Λοιμώδης Μονοπυρήνωση

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι μία ιογενής λοίμωξη που επηρεάζει κυρίως νεαρούς ενήλικες. Είναι επίσης γνωστή ως «αδενικός πυρετός».

Προκαλείται από τον ιό Epstein-Barr (EBV) και εμφανίζεται συνήθως με πυρετό, πονόλαιμο, αίσθημα κόπωσης και διογκωμένους λεμφαδένες.

Συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης

Τα συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης εμφανίζονται 1-2 μήνες μετά τη μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr (EBV). Τα κύρια συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν:

  • Υψηλό πυρετό
  • Πονόλαιμο (ο πόνος είναι ιδιαίτερα έντονος)
  • Διογκωμένους λεμφαδένες (κυρίως τραχηλικούς, ωστόσο και άλλοι μπορεί να είναι διογκωμένοι, όπως οι μασχαλιαίοι)
  • Αίσθημα έντονης κόπωσης

Η νόσος μπορεί να προκαλέσει και άλλα συμπτώματα, όπως:

  • Ένα γενικότερο αίσθημα αδιαθεσίας
  • Μυαλγίες
  • Ρίγος
  • Εφίδρωση
  • Απώλεια της όρεξης
  • Πόνο γύρω και πίσω από τους οφθαλμούς
  • Διογκωμένες αμυγδαλές και αδενοειδή που ενδέχεται να επηρεάσουν την αναπνοή
  • Ερυθρότητα στο εσωτερικό του λαιμού και παραγωγή εκκρίσεων
  • Ερυθρές κηλίδες στο άνω μέρος της στοματικής κοιλότητας
  • Εξάνθημα
  • Οίδημα γύρω από τους οφθαλμούς
  • Ευαισθησία ή μετεωρισμό της κοιλίας
  • Ίκτερο

Ορισμένα από τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανιστούν πριν από τα κύρια συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω.

Πορεία της νόσου

Τα περισσότερα συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης υποχωρούν σε 2-3 εβδομάδες. Η ένταση του πονόλαιμου κορυφώνεται 3-5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων και στη συνέχεια μειώνεται σταδιακά. Ο πυρετός συνήθως διαρκεί 10-14 ημέρες.

Το αίσθημα κόπωσης είναι αυτό που διαρκεί περισσότερο. Αρκετοί ασθενείς αναφέρουν ότι μπορεί να έχει διάρκεια ακόμα και μηνών.

Πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια;

Αν πιστεύετε ότι εσείς ή ένα αγαπημένο πρόσωπο πάσχει από λοιμώδη μονοπυρήνωση πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας. Μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε εξετάσεις αίματος για να αποκλείσει από τη διάγνωση άλλα αίτια των συμπτωμάτων σας, όπως η ηπατίτιδα.

Μεταβείτε στα επείγοντα ή καλέστε το 166 αν:

  • Παρουσιάσετε δύσπνοια ή δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε
  • Δυσκολεύεστε να καταπιείτε υγρά
  • Παρουσιάσετε έντονο κοιλιακό άλγος

Αν παρουσιάσετε τα παραπάνω συμπτώματα ίσως χρειαστεί να νοσηλευτείτε για μερικές ημέρες.

Αίτια της λοιμώδους μονοπυρήνωσης

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση προκαλείται από τον ιό Epstein-Barr (EBV). Ο ιός αυτός μεταδίδεται συνήθως με το σίελο. Για παράδειγμα μπορεί να μεταδοθεί με:

  • Το φιλί (η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι γνωστή και ως “νόσος του φιλιού”)
  • Την κοινή χρήση φαγητών και ποτών
  • Την κοινή χρήση της οδοντόβουτσας
  • Το βήχα ή το φτέρνισμα

Στα μικρά παιδιά η νόσος μπορεί να μεταδοθεί από παιχνίδια που έχουν μολυνθεί με σωματίδια του ιού.

Όταν έρχεστε σε επαφή με μολυσμένο σίελο, ο ιός εισέρχεται στο λαιμό και προκαλεί λοίμωξη. Στη συνέχεια μεταφέρεται στα λευκά αιμοσφαίρια μέσω των οποίων εξαπλώνεται στο λεμφικό σύστημα.

Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από μία σειρά αδένων που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του οργανισμού και επιτρέπουν στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να ταξιδεύουν στο σώμα.

Μετά την αποδρομή της λοίμωξης οι περισσότεροι ασθενείς αναπτύσσουν ανοσία στον ιό εφ΄όρου ζωής και δεν εμφανίζουν ξανά συμπτώματα.

Πολλοί εκτίθενται στον ιό κατά την παιδική ηλικία, όπου τα συμπτώματα είναι περιορισμένα. Λόγω αυτού, η νόσος μπορεί να περάσει χωρίς να διαγνωστεί στην ηλικία αυτή.

Οι νεαροί ενήλικες κινδυνεύουν περισσότερο από τη λοιμώδη μονοπυρήνωση καθώς προκαλεί σοβαρότερα συμπτώματα στην ενήλικη ζωή.

Φορείς του ιού Epstein-Barr

Αρκετά άτομα με τον ιό Epstein-Barr δεν παρουσιάζουν ποτέ συμπτώματα. Τα άτομα αυτά είναι γνωστά ως ασυμπτωματικοί φορείς.

Μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων από τη λοιμώδη μονοπυρήνωση, ο ιός μπορεί να παραμείνει στο σίελο για μήνες ή ακόμα και χρόνια. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ιός παραμένει στον οργανισμό αδρανής εφ’όρου ζωής μετά τη νόσηση από αυτόν. Στους περισσότερους ασθενείς, ο αδρανής ιός δεν προκαλεί συμπτώματα.

Ωστόσο, υπάρχει πιθανότητα ο ιός να ενεργοποιηθεί εκ νέου και να προκαλέσει συμπτώματα μικρής διάρκειας.

Θεραπεία της λοιμώδους μονοπυρήνωσης

Δεν υπάρχει θεραπεία για τη λοιμώδη μονοπυρήνωση, ωστόσο τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Με τα παρακάτω μέτρα, μπορείτε να περιορίσετε την ένταση των συμπτωμάτων.

Υγρά

Είναι σημαντικό να πίνετε αρκετά υγρά (κατά προτίμηση νερό ή φυσικό χυμό φρούτων) για να αποφύγετε την αφυδάτωση.

Αποφύγετε το αλκοόλ, καθώς μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο ήπαρ, το οποίο είναι ήδη αποδυναμωμένο λόγω της λοίμωξης.

Αναλγητικά

Τα αναλγητικά που χορηγούνται χωρίς συνταγή, όπως η παρακεταμόλη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφένη, μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού.

Τα παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών δεν πρέπει να παίρνουν ασπιρίνη καθώς υπάρχει μικρός κίνδυνος να παρουσιάσουν μία σπάνια αλλά σοβαρή νόσο, το σύνδρομο Reye.

Οι γαργάρες με ζεστό νερό με αλάτι μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τον πονόλαιμο.

Ξεκούραση

Είναι σημαντικό να ξεκουράζεστε αρκετά κατά την ανάρρωση από τη λοιμώδη μονοπυρήνωση, αν και δεν πρέπει να παραμείνετε συνεχώς στο κρεβάτι, καθώς έτσι παρατείνεται η διάρκεια του αισθήματος κόπωσης.

Πρέπει να αυξήσετε τις δραστηριότητές σας καθώς η δύναμή σας επανέρχεται, ωστόσο δεν πρέπει να πιεστείτε.

Τον πρώτο μήνα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, αποφύγετε τα ομαδικά αθλήματα και τις δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν πτώσεις. Συχνά μπορεί να υπάρχει διόγκωση της σπληνός, η οποία με μία πτώση μπορεί να διατρηθεί.

Πρόληψη μετάδοσης της λοίμωξης

Δεν υπάρχει λόγος να αποφύγετε τις κοινωνικές επαφές αν πάσχετε από λοιμώδη μονοπυρήνωση καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αναπτύξει ανοσία στον ιό Epstein-Barr.

Μπορείτε να επιστρέψετε στη δουλειά ή το σχολείο μόλις νιώσετε καλύτερα. Εφόσον ακολουθείτε τους κανόνες υγιεινής ο κίνδυνος να μεταδώσετε τον ιό είναι πολύ μικρός.

Μέχρι τα συμπτώματα υποχωρήσουν είναι σημαντικό να καθαρίζετε προσεκτικά οτιδήποτε μπορεί να έχει μολυνθεί με σίελο.

Αντιβιοτικά και κορτικοστεροειδή

Τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, καθώς στοχεύουν μόνο βακτήρια. Ωστόσο, μπορεί να χορηγηθούν αν παρουσιάσετε επίσης λοίμωξη των πνευμόνων (πνευμονία).

Κορτικοστεροειδή χορηγούνται όταν:

  • Οι αμυγδαλές είναι ιδιαίτερα διογκωμένες σε βαθμό που να προκαλούν δύσπνοια
  • Παρουσιάζετε σοβαρή αναιμία
  • Επηρεάζεται η καρδιά, όπως στην περικαρδίτιδα
  • Επηρεάζεται ο εγκέφαλος ή τα νεύρα, για παράδειγμα στην εγκεφαλίτιδα
Νοσηλεία

Οι περισσότεροι ασθενείς δεν χρειάζονται νοσηλεία, ωστόσο αυτή μπορεί να είναι απαραίτητη αν:

  • Δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε
  • Δεν μπορείτε να καταπιείτε υγρά
  • Έχετε έντονο κοιλιακό άλγος

Κατά τη νοσηλεία χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά ή αντιβιοτικά, ενέσιμα κορτικοστεροειδή και αναλγητικά.

Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνει σπληνεκτομή, αν υπάρχει ρήξη της σπληνός.

Επιπλοκές

Οι περισσότεροι ασθενείς με λοιμώδη μονοπυρήνωση αναρρώνουν σε ένα διάστημα 2-3 εβδομάδων και δεν παρουσιάζουν ξανά συμπτώματα στο μέλλον. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν επιπλοκές, οι κυριότερες από τις οποίες αναφέρονται παρακάτω.

Παρατεταμένη κόπωση

Ποσοστό μεγαλύτερο από το 10% των ασθενών με λοιμώδη μονοπυρήνωση θα παρουσιάσει αίσθημα κόπωσης που διαρκεί για πάνω από 6 μήνες. Ακόμα δεν είναι γνωστό γιατί το αίσθημα κόπωσης διαρκεί περισσότερο στους ασθενείς αυτούς.

Η σταδιακή αύξηση της φυσικής άσκησης βοηθά στην πρόληψη του παρατεταμένου αισθήματος κόπωσης.

Μείωση των κυττάρων του αίματος

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η λοιμώδης μονοπυρήνωση μπορεί να προκαλέσει μείωση του αριθμού των κυττάρων του αίματος. Συγκεκριμένα μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα των:

  • Ερυθρών αιμοσφαιρίων (αναιμία): Αυτό προκαλεί αίσθημα κόπωσης και δύσπνοια
  • Λευκών αιμοσφαιρίων (ουδετεροπενία): Αυτή αυξάνει την πιθανότητα να παρουσιάσετε κάποια άλλη λοίμωξη.
  • Αιμοπεταλίων: Αυτά αυξάνουν την πιθανότητα αιμορραγίας και μωλωπισμών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μείωση είναι μικρή και προκαλεί ήπια συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες ή μήνες.

Ρήξη σπληνός

Το 50% των ασθενών με λοιμώδη μονοπυρήνωση έχει διογκωμένο σπλήνα. Αυτό δεν αποτελεί αίτιο ανησυχίας, ωστόσο υπάρχει μικρή πιθανότητα να γίνει ρήξη σπληνός. Το κύριο σύμπτωμά της είναι ένας οξύς πόνος στην κοιλία με αριστερή εντόπιση. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να μεταβείτε άμεσα στα επείγοντα.

Ο κίνδυνος για ρήξη σπληνός είναι μικρός (1 στα 500 ή 1000 περιστατικά). Όταν συμβαίνει, πάντως, πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα καθώς μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένη εσωτερική αιμορραγία και να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να γίνει χειρουργική αφαίρεση της σπληνός (σπληνεκτομή).

Η ρήξη σπληνός προκαλείται συνήθως μετά από έντονη σωματική άσκηση, για παράδειγμα σε ένα ομαδικό άθλημα. Είναι, επομένως, σημαντικό να αποφύγετε τις δραστηριότητες αυτές για τουλάχιστον 1 μήνα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων της λοιμώδους μονοπυρήνωσης.

Πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί την 2η και 3η εβδομάδα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, καθώς τότε ο σπλήνας είναι περισσότερο ευάλωτος.

Νευρολογικές επιπλοκές

Σε ποσοστό μικρότερο από 1%, ο ιός Epstein-Barr μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα και να προκαλέσει μία σειρά επιπλοκών, όπως:

  • Σύνδρομο Guillain-Barré: Προκαλείται φλεγμονή των νεύρων με αποτέλεσμα μούδιασμα, αδυναμία και προσωρινή παράλυση.
  • Παράλυση του Bell: Προκαλείται παράλυση των μυών στη μία πλευρά του προσώπου.
  • Ιογενής μηνιγγίτιδα: Αποτελεί λοίμωξη της προστατευτικής μεμβράνης που περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Αν και είναι αρκετά δυσάρεστη, η ιογενής μηνιγγίτιδα είναι πολύ πιο ήπια από τη βακτηριακή η οποία μπορεί να είναι ακόμα και απειλητική για τη ζωή.
  • Εγκεφαλίτιδα: Αποτελεί λοίμωξη του εγκεφάλου.

Οι επιπλοκές αυτές συχνά χρειάζονται ειδική θεραπεία, ωστόσο περισσότερο από το 80% των ασθενών θα αναρρώσουν πλήρως από αυτές.

Δευτερογενής λοίμωξη

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η αρχική λοίμωξη αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και επιτρέπει στα βακτήρια να επεκταθούν σε διάφορα όργανα. Αυτό λέγεται δευτερογενής βακτηριακή λοίμωξη.

Δευτερογενείς λοιμώξεις που παρουσιάζονται στη λοιμώδη μονοπυρήνωση μπορεί να είναι η πνευμονία και η περικαρδίτιδα.

Είναι επίσης συχνότερες σε ασθενείς με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι ασθενείς με HIV ή αυτοί που κάνουν χημειοθεραπεία.

Αν ανήκετε σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες ίσως πρέπει να νοσηλευτείτε προληπτικά. Αυτό γίνεται για να μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα τυχόν δευτερογενείς λοιμώξεις.

Βιβλιογραφία: NHS Inform

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα