Οι ασθενείς που εισέρχονται στη ΜΕΘ μπορεί να χρειαστούν συνήθως αρκετούς μήνες μέχρι την πλήρη ανάρρωσή τους, ανεξαρτήτως της νόσου η οποία τους οδήγησε στη ΜΕΘ.
Στον COVID-19, ωστόσο, υπάρχουν σήμερα δεδομένα που δείχνουν ότι ακόμα και ασθενείς με ήπια συμπτωματολογία παρουσίασαν επιπλοκές που παρέμειναν για μεγάλη χρονική διάρκεια.
Το αίσθημα παλμών, οι μυαλγίες, το αίσθημα κόπωσης, καθώς και άλλα συμπτώματα κορονοϊου έχουν αναφερθεί ως χρόνιες επιπλοκές από αρκετούς ασθενείς που ανάρρωσαν από τον ιό. Σχεδόν το 10% των εθελοντών που έλαβαν μέρος στη βάση δεδομένων COVID Symptom Study app, ανέφεραν ότι τα παραπάνω συμπτώματα είχαν διάρκεια πάνω από 4 εβδομάδες.
Η χρόνια κόπωση, η οποία ορίζεται ως κόπωσης διάρκειας άνω των 6 εβδομάδων, είναι σχετικά κοινό σύμπτωμα και εμφανίζεται σε διάφορες περιστάσεις, από τη θεραπεία του καρκίνου μέχρι τις φλεγμονώδεις αρθρίτιδες. Καθώς το σύμπτωμα αυτό είναι αρκετά σοβαρό, μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα των ασθενών.
Ο SARS-CoV-2 δεν αποτελεί τον πρώτο ιό που συνδέεται με χρόνια κόπωση. Άλλοι ιοί, όπως για παράδειγμα ο Epstein-Barr (προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση) ή ο ιός SARS-CoV, έχουν επίσης συνδεθεί με το παραπάνω σύμπτωμα. Ιδιαίτερα ο τελευταίος είχε προκαλέσει σύνδρομο μετα-ιικής κόπωσης στο 25% περίπου των ασθενών που προσέβαλε.
Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της χρόνιας κόπωσης, η θεραπεία στο παρελθόν είχε επικεντρωθεί περισσότερο στην αντιμετώπιση της υποκειμένης νόσου, καθώς υπήρχε η αντίληψη ότι έτσι θα περιοριστεί και η κόπωση. Ωστόσο, για τις ιογενείς λοιμώξεις δεν υπάρχει θεραπεία. Επιπλέον, καθώς ο COVID-19 αποτελεί ακόμα αρκετά καινούριο νόσημα, δεν γνωρίζουμε ακόμα πως μπορεί να αντιμετωπιστεί η κόπωση που προκαλεί.
Ποια είναι τα Αίτια της Κόπωσης που Εμφανίζεται μετά την Αποδρομή του COVID-19;
Αν και γνωρίζουμε ότι η χρόνια κόπωση μπορεί να εμφανιστεί μετά από άλλες ιογενείς λοιμώξεις, τα δεδομένα σχετικά με τους μηχανισμούς που ενοχοποιούνται για το φαινόμενο αυτό είναι πολύ περιορισμένα. Ένας πιθανός μηχανισμός είναι η παράταση της ιογενούς λοίμωξης στους πνεύμονες, τον εγκέφαλο ή άλλους ιστούς. Μία άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι η κόπωση αποτελεί απόρροια παθολογικής ανοσιακής απόκρισης η οποία παραμένει μετά την αντιμετώπιση του ιού.
Μία μελέτη κατάφερε να προσφέρει ορισμένες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Όταν χορηγήθηκε ιντερφερόνη-άλφα σε ασθενείς με ηπατίτιδα C, εμφανίστηκαν συμπτώματα που ομοιάζουν γρίπη σε αρκετούς ασθενείς, με μερικούς από αυτούς να παρουσιάζουν χρόνια κόπωση μετά την αντιμετώπιση της λοίμωξης.
Οι ερευνητές εξέτασαν την απόκριση αυτή ως μοντέλο για τη χρόνια κόπωση. Όπως διαπίστωσαν, τα επίπεδα δύο μορίων του οργανισμού που επάγουν τη φλεγμονή (η ιντερλευκίνη-6 και η ιντερλευκίνη-10) έχουν προγνωστική ισχύ για την εμφάνιση χρόνιας κόπωσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι τα ίδια προφλεγμονώδη μόρια παρατηρούνται στην «καταιγίδα κυτταροκινών» που εμφανίζεται σε ορισμένους ασθενείς με COVID-19 που νοσούν σοβαρά. Αυτό ουσιαστικά συνιστά ότι η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά τη διάρκεια της λοίμωξης παίζει κάποιο ρόλο στην εμφάνιση χρόνιας κόπωσης.
Ο ρόλος της ιντερλευκίνης-6 στο φαινόμενο αυτό επιβεβαιώνεται και από τις έρευνες που έχουν εξετάσει την τοκολιζουμάμπη (ένα φάρμακο που μειώνει τη δράση της ιντερλευκίνης-6 και περιορίζει τη φλεγμονή) στη θεραπεία της σοβαρής νόσησης από COVID-19.
Τι θα Εξετάσουν οι Μελλοντικές Έρευνες
Οι επιστήμονες της μελέτης TwinsUK του King’s College London εξετάζουν τους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τα χρόνια συμπτώματα που παραμένουν μετά την ανάρρωση από COVID-19.
Η μελέτη αυτή εξετάζει διδύμους, αρκετοί από τους οποίους είχαν λάβει μέρος σε έρευνες σχετικά με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος πριν την πανδημία του κορονοϊού. Ο στόχος της έρευνας είναι να οριστεί το «μετα-COVID σύνδρομο» και να εξεταστούν οι δείκτες του αίματος και οι ανοσιακοί μηχανισμοί που ενοχοποιούνται για τα χρόνια συμπτώματα.
Ο σχεδιασμός της παραπάνω έρευνας είναι ιδιαίτερα δύσκολος. Οι ασθενείς με COVID-19 δεν αντιμετώπισαν απλά μία ιογενή νόσο, αλλά και τις συνθήκες που επικρατούν αυτή τη στιγμή παγκοσμίως οι οποίες αποτελούν πηγή εντόνου άγχους. Το γεγονός αυτό καθιστά δύσκολη την προσαρμογή των αποτελεσμάτων.
Αρκετοί ασθενείς παρουσίασαν σοβαρή νόσηση στο σπίτι και πίστευαν ότι θα καταλήξουν, κατά συνέπεια οι επιστήμονες θα εξετάσουν και το μετατραυματικό στρες ως παράγοντα που ενοχοποιείται εν μέρει για τα χρόνια συμπτώματα.
Η χρόνια κόπωση δεν συνδέεται με μία συγκεκριμένη ιατρική ειδικότητα και ως αποτέλεσμα συχνά αγνοείται από τους γιατρούς, αρκετοί από τους οποίους δεν γνωρίζουν πως να τη διαγνώσουν ή να την αντιμετωπίσουν.
Ωστόσο σήμερα, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος αναφορικά με το συγκεκριμένο σύμπτωμα και υπάρχουν μέθοδοι για τον περιορισμό του. Ένας ειδικός γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τη χρόνια κόπωση με τις κατάλληλες θεραπείες.