Ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά: Νέες προσεγγίσεις

Έχετε πονόλαιμο; Αν ο γιατρός σάς χορηγήσει πενικιλλίνη ή αμοξυκιλλίνη επιβαρύνει τόσο τη δική σας μελλοντική υγεία όσο και του κοινωνικού συνόλου καθώς βοηθά τα βακτήρια να αναπτύξουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά.

Σύμφωνα με μία μελέτη από επιστήμονες στο Georgia Institute of Technology, είναι επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθούν εναλλακτικές για τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σε ελάσσονες λοιμώξεις. Εκτιμάται ότι τα βακτήρια θα έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα σε όλα τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα μέχρι τα μέσα του αιώνα. Ωστόσο, όλες οι στρατηγικές που έχουν δοκιμαστεί ως τώρα δεν έχουν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Μία πιθανή αιτία για το φαινόμενο αυτό είναι ότι οι στρατηγικές ανάπτυξης φαρμάκων έχουν εστιαστεί στην αντικατάσταση των αντιβιοτικών στις σοβαρές λοιμώξεις, όπως η σήψη, στην οποία κάθε λεπτό χωρίς κάποιο αντιβιοτικό αυξάνει την πιθανότητα θανάτου. Ωστόσο, η εξελικτική πορεία από την οποία πηγάζει η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά δεν συμβαίνει συχνά στις λοιμώξεις αυτές. Αντιθέτως, αυτή προέρχεται από τη χορήγηση αντιβιοτικών σε ελάσσονες λοιμώξεις, όπως η ιγμορίτιδα, η αμυγδαλίτιδα, η βρογχίτιδα και οι λοιμώξεις της ουροδόχου κύστεως.

Η χορήγηση αντιβιοτικών, στις ήπιες αυτές λοιμώξεις, αποτελεί το 90% της συνολικής χρήσης αντιβιοτικών και αποτελεί την κύρια αιτία ανάπτυξης ανθεκτικότητας. Τα βακτήρια που επιβιώνουν από τις μικρές αυτές «μάχες» με τα αντιβιοτικά, πολλαπλασιάζονται και σχηματίζουν στρατούς στις μεγάλες λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα αυτές που συχνά ακολουθούν μία χειρουργική επέμβαση.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η χρήση των αντιβιοτικών πρέπει να περιορίζεται στις σοβαρότερες λοιμώξεις και να χορηγούνται μόνο όταν δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές. Για τις ηπιότερες λοιμώξεις πρέπει να αναπτυχθούν άλλες θεραπείες.

Η διπλή δράση των αντιβιοτικών

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά εμφανίζεται με διάφορους τρόπους.

Αν πάτε στο γιατρό για μία λοίμωξη του αναπνευστικού, αυτός συχνά θα σας χορηγήσει αμοξυκιλλίνη, ένα αντιβιοτικό ευρέως φάσματος. Το αντιβιοτικό θα σκοτώσει όχι μόνο τον στρεπτόκοκκο αλλά και πολλά ακόμα βακτήρια, όπως αυτά που βρίσκονται στον γαστρεντερικό σωλήνα.

Η E. Coli βρίσκεται στο έντερο του ανθρώπου και, ορισμένα στελέχη της, εκκρίνουν ένζυμα που αναστέλλουν τη δράση των αντιβιοτικών, ενώ άλλα στελέχη όχι. Ένα αντιβιοτικό ευρέως φάσματος μπορεί να σκοτώσει τα ευαίσθητα, λιγότερο επιβλαβή βακτήρια, επιτρέπωντας στα ανθεκτικά και επικίνδυνα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν ανενόχλητα.

Συχνά παίρνετε ένα αντιβιοτικό για το λαιμό και το αποτέλεσμα είναι να αναπτύσσονται ανθεκτικά βακτήρια στο έντερο. Στη συνέχεια, μετά από μία χειρουργική επέμβαση, τα ανθεκτικά βακτήρια μπορεί να δημιουργήσουν επιπλοκές ή να τα μεταδώσετε σε έναν ηλικιωμένο συγγενή.

Ένας ασθενής που χρησιμοποιεί αντιβιοτικά για αρκετά χρόνια με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών, μπορεί, όταν εισέλθει στο νοσοκομείο, να μεταφέρει τα βακτήρια αυτά σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

Αποτέλεσμα, είναι η εμφάνιση σοβαρών λοιμώξεων, ανθεκτικών στη θεραπεία με αντιβιοτικά, που ακολουθούνται από σήψη και θάνατο.

Εναλλακτικές επιλογές

Με σκοπό να αντιμετωπίσει την συνεχώς αυξανόμενη ανθεκτικότητα των βακτηρίων, η έρευνα σήμερα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μίας νέας κατηγορίας φαρμάκων που θα είναι το ίδιο αποτελεσματική με τα αντιβιοτικά. Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή δεν έχει ακόμα αποδώσει καρπούς.

Μία πρόσφατη δημοσίευση στο Lancet Infectious Diseases εξέτασε όλες τις έρευνες που ασχολούνται με εναλλακτικά φάρμακα για τις σοβαρότερες λοιμώξεις. Δυστυχώς, στο σύνολό τους οι έρευνες αυτές δεν είχαν καταφέρει να αναδείξουν μία κατηγορία φαρμάκων εξίσου αποτελεσματική με τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα. Φαίνεται επομένως, ότι όταν τα αντιβιοτικά δεν είναι πια αποτελεσματικά, θα αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε τις σοβαρές λοιμώξεις. Οι φαρμακευτικές εταιρίες, ωστόσο, συνεχίζουν τις προσπάθεις να ανακαλυφθεί μία νέα κατηγορία φαρμάκων, καθώς η ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών αντιβιοτικών είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Μην σκοτώνετε το στρεπτόκοκκο, αντιμετωπίστε τον

Οι ερευνητές προτείνουν, λοιπόν, μία διαφορετική προσέγγιση: «Μην χρησιμοποιείτε αντιβιοτικά για ελαφριές λοιμώξεις, όπως ο πονόλαιμος, αλλά περιορίστε τη χρήση τους στις σοβαρές λοιμώξεις».

Η ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον πονόλαιμο, τις λοιμώξεις της ουροδόχου κύστεως και της βρογχίτιδας ίσως είναι ευκολότερη, επομένως η έρευνα πρέπει να ακολουθήσει αυτή την κατεύθυνση.

Για παράδειγμα, ένα συγκεκριμένο στέλεχος στρεπτόκοκκου, ευθύνεται για την πλειοψηφία των βακτηριακών λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού. Στους περισσότερους ανθρώπους το βακτήριο αυτό δεν προκαλεί νόσηση.

Οι στρεπτόκοκκοι εκκρίνουν ουσίες που προάγουν τη φλεγμονή και την εξάπλωση την βακτηρίων. Αν ένα φάρμακο μπορεί να αντιμετωπίσει τις εκκρίσεις αυτές, θα μπορεί να καταστήσει τον στρεπτόκοκκο αδρανή.

Ορισμένες φορές, χρειάζεται μόλις μία μικρή επιβράδυνση στη δράση των παθογόνων βακτηρίων μέχρι το ανοσοποιητικό σύστημα να μπορεί να τα αντιμετωπίσει. Για παράδειγμα, μπορεί να χορηγηθεί ένα σπρέι βακτηριοφάγων, μίας οικογένειας ιών που στοχεύουν τα βακτήρια.

Αν οι γιατροί είχαν περισσότερες εναλλακτικές επιλογές για τη θεραπεία των ηπίων λοιμώξεων, θα μπορούσαν να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών για λιγότερο κοινές αλλά σοβαρότερες λοιμώξεις για τις οποίες είναι απαραίτητα.

Βιβλιογραφία: Georgia Tech

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα