Υπνωτικά Συμπληρώματα και Φάρμακα: Πόσο Ασφαλή Είναι;

Είναι 2 τη νύχτα και δεν μπορείτε να κοιμηθείτε. Είναι ασφαλές να πάρετε ένα υπνωτικό προϊόν που δεν χρειάζεται συνταγή; Αν και δεν είναι προορισμένα για μακροχρόνια χρήση, τα σκευάσματα αυτά έχουν χρησιμότητα σε μεμονωμένα επεισόδια αϋπνίας.

Το παραπάνω υποστηρίζει ο Δρ Λόρενς Έπστιν, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Ποια από αυτά όμως είναι τα πιο ασφαλή; Τα ράφια των φαρμακείων είναι γεμάτα από προϊόντα που υπόσχονται έναν καλό νυχτερινό ύπνο. Τα προϊόντα αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: φάρμακα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή και συμπληρώματα διατροφής.

Φάρμακα που δεν χρειάζονται ιατρική συνταγή

Τα υπνωτικά αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούν διάφορα αντισταμινικά ως την κύρια δραστική τους ουσία. Συγκεκριμένα, τα περισσότερα από αυτά περιέχουν 25-50mg του αντισταμινικού διφαινυδραμίνη ανά χάπι.

Τα φάρμακα αυτά αποκλείουν ορισμένα χημικά του εγκεφάλου, ενέργεια που έχει κατασταλτική δράση. Γενικότερα είναι ασφαλή, ωστόσο ορισμένα από αυτά συνοδεύονται από μερικούς κινδύνους. «Στα φάρμακα αυτά αναπτύσσεται ανοχή σχετικά γρήγορα, επομένως η δράση τους φθίνει σύντομα. Επίσης δεν έχουμε αρκετά δεδομένα αναφορικά με τις επιδράσεις τους όταν γίνεται μακροχρόνια χρήση», είπε ο Δρ Έπστιν. «Στους ηλικιωμένους μπορεί επίσης να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως σύγχυση και πτώσεις».

Ορισμένα υπνωτικά περιέχουν επίσης και άλλες ουσίες. Για παράδειγμα, ένα γνωστό υπνωτικό φάρμακο εκτός από 25mg διφαινυδραμίνης περιέχει επίσης 500mg ακεταμινοφαίνης, μίας ουσίας με αναλγητική δράση. Αρκετοί αγνοούν αυτό το κομμάτι, καθώς επικεντρώνονται στις υπνωτικές δράσεις του συγκεκριμένου σκευάσματος.

Συμπληρώματα Διατροφής

Αρκετά συμπληρώματα διατροφής υποστηρίζουν ότι έχουν υπνωτικές δράσεις. Για παράδειγμα:

Ρίζα Βαλεριάνας

Η ρίζα αυτού του ψηλού, ανθοφόρου φυτού βοηθά στην έλευση του ύπνου και την αντιμετώπιση του άγχους και του στρες. Χρησιμοποιείται ως φαρμακευτικό φυτό από την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Χαμομήλι

Το φυτό αυτό, το οποίο μοιάζει με τη μαργαρίτα, χρησιμοποιείται επίσης εδώ και χιλιάδες χρόνια. Χορηγείται σε μορφή χαπιού ή σαν τσάι (αρκετοί πίνουν ένα ποτήρι χαμομήλι πριν τον ύπνο). Θεωρείται ήπιο και ασφαλές σκεύασμα που προκαλεί υπνηλία. Αντενδείκνυται, ωστόσο, σε ασθενείς που έχουν αλλεργία στη γύρη της αμβροσίας.

Μελατονίνη

Το συμπλήρωμα αυτό προέρχεται από το εργαστήριο. Αποτελεί συνθετική μορφή της ανθρώπινης ορμόνης που βοηθά στη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-αφύπνισης. Ο Δρ Έπστιν υποστηρίζει ότι το παραπάνω φάρμακο δεν είναι υπνωτικό. «Προκαλεί μία ελαφρά υπνηλία, αλλά είναι περισσότερο αποτελεσματικό στη ρύθμιση του προγράμματος ύπνου», εξηγεί.

1-3gr μελατονίνης πρέπει να λαμβάνονται 2-3 ώρες πριν τον ύπνο, αν προσπαθείτε να προσαρμόσετε το πρόγραμμα ύπνου σας λόγω jet lag ή νυχτερινής βάρδιας. Η μελατονίνη μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια μακροπρόθεσμα.

Υπνωτικά που χρειάζονται συνταγή γιατρού

Τα φάρμακα αυτά είναι ιδιαίτερα ισχυρά και επηρεάζουν διάφορες περιοχές του εγκεφάλου.

Οι βενζοδιαζεπίνες όπως η λοραζεπάμη και η ταμαζεπάμη στοχεύουν το γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA), ένα χημικό στοιχείο του εγκεφάλου που περιορίζει τη δραστηριότητα των νεύρων και βοηθά την έλευση του ύπνου. Τα φάρμακα αυτά συχνά οδηγούν σε εθισμό, προκαλούν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με άνοια.

Άλλα φάρμακα, όπως η ζολπιδέμη και η εσζοπικλόνη, δρουν επίσης στο GABA, ωστόσο απομακρύονται ταχύτερα από τον οργανισμό και έχουν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, γεγονός που δεν έχει αρνητικές επιδράσεις στην αφύπνιση και τη λειτουργικότητα την επόμενη ημέρα. Ωστόσο, αυξάνουν τον κίνδυνο υπνοβασίας και υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις και τραυματισμούς.

Οι ανταγωνιστές των υποδοχέων μελατονίνης, όπως η ραμελτεόνη, στοχεύουν τους υποδοχείς της πρώτης στον εγκέφαλο. Απομακρύονται από τον οργανισμό ταχέως και δεν προκαλούν εθισμό.

Όλα τα παραπάνω φάρμακα είναι σχεδιασμένα για βραχεία χρήση και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας. «Βοηθούν περισσότερο στη θεραπεία της αϋπνίας. Τα φάρμακα είναι μόλις μία απότις επιλογές. Η συμπεριφορική θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει εξέταση των συνηθειών του ύπνου, αλλά και του τρόπου που προσεγγίζουμε τον ύπνο, είναι εξίσου αποτελεσματική», είπε ο Δρ Έπστιν.

Προσοχή!

Αν και αρκετά συμπληρώματα διατροφής χορηγούνται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε τον μηχανισμό δράσης τους.

«Δεν υπάρχουν δεδομένα ερευνών για κανένα από τα φυτικά συμπληρώματα αναφορικά με την αποτελεσματικότητά τους, εκτός ίσως από τη ρίζα βαλεριάνας για την οποία υπάρχουν λίγες επιβεβαιωμένες επιθυμητές δράσεις», είπε ο Δρ Έπστιν.

Αρκετά συμπληρώματα μπορεί επίσης να έχουν ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως κεφαλαλγία, ίλιγγο και ναυτία. Μπορεί επίσης να αυξήσουν τις επιδράσεις του αλκοόλ ή άλλων φαρμάκων, όπως για παράδειγμα τα άλλα υπνωτικά φάρμακα.

Το γεγονός που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν υφίστανται αντίστοιχους ελέγχους με τα φάρμακα, επομένως συχνά δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε αν ένα χάπι περιέχει πραγματικά τα συστατικά που αναφέρει ο παρασκευαστής.

Τι πρέπει να κάνετε

Αν αποφασίσετε να πάρετε κάποιο υπνωτικό συμπλήρωμα ή φάρμακο που δεν χρειάζεται ιατρική συνταγή, μιλήστε με τον γιατρό ή το φαρμακοποιό σας και ρωτήστε τον αν αυτό αλληλεπιδρά με κάποιο άλλο φάρμακο που ήδη λαμβάνετε.

Αν παρουσιάζετε συχνά αϋπνίες, πρέπει να αναζητήσετε την αιτία τους.

«Οι περισσότερες διαταραχές του ύπνου μπορού να διορθωθούν χωρίς τη χρήση φαρμάκων», είπε ο Δρ Έπστιν. «Μπορεί, ωστόσο να χρειαστούν αρκετές διαφορετικές προσεγγίσεις. Οι διαταραχές του ύπνου συχνά προκαλούνται από ένα συνδυασμό παραγόντων και δεν μπορούν να διορθωθούν με ένα μόνο χάπι».

Βιβλιογραφία: Harvard Health

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα