Τα Ηθικά Τραύματα είναι το Μεγαλύτερο Πρόβλημα που Αντιμετωπίζουν οι Γιατροί Σήμερα

Οι γιατροί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της φροντίδας υγείας σήμερα, αρκετές φορές νιώθουν σαν να δίνουν μία μάχη. Η μεταφορά αυτή είναι αρκετά ακριβής. Οι γιατροί, αντίστοιχα με τους στρατιώτες, αντιμετωπίζουν μία σημαντική και συχνά μη αναγνωρίσιμη απειλή για την υγεία τους: τα ηθικά τραύματα.

Τα ηθικά τραύματα συχνά περιγράφονται λανθασμένα. Στους βετεράνους ενός πολέμου διαγιγνώσκονται ως μετατραυματικό στρες, ενώ στους γιατρούς εκδηλώνονται σαν υπερκόπωση. Ωστόσο, αν δεν κατανοήσουμε τη σημαντική διαφορά μεταξύ υπερκόπωσης και ηθικών τραυμάτων, τα τραύματα αυτά δεν θα θεραπευτούν και τόσο οι γιατροί όσο και οι ασθενείς θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις συνέπειές τους.

Η υπερκόπωση μπορεί να εκδηλώνεται με μία σειρά συμπτωμάτων, όπως εξάντληση, κυνισμό ή μειωμένη παραγωγικότητα. Πάνω από το 50% των γιατρών αναφέρουν τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω. Ωστόσο, οι περισσότεροι δεν αποδέχονται την υπερκόπωση, καθώς πιστεύουν ότι αντιπροσωπεύει μειωμένη αντοχή και έλλειψη αποφασιστικότητας, χαρακτηριστικά τα οποία οι περισσότεροι γιατροί έχουν αναπτύξει μέσα από δεκαετίες εκπαίδευσης και απαιτητικής εργασίας. Ακόμα και σε παγκοσμίου φήμης νοσοκομεία που έχουν επιχειρήσει να αντιμετωπίσουν την υπερκόπωση των γιατρών εδώ και σχεδόν μία δεκαετία, μόλις το 1/3 των ασθενών αναφέρουν τα συμπτώματά τους.

Πιστεύουμε σήμερα ότι η υπερκόπωση των γιατρών αποτελεί σύμπτωμα ενός μεγαλυτέρου προβλήματος, δηλαδή του δυσλειτουργικού μας συστήματος υγείας. Το συνεχώς αυξανόμενο δίκτυο εμπιστοσύνης του γιατρού (με τους ασθενείς, τον εαυτό του και τους προϊσταμένους του) και τα τα ηθικά τραύματα που συνεπάγεται, οδηγεί στο σύστημα υγείας σε ένα σημείο καμπής και προκαλεί εξάντληση της αντοχής των γιατρών.

Ο όρος «ηθικό τραύμα» χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να περιγράψει την αντίδραση των στρατιωτών στις πράξεις τους στον πόλεμο. Αντιπροσωπεύει ουσιαστικά τις «πράξεις ή εμπειρίες οι οποίες ξεπερνούν τα βαθιά πιστεύω και τις προσδοκίες ενός ατόμου». Η δημοσιογράφος Νταϊάν Σίλβερ περιγράφει το ηθικό τραύμα ως «ένα βαθύ ψυχικό τραύμα που διαπερνά την ταυτότητα ενός ατόμου, την αντίληψη της ηθικής και τη σχέση του με την κοινωνία».

Το ηθικό τραύμα στον τομέα της υγείας δεν σχετίζεται με τη δολοφονία ενός ατόμου στα πλαίσια του πολέμου. Είναι η αδυναμία του γιατρού να παρέχει υψηλής ποιότητας φροντίδα και θεραπεία στα πλαίσια της υγείας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι γίνονται γιατροί με τη θέληση να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους. Αρκετοί προσεγγίζουν αυτό το στόχο ευλαβικά, χάνονας αρκετές ώρες ύπνου, χάνοντας χρόνια από την νεαρή ενήλικη ζωή τους, περιορίζοντας το χρόνο που περνούν με την οικογένειά τους και μία σειρά άλλες προκλήσεις. Κάθε εμπόδιο αποτελεί ένα μάθημα αντοχής για τον κάθε γιατρό, ο στόχος του οποίου, από το τρίτο κιόλας έτος της ιατρικής είναι να προσφέρει την καλύτερη δυνατή φροντίδα στους ασθενείς του. Η αποτυχία να ικανοποιήσει τις ανάγκες του ασθενούς έχει επιπτώσεις στη φυσική υγεία του γιατρού και συχνά προκαλεί ηθικά τραύματα.

Σε ένα μοντέλο που εστιάζει όλο και περισσότερο στο οικονομικό κέρδος και στη μείωση των εξόδων, ο γιατρός πρέπει να λάβει υπόψη του πολλούς παράγοντες όταν αποφασίζει ποια θεραπεία θα λάβει ο ασθενής. Οι οικονομικοί αυτοί παράγοντες συχνά οδηγούν σε μία σύγκρουση συμφερόντων. Τα ηλεκτρονικά συστήματα της υγείας, τα οποία μειώνουν την επικοινωνία με τον ασθενή αλλά μπορούν να προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες αναφορικά με την παραγωγικότητα, αποτελούν εμπόδιο για αρκετούς γιατρούς καθώς παρεμβαίνουν στην φροντίδα που αυτοί προσφέρουν.

Οι ιστοσελίδες αξιολόγησης των γιατρών μπορούν να προσφέρουν πληροφορίες στους ασθενείς έτσι ώστε αυτοί να επιλέξουν τον κατάλληλο γιατρό, ωστόσο συχνά αποτρέπουν το γιατρό να δώσει στον ασθενή συμβουλές απαραίτητες για την υγεία του, οι οποίες όμως δεν θα είναι ευχάριστες γι’αυτόν. Για τον ίδιο λόγο συχνά χορηγούνται υπεροβλικές θεραπείες σε έναν ασθενή χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο.

Η καθημερινή ζωή του γιατρού ο οποίος πρέπει να βιώσει αυτό το σύστημα καθημερινά, είναι ψυχικά και ηθικά εξαντλητική. Η προσπάθεια συμβιβασμού με τον Όρκο του Ιπποκράτη, τις δεκαετίες εκπαίδευσης και την πραγματικότητα του επιχειρηματικού μοντέλου κέρδους, αποτελεί ουσιαστικά εξωπραγματική απαίτηση για ένα άτομο. Η εμπειρία της αποτυχίας να προσφέρει τις υπηρεσίες που χρειάζεται ένας ασθενής είναι ιδιαίτερα επώδυνη για τον γιατρό. Μία μεμονωμένη αποτυχία του γιατρού να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ασθενούς μπορεί να ιαθεί, ωστόσο η επαναλαμβανόμενη και καθημερινή επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε ηθικά τραύματα.

Οι γιατροί είναι κατά πλειοψηφία έξυπνοι, ανθεκτικοί και πολυμήχανοι άνθρωποι. Αν υπήρχε τρόπος να αντιμετωπίσουν το παραπάνω πρόβλημα δουλεύοντας πιο σκληρά, πιο έξυπνα ή διαφορετικά, θα το είχαν κάνει ήδη. Αρκετοί γιατροί έχουν σκεφτεί να αναζητήσουν βοήθεια επαγγελματία για τον εαυτό τους, ωστόσο δεν το κάνουν λόγω του κόστους, των αυξημένων υποχρεώσεων ή της αφοσίωσης στο λειτούργημά τους. Επομένως παραμένουν τραυματισμένοι, απομακρυσμένοι και όλο και περισσότερο απελπισμένοι.

Με σκοπό να διασφαλίσουν ότι οι πλέον ικανοί γιατροί βρίσκονται στην κορυφή της φροντίδας υγείας, οι επικεφαλής του συστήματος πρέπει να αναγνωρίσουν ότι το πρόβλημα δεν είναι η υπερκόπωση των γιατρών. Οι γιατροί αποτελούν την κορωνίδα του συστήματος υγείας και έχουν αρχίσει ήδη να δίνουν τέλος στη ζωή τους σε μεγαλύτερα ποσοστά από τα υπόλοιπα επαγγέλματα, γεγονός που δείχνει ότι κάτι δεν λειτουργεί σωστά στο σύστημα αυτό.

Η απλή λύση να δημιουργηθούν προγράμματα «υγείας» για τους γιατρούς ή να προσληφθούν εταιρικοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας δεν θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Οι περισσότεροι γιατροί δεν χρειάζονται βραχυπρόθεσμες αλλαγές, όπως τεχνικές χαλάρωσης, αρωματοθεραπεία, υγιή σνακ ή περισσότερο νερό για την αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής κρίσης. Τα παραπάνω μέτρα δεν θα αλλάξουν τις δομές οι οποίες προκαλούν τα ηθικά τραύματα.

Αυτό που χρειάζεται είναι οι επικεφαλής του συστήματος υγείας να αναγνωρίσουν το ανθρώπινο και ηθικό κόστος της αντιμετώπισης πολλαπλών αλληλοσυγκρουομένων συμφερόντων. Οι γιατροί πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό, αυτονομία και να έχουν τη δυνατότητα να κανουν λογικές, ασφαλείς, βασισμένες σε στοιχεία και οικονομικά υπεύθυνες επιλογές. Οι γενικές εντολές σχετικά με την άσκηση της ιατρικής είναι υποτιμητικές και τελικά αναποτελεσματικές.

Χρειάζομαστε ηγήτες ικανούς να αναγνωρίσουν ότι το ενδιαφέρον για τους γιατρούς μεταφράζεται σε ενδιαφέρον των τελευταίων για τους ασθενείς, γεγονός που τελικά αυξάνει την παραγωγικότητα. Οι πιο έμπειροι γιατροί πρέπει να αντιμετωπίζονται με πίστη και όψι να θεωρούνται ένα περιουσιακό στοιχείο που μπορεί να αντικατασταθεί εύκολα.

Οι ασθενείς πρέπει να τη σειρά τους να αναζητούν την καλύτερη δυνατή φροντίδα και να απαιτούν από το σύστημα υγείας να τους δίνει πρόσβαση στις καλύτερες παροχές και το καλύτερο προσωπικό, χωρίς το επιχειρηματικό μοντέλο να ξεπερνά τις ανάγκες του ασθενούς.

Ένα σύστημα υγείας που λειτουργεί σωστά θα έχει δυνατότητα αυτορύθμισης και θα μπορεί να προσφέρει την καλύτερη φροντίδα με κέντρο τον ασθενή. Οι στόχοι αυτοί θα οδηγήσουν σε ένα περιβάλλον όπου η καλή υγεία του γιατρού θα σχετίζεται με την καλή υγεία του ασθενούς. Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθούν τα ηθικά τραύματα που υφίστανται οι γιατροί σήμερα.

Βιβλιογραφία: STAT

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα