Από την αρχή της πανδημίας, οι επιστήμονες έχουν εξερευνήσει διάφορα φάρμακα που έχουν εγκριθεί για άλλες παθήσεις ως προς τη χρησιμότητά τους για την αντιμετώπιση της COVID-19.
Ένας τρόπος για τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας ενός φαρμάκου είναι η εξέταση της αποτελεσματικότητας των μορίων του φαρμάκου στην αντιμετώπιση μίας συγκεκριμένης νόσου στο εργαστήριο. Μία άλλη προσέγγιση είναι η εξέταση ενός συγκεκριμένου μηχανισμού δράσης (όπως για παράδειγμα η εξέταση άλλων αντιιικών φαρμάκων στην COVID-19) ή η τυχαία παρατήρηση (όπως συνέβη με τη σιλδεναφίλη στην αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας).
Ακολουθώντας την πρώτη από τις παραπάνω προσεγγίσεις, επιστήμονες από το National Center for Advancing Translational Sciences (NCATS) των ΗΠΑ αποφάσισαν να εξετάσουν περίπου 10.000 φάρμακα που έχουν εγκριθεί σήμερα για άλλες παθήσεις ως προς την αποτελεσματικότητά τους στην αντιμετώπιση της COVID-19. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους είναι διαθέσιμα στο κοινό στην ιστοσελίδα του οργανισμού.
Το NIH των ΗΠΑ έχει ξεκινήσει επίσης τη μελέτη ACTIV-6, η οποία θα εξετάσει την αποτελεσματικότητα 7 φαρμάκων που έχουν εγκριθεί για άλλες παθήσεις στην αντιμετώπιση της ήπιας-μέτριας COVID-19.
Μία ομάδα επιστημόνων από το California Institute for Biomedical Research (Calibr) έχει ξεκινήσει μία βάση δεδομένων, τη ReFRAME (Repurposing, Focused Rescue and Accelerated Medchem), η οποία περιέχει περισσότερα από 12.000 φάρμακα. Η ReFRAME αποτελεί τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων που εξετάζει τον επαναπροσδιορισμό της χρήσης φαρμάκων για άλλες νόσους. Από την αρχή της πανδημίας η Calibr έχει δημοσιεύσει 40 πλήρεις αναλύσεις στην ιστοσελίδα της και έχει στείλει τα δεδομένα που συνέλεξε σε περισσότερες από 70 ερευνητικές ομάδες.
Άλλες προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί περισσότερο σε φάρμακο που χορηγούνται ήδη σε ασθενείς με COVID-19. Η μελέτη COVID-19 Registry of Off-label & New Agents (CORONA) αποτελεί ένα παράδειγμα της παραπάνω προσέγγισης.
Ο David Fajgebaum, MD, MBA, από το Πανεπιστήμιο της Pennsylvania ξεκίνησε τη μελέτη CORONA το Μάρτιο του 2020 με στόχο να καταγράψει κάθε φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της COVID-19 σε ασθενείς.
Ο επιστήμονας αποφάσισε να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο πεδίο της έρευνας όταν διαγνώστηκε με νόσο Castleman ως φοιτητής. Το παραπάνω σπάνιο σύνδρομο προκαλεί παθολογική διόγκωση των λεμφαδένων. Στις έρευνες που έκανε διαπίστωσε ότι ένα γενώσιμο φάρμακο, το sirolimus, το οποίο είχε αναπτυχθεί για ασθενείς που κάνουν μεταμόσχευση νεφρού, μπορούσε να αντιμετωπίσει και τη νόσο Castleman. Ο επιστήμονας έλαβε το φάρμακο και έχει καταφέρει να περιορίσει τα συμπτώματα της νόσου τα τελευταία 7 χρόνια.
Ο Fajgenbaum είναι σήμερα επικεφαλής του Castleman Disease Collaborative Network (CDCN), που ασχολείται με τον επαναπροσδιορισμό φαρμάκων για αυτοάνοσα νοσήματα.
Η μελέτη CORONA διεξάγεται κυρίως από εθελοντές. Σχεδόν 100 φοιτητές ιατρικής και επιστήμονες εργαστηρίων εργάζονται νυχθημερόν με αποτέλεσμα σήμερα να έχουν εξετάσει 29.000 επιστημονικές μελέτες με δεδομένα για 300.000 ασθενείς με COVID-19. Η μελέτη CORONA έχει πλέον δεδομένα για περίπου 500 φάρμακα, η πλειοψηφία των οποίων είναι γενώσιμα. Αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων με πληροφορίες για θεραπείες που χορηγήθηκαν για την αντιμετώπιση της COVID-19 σε ανθρώπους.
Μία άλλη μελέτη, η PRESECO, επικεφαλής της οποίας είναι ο Armand Balboni, MD, PhD, εξετάζει τη φαβιπιραβίρη, ένα γενώσιμο φάρμακο που χορηγείται από το στόματος, στην αντιμετώπιση της COVID-19. Η φαβιπιραβίρη είναι ένα ευρέως φάσματος αντιιικό φάρμακο.
Ο Balboni είναι εκτελεστικός διευθυντής της Appili Therapeutics, μίας εταιρίας που αναζητεί θεραπείες για λοιμώδη νοσήματα. Το 2014, είχε ηγετικό ρόλο στην επιτροπή του FDA που ασχολήθηκε με την αντιμετώπιση της επιδημίας του ιού Ebola.
Όπως υποστήριξε, το 2014 είχε εξεταστεί η χορήγηση αντιιικών ευρέως φάσματος για τον περιορισμό της επιδημίας. 3 από τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας που πιστεύει ότι θα μπορούν πιθανώς να αντιμετωπίσουν και την COVID-19 ήταν η ρεμδεσιβίρη, η φαβιπιραβίρη και η μολνουπιραβίρη.
Η PRESECO είναι μία τυχαιοποιημένη διπλά τυφλή κλινική δοκιμή φάσης 3 που διεξάγεται σε 27 νοσοκομεία των ΗΠΑ.
Η Appili Therapeutics συνεργάζεται με τη Fujifilm (την εταιρία που διατηρεί τα δικαιώματα της φαβιπιραβίρης), τα Dr Reddy’s Laboratories (μία μεγάλη φαρμακευτική εταιρία από την Ινδία) και το Global Response Aid (μία μεγάλη ασφαλιστική εταιρία από το Dubai). Η χρηματοδότηση της μελέτης PRESECO έχει γίνει αποκλειστικά από ιδιώτες και ανέρχεται αυτή τη στιγμή στα 12-14 εκατομμύρια δολάρια.