Ο καφές είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή ροφήματα σήμερα. Οι παρασκευαστές του καφέ, αφαιρούν το κέλυφος, δηλαδή τη σκληρή εξωτερική επικάλυψη, καθώς και τη φλούδα, δηλαδή την πιο λεπτή εσωτερική στιβάδα, για να φτάσουν στους κόκκους του καφέ που ουσιαστικά αποτελούν την πρώτη ύλη για την παραγωγή του ροφήματος.
Τόσο το κέλυφος όσο και η φλούδα του καφέ περιέχουν καφεΐνη, τανίνες και χλωρογενικό οξύ, ουσίες οι οποίες είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον.
Συνολικά για κάθε 1 τόνο φρέσκο καφέ που παρασκευάζεται, απορρίπτονται στο περιβάλλον 0.68 τόνοι των παραπάνω παραπροϊόντων.
Οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και αρκετά χρόνια τρόπους να χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα αυτά, με την πιο πρόσφατη ανακάλυψη να ανήκει σε μία ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις.
Μετατρέποντας τα Παραπροϊόντα σε Φάρμακα
Οι επιστήμονες παρήγαγαν εκχυλίσματα από τη φλούδα και το κέλυφος του καφέ, καθώς και φαινολικές ενώσεις από τη φλούδα και εξέτασαν αν τα παραπάνω μπορούν να περιορίσουν τους βιοχημικούς δείκτες της παχυσαρκίας.
Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Food and Chemical Toxicology.
Η επικεφαλής της έρευνας, καθηγήτρια Ελβίρα Γκονζάλες ντε Μέχια εξήγησε γιατί οι επιστήμονες ενδιαφέρθηκαν συγκεκριμένα γι’αυτά τα προϊόντα του καφέ.
«Τα προϊόντα αυτά είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα κυρίως λόγω της σύνθεσής τους. Έχει αποδειχθεί στο παρελθόν ότι δεν είναι τοξικά, ενώ φαίνεται ότι έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες», δήλωσε.
Η παχυσαρκία είναι μία αρκετά κοινή, αλλά εξαιρετικά σύνθεση νόσος και χαρακτηρίζεται από αρκετές επιδράσεις εκτός της υπερβολικής συσσώρευσης λιπώδους ιστού. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η χρόνια ήπια φλεγμονή, η οποία μπορεί να προκαλέσει αντίσταση στην ινσουλίνη. Η τελευταία εμφανίζεται όταν τα κύτταρα του οργανισμού χάνουν την ικανότητα απόκρισης στην ουσία αυτή.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη σχετίζεται επίσης με αύξηση στα μακροφάγα του λιπώδους ιστού. Τα μακροφάγα είναι ανοσιακά κύτταρα που ανιχνεύουν και καταστρέφουν τα παθογόνα.
Η αύξηση του αριθμού των μακροφάγων στο λιπώδη ιστό προκαλεί απαλευθέρωση χημικών ουσιών που ενισχύουν τη φλεγμονή, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο.
Η φλεγμονή που σχετίζεται με την παχυσαρκία επηρεάζει επίσης και τα μιτοχόνδρια, δηλαδή τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας των κυττάρων. Η επακόλουθη μιτοχονδριακή δυλειτουργία συνδέεται με συσσώρευση λιπιδίων στα λιπώδη κύτταρα, γεγονός που επίσης συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η Φλεγμονή που Σχετίζεται με την Παχυσαρκία
Οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης πιστεύουν ότι είναι δυνατό να περιοριστεί η φλεγμονή, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί ο φαύλος κύκλος της παχυσαρκίας ανάμεσα στην αντίσταση στην ινσουλίνη και τη φλεγμονή, μειώνοντας έτσι τις συνολικές βλάβες της νόσου.
Χρησιμοποιώντας καλλιέργειες κυττάρων, οι ερευνητές αποφάσισαν επομένως να εξετάσουν τις επιδράσεις των προαναφερθέντων εκχυλισμάτων στη φλεγμονή της παχυσαρκίας, τη μιτοχονδριακή δυσλειτουργία, την αντίσταση στην ινσουλίνη και τη λιπονεογένεση, δηλαδή το σχηματισμό νέων λιπωδών κυττάρων.
Οι ερευνητές καλλιέργησαν λιπώδη κύτταρα και μακροφάγα με σκοπό να προσομοιάσουν τις αλληλεπιδράσεις των κυττάρων αυτών στον οργανισμό.
«Εξετάσαμε δύο εκχυλίσματα και 5 καθαρά φαινολικά οξέα και παρατηρήσαμε ότι τα τελευταία (ιδιαίτερα το φωτοκατεχοϊκό οξύ και το γαλλικό οξύ) μπορούσαν να αποκλείσουν τη συσσώρευση λίπους στα λιποκύτταρα, ενισχύοντας τη λιπόλυση και παράγοντας καφέ λιποκύτταρα», είπε ο Μιγκέλ Ρεμπόλο-Ερνάνζ, ένας ερευνητής που έλαβε μέρος στη μελέτη.
Τα καφέ λιποκύτταρα φέρουν ένα μεγάλο αριθμό μιτοχονδρίων και καίνε λίπος. Όπως πρόσθεσε ο επιστήμονας, «παρατηρήσαμε ότι τα φαινολικά αυτά μπορούν να μειώσουν την έκκριση φλεγμονωδών παραγόντων, καθώς και το οξειδωτικό στρες».
«Γνωρίζουμε πλέον ότι η παρουσία των παραπάνω ουσιών μπορεί να περιορίσει τη φλεγμονή, τη λιπονεογένεση, καθώς και να ανατρέψει τον φαύλο κύκλο που βοηθά τα δύο είδη κυττάρων να πολλαπλασιαστούν και να παράγουν κύτταρα που επηρεάζουν αρνητικά το σύνολο του οργανισμού», είπε η Γκονζάλες ντε Μέχια.
Στην έρευνά τους οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν καλλιέργειες κυττάρων. Αν και οι περισσότερες έρευνες ξεκινούν από το στάδιο αυτό, η αλήθεια είναι ότι θα χρειαστούν ακόμα αρκετές έρευνες μέχρι να αναπτυχθεί ένα αποτελεσματικό φάρμακο.
Ένα άλλο πρόβλημα, όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες, είναι ότι ο οργανισμός πιθανώς θα διασπάσει πλήρως τα φαινολικά οξέα πριν προλάβουν να φτάσουν στο λιπώδη ιστό.
Η χρήση των παραπροϊόντων του καφέ για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μπορεί να έχει οφέλη και για το περιβάλλον, καθώς τα προϊόντα αυτά είναι επιβλαβή για το τελευταίο.