Από τη χορήγηση των πρώτων εμβολίων της COVID-19 πριν από περίπου 7 μήνες, αρκετοί γιατροί είχαν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους στους ασθενείς που έχουν κάνει μεταμοσχεύσεις. Σήμερα, διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι οι παραπάνω ασθενείς δεν παράγουν επαρκή επίπεδα αντισωμάτων ακόμα και μετά από 2 δόσεις των εμβολίων mRNA της COVID-19, γεγονός που δείχνει ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί σε ικανοποιητικό επίπεδο. Μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες ουσιαστικά επιβεβαιώνει ότι τα χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων σε αυτό τον πληθυσμό μεταφράζονται σε αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων.
Είναι γνωστό ότι τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, τα οποία χορηγούνται συχνά για την πρόληψη της απόρριψης ενός μοσχεύματος, αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων στους ασθενείς. Σε μία προηγούμενη μελέτη που είχε εξετάσει περίπου 658 ασθενείς με ιστορικό μεταμόσχευσης, μόλις το 54% παρουσίασε επαρκή επίπεδα αντισωμάτων μετά τη χορήγηση 2 δόσεων από εμβόλια mRNA. Ωστόσο, τα αντισώματα δεν αποτελούν το μοναδικό δείκτη της ανοσιακής απόκρισης μετά τη χορήγηση ενός εμβολίου. Αν και σίγουρα τα χαμηλά επίπεδα αντισωμάτων είναι ένα ανησυχητικό εύρημα, δεν μεταφράζονται πάντοτε σε μειωμένη προστασία από μελλοντικές λοιμώξεις.
Θέλοντας να εξετάσουν τα επίπεδα της παραπάνω προστασίας, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης εξέτασαν δεδομένα για περισσότερους από 18.000 ασθενείς που είχαν λάβει κάποιο μόσχευμα και είχαν κάνει και τις 2 δόσεις των εμβολίων της COVID-19. 151 από τους παραπάνω ασθενείς μολύνθηκαν τελικά με τον ιό. Πάνω από το 50% των παραπάνω ασθενών παρουσίασαν συμπτώματα COVID-19 και νοσηλεύτηκαν, ενώ το 10% κατέληξε.
Αν και τα ποσοστά μολύνσεων στον πληθυσμό που εξετάστηκε ήταν πολύ χαμηλά, μόλις 0.83%, το ποσοστό αυτό είναι 82 φορές υψηλότερο σε σχέση με αυτό που παρατηρείται στο γενικό πληθυσμό των εμβολιασμένων ατόμων. Τα ποσοστά σοβαρής νόσησης ήταν μάλιστα 485 φορές υψηλότερα, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες στο περιοδικό Transplantation. Η παρούσα μελέτη είναι η πρώτη που προσφέρει σαφή δεδομένα που δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων της COVID-19 είναι μειωμένη στους ασθενείς που έχουν κάνει μεταμοσχεύσεις.
Αρκετοί επιστήμονες, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, υποστήριξαν ότι τα ποσοστά λοιμώξεων στους ασθενείς που έχουν κάνει μεταμοσχεύσεις είναι πιθανώς υψηλότερα, καθώς αρκετοί από τους ασθενείς ενδεχομένως πήγαν σε άλλα νοσοκομεία όταν παρουσίασαν COVID-19 ή δεν επισκέφθηκαν κάποιο νοσοκομείο και παρέμειναν αδιάγνωστοι.
Αν και τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντικά, αφήνουν αρκετά αναπάντητα ερωτήματα καθώς βασίστηκαν σε συγκεντρωτικά δεδομένα και όχι σε ιατρικά αρχεία ασθενών. Συγκεκριμένα, δεν γνωρίζουμε αν τα περιστατικά των λοιμώξεων ήταν σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας ή σε ασθενείς που έλαβαν ένα συγκεκριμένο είδος μοσχεύματος.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, φαίνεται ότι οι ασθενείς που έχουν κάνει μεταμόσχευση δεν έχουν επαρκή ανοσία με 2 δόσεις των εμβολίων mRNA που κυκλοφορούν σήμερα, επομένως ήδη εξετάζεται το ενδεχόμενο μίας 3ης δόσης ειδικά γι’ αυτούς.
Δύο πρόσφατες μελέτες που εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της παραπάνω προσέγγισης κατέληξαν σε πολύ εναθαρρυντικά αποτελέσματα. Η πρώτη δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine. Όπως έδειξε, η χορήγηση μίας 3ης δόσης του εμβολίου της Pfizer ανέβασε στο 68% (από το 40% με τις 2 δόσεις) το ποσοστό των ασθενών που είχαν επαρκή επίπεδα αντισωμάτων. Μία άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό JAMA εξέτασε 159 ασθενείς που έκαναν μεταμόσχευση νεφρού. Οι ασθενείς αυτοί είχαν πολύ περιορισμένη απόκριση στη χορήγηση 2 δόσεων από το εμβόλιο mRNA της Moderna. Ωστόσο, μετά τη χορήγηση της 3ης δόσης, το 49% των ασθενών αυτών είχε επαρκή αντισώματα για τον ιό.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν ακόμα επίσημες οδηγίες για τη χορήγηση 3ης δόσης στους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς στις περισσότερες χώρες, ωστόσο με τη δημοσίευση νέων δεδομένων, αυτό ενδέχεται να αλλάξει. Η Γαλλία ενέκρινε τη χορήγηση 3ης δόσης στους ασθενείς που έχουν κάνει μεταμοσχεύσεις τον Απρίλιο, ενώ η Μεγάλη Βρετανία αναμένεται να εγκρίνει επίσης την προσέγγιση αυτή το φθινόπωρο. Στις ΗΠΑ η απόφαση για τη χορήγηση 3ης δόσης στους ανοσοκατεσταλμένους θα εξεταστεί μετά την πλήρη έγκριση των εμβολίων (αναμένεται το φθινόπωρο).
Προς το παρόν, οι γιατροί συνιστούν ότι οι ασθενείς που έχουν κάνει μεταμοσχεύσεις θα πρέπει να κάνουν και τις 2 δόσεις των εμβολίων για την COVID-19, καθώς ακόμα και η περιορισμένη ανοσία είναι προτιμότερη από την απουσία ανοσίας. Θα πρέπει επίσης να συνεχίσουν κανονικά τη χρήση μάσκας και την τήρηση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης. Η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη και η επίτευξη ανοσίας της αγέλης αποτελεί ένα ακόμα βήμα για την προστασία των παραπάνω ασθενών.