Ο έρπης ζωστήρ είναι μία λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς (Varicella zoster). Το εμβόλιο που κυκλοφορεί σήμερα για τον έρπητα ζωστήρα είναι αρκετά αποτελεσματικό ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε φάρμακο, μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες.
Οι ενήλικες που έχουν νοσήσει από ανεμευλογιά στην παιδική ηλικία είναι φορείς του ιού ο οποίος βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Ο ιός μπορεί, ωστόσο, να ενεργοποιηθεί εκ νέου και να προκαλέσει έρπητα ζωστήρα στη μετέπειτα ζωή. Το εμβόλιο ουσιαστικά προλαμβάνει την ενεργοποίηση του ιού.
Περιεχόμενα:
Το Εμβόλιο
Το εμβόλιο Zostavax χρησιμοποιείται για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα από το 2006. Περιέχει εξασθενημένα στελέχη του ιού και χορηγείται σε 1 δόση.
Το Zostavax μειώνει τον κίνδυνο έρπητα ζωστήρα κατά περίπου 50% στους ενήλικες άνω των 60 ετών και κατά 70% στα άτομα ηλικίας 50-59.
Το εμβόλιο αντενδείκνυται για τους ασθενείς με αλλεργία σε κάποιο από τα συστατικά του.
Μηχανισμός Δράσης του Εμβολίου
Το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, καθώς και των σχετιζομένων με αυτή επιπλοκών. Οι επιπλοκές που μπορούν να προληφθούν με το εμβόλιο περιλαμβάνουν τόσο τη μεθερπητική νευραλγία όσο και άλλες, όπως:
- Οφθαλμικές επιπλοκές. Οι ασθενείς με έρπητα ζωστήρα στους οφθαλμούς ή γύρω από αυτούς κινδυνεύουν να παρουσιάσουν έλκη του κερατοειδούς, γλαύκωμα, νέκρωση του αμφιβληστροειδούς και μερική ή ολική απώλεια της όρασης.
- Πνευμονία. Ο ιός που ευθύνεται για τον έρπητα ζωστήρα μπορεί να εξαπλωθεί στα εσωτερικά όργανα με αποτέλεσμα να εμφανιστεί μία κατάσταση που λέγεται εσωτερικός έρπητας ζωστήρας. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να παρουσιάσουν επίσης πνευμονία αν ο ίος φτάσει στους πνεύμονες.
- Εγκεφαλίτιδα. Αν ο ιός του έρπητα ζωστήρα φτάσει στον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή, απειλητική για τη ζωή φλεγμονή. Η εγκεφαλίτιδα ή φλεγμονή του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της μνήμης, έκπτωση της κινητικότητας, αλλαγές της διάθεσης, επιληψία ή ακόμα και θάνατο.
Ήπιες Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα μπορεί να προκαλέσει τις ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες βραχυπρόθεσμα:
- Ερυθρότητα, οίδημα ή κνησμό στο σημείο της έγχυσης
- Αίσθημα κόπωσης
- Κεφαλαλγία
- Μυαλγίες
- Κοιλιακό άλγος
- Ναυτία
Τα παραπάνω συμπτώματα διαρκούν συνήθως 2-3 ημέρες.
Σοβαρές Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Σπανιότερα, μπορεί να παρουσιαστεί μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία) μετά τη χορήγηση του εμβολίου για τον έρπητα ζωστήρα.
Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, μόλις 1 στους 1.000.000 ασθενείς που κάνουν εο εμβόλιο παρουσιάζουν σοβαρή αλλεργική αντίδραση.
Τα συμπτώματα της τελευταίας περιλαμβάνουν:
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Ζαλάδα ή ίλιγγο
- Κνίδωση
- Κοιλιακό άλγος
- Έμετο
- Άγχος
- Δύσπνοια ή συριγμό
- Οίδημα στο πρόσωπο, τα χείλη, τη γλώσσα ή τη σταφυλή
Η αναφυλαξία είναι μία επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση από γιατρό.
Μακροπρόθεσμες Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Σε σπάνιες περιπτώσεις, το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα μπορεί να προκαλέσει δερματικό εξάνθημα ή εκδήλωση των συμπτωμάτων της νόσου.
Το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, ωστόσο συνήθως εντοπίζεται ως μία γραμμή κυψελίδων περιμετρικά στο θώρακα.
Μέσα σε λίγες ημέρες οι κυψελίδες αυξάνονται σε αριθμό και συνεχίζουν να συσσωρεύονται. Μπορεί να χρειαστεί μέχρι και 2-3 εβδομάδες για να υποχωρήσουν τελείως.
Άλλα συχνά συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα περιλαμβάνουν:
- Κεφαλαλγία
- Αίσθημα κόπωσης
- Αδυναμία
- Διογκωμένοι λαμφαδένες
- Πυρετό
- Ρίγος
- Μυαλγία ή αρθραλγία
- Ναυτία
- Έμετο
- Φωτοευαισθησία
Σε Ποιούς Μπορεί να Χορηγηθεί το Εμβόλιο του Έρπητα Ζωστήρα;
Σχεδόν 1 στους 3 ενήλικες θα νοσήσει από έρπητα ζωστήρα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του, εκ των οποίων σχεδόν το 10-18% θα παρουσιάσει μεθερπητική νευραλγία.
Οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα.
Σύμφωνα με τις παρούσες οδηγίες το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα πρέπει να γίνεται στους ενήλικες αν:
- Έχουν ηλικία άνω των 50 ετών
- Δεν θυμούνται αν έχουν νοσήσει από ανεμευλογιά
- Δεν θυμούνται αν έχουν κάνει στο παρελθόν το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα
- Έχουν ιστορικό έρπητα ζωστήρα
Σε Ποιούς ΔΕΝ Πρέπει να Γίνεται το Εμβόλιο;
Το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα που:
- Έχουν αλλεργία σε οποιοδήποτε από τα συστατικά του εμβολίου
- Δεν έχουν ανοσία στον ιό της ανεμευλογίας-έρπητα ζωστήρα
- Έχουν ενεργή λοίμωξη από έρπητα ζωστήρα
- Λαμβάνουν ορισμένα αντιιικά φάρμακα
- Έχουν πυρετό πάνω από 38
- Σε εγκύους ή θηλάζουσες
Οι ασθενείς που έχουν αρνητικές εξετάσεις για τον ιό της ανεμευλογίας-έρπητα ζωστήρα μπορούν να κάνουν το εμβόλιο της ανεμευλογιάς.
Το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα δεν πρέπει επίσης να γίνεται σε ασθενείς με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα εξ’αιτίας:
- Παθήσεων που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως το AIDS
- Καρκίνου που επηρεάζει το λεμφικό σύστημα ή το μυελό των οστών
- Θεραπειών για τον καρκίνο, όπως η ακτινοθεραπεία ή η χημειοθεραπεία
- Φαρμάκων που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα στεροειδή
Οι γυναίκες που είναι ή σκοπεύουν να μείνουν έγκυες πρέπει επίσης να μην κάνουν το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα. Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες, πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 4 εβδομάδες από τη χορήγηση του εμβολίου μέχρι την έναρξη μίας εγκυμοσύνης.