαρά, τα χρόνια και τα περιστατικά της νόσου που δεν έχουν λάβει θεραπεία μπορεί να καταλήξουν ακόμα και στο θάνατο.
Αν έχετε ανησυχίες σχετικά με την πιθανότητα εμφάνισης ανθεκτικών λοιώξεων μετά τη λήψη ενός αντιβιοτικού, απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
Βακτήρια Ανθεκτικά στα Αντιβιοτικά
Ορισμένα βακτήρια έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Κάποιες λοιμώξεις που προκαλούνται από ανθεκτικά στελέχη βακτηρίων δεν αποκρίνονται σε κανένα από τα διαθέσιμα αντιβιοτικά.
Οι λοιμώξεις από τα ανθεκτικά αυτά βακτήρια είναι σοβαρές και μπορεί να είναι ακόμα και απειλητικές για τη ζωή.
Για να μειώσετε τον κίνδυνο ανθεκτικών λοιμώξεων:
- Λαμβάνετε αντιβιοτικά μόνο σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.
- Ολοκληρώστε την αντιβιοτική θεραπεία που σας έχει συνταγογραφηθεί ακόμα κι αν τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει.
- Ποτέ μην παίρνετε αντιβιοτικά που έχουν συνταγογραφηθεί για κάποιον άλλο.
- Ποτέ μην παίρνετε αντιβιοτικά μετά την ημερομηνία λήξης τους.
- Μιλήστε με τον γιατρό σας για εναλλακτικές επιλογές σχετικά με τη λήψη αντιβιοτικών.
- Χρησιμοποιείτε αντιβιοτικά μόνο για βακτηριακές λοιμώξεις.
- Βεβαιωθείτε ότι οι ηλικιωμένοι έχουν κάποιον που μπορεί να τους βοηθήσει να ακολουθήσουν την φαρμακευτική τους αγωγή.
- Μην παίρνετε αντιβιοτικά για συμπτώματα κοινού κρυολογήματος ή γρίπης, όπως η καταρροή, ο βήχας και ο συριγμός.
- Αποφύγετε τη συχνή χρήση αντιβιοτικών ή τη χρήση τους για παρατεταμένη διάρκεια.
- Επιστρέψτε τα αντιβιοτικά που έχουν λήξει στο φαρμακείο ή πετάξτε τα στους ειδικούς κάδους.
- Μην πετάτε τα αντιβιοτικά στην τουαλέτα ή το νεροχύτη.
- Μην σπάτε τα αντιβιοτικά χάπια ή ταμπλέτες.
- Αποφύγετε τους χυμούς φρούτων, τα γαλακτοκομικά και το αλκοόλ για 3 ώρες μετά τη λήψη ενός αντιβιοτικού.
Νεφρική Ανεπάρκεια
Οι νεφροί είναι υπεύθυνοι για την απομάκρυνση των τοξινών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και τα φάρμακα, μέσω των ούρων. Τα αντιβιοτικά μπορούν να επιβαρύνουν τους νεφρούς σε ασθενείς με νεφικές παθήσεις.
Με την ηλικία, η ικανότητα των νεφρών να απομακρύνουν τις διάφορες ουσίες εκπίπτει. Κατά συνέπεια, οι γιατροί μειώνουν τις δόσεις των αντιβιοτικών που χορηγούνται στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό;
Αν παρουσιάσετε σοβαρή αντίδραση σε κάποιο αντιβιοτικό, σταματήστε άμεσα τη λήψη του και αναζητήστε ιατρική βοήθεια. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν ανεπιθύμητες ενέργειες από τα αντιβιοτικά πρέπει να ενημερώσουν άμεσα τον γιατρό για τα συμπτώματά τους.
Επίλογος
Αρκετοί ασθενείς έχουν ευαισθησία ή αλλεργία σε ένα συγκεκριμένο είδος ή οικογένεια αντιβιοτικών. Ο γιατρός μπορεί συνήθως να χορηγήσει ένα διαφορετικό αντιβιοτικό στην παραπάνω περίπτωση. Αν τα συμπτώματα είναι ήπια, ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει τη συνέχιση του ίδιου αντιβιοτικού εφόσον τα οφέλη υπερβαίνουν τους κινδύνους.