Σύνδρομο Lynch: Πλήρης Οδηγός

Το σύνδρομο Lynch είναι μία κληρονομική νόσος που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και άλλων μορφών καρκίνου πριν την ηλικία των 50 ετών. Το σύνδρομο είναι γνωστό και ως κληρονομικός μη-πολυποδισιακός καρκίνος του παχέος εντέρου (HNPCC).

Το σύνδρομο Lynch ενοχοποιείται για το 3-5% του συνόλου των περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι ασθενείς με το σύνδρομο κινδυνεύουν από τις παρακάτω μορφές καρκίνου στη διάρκεια της ζωής τους:

  • Του παχέος εντέρου: 52-82%
  • Του ενδομητρίου: 25-60%
  • Του στομάχου: 6-13%
  • Των ωοθηκών: 4-12%

Το σύνδρομο Lynch αυξάνει επίσης την πιθανότητα εμφάνισης των παρακάτω μορφών καρκίνου:

  • Του ήπατος
  • Των νεφρών
  • Του εγκεφάλου
  • Του δέρματος
  • Της χοληδόχου κύστεως
  • Του λεπτού εντέρου
  • Του ουροποιητικού σωλήνα

Αποτελεί τη συχνότερη μορφή κληρονομικού καρκίνου, καθώς επηρεάζει σχεδόν 1 στα 370 άτομα στο Δυτικό κόσμο.

Σημεία και Συμπτώματα

Οι ασθενείς με σύνδρομο Lynch μπορεί να παρουσιάσουν μη καρκινικούς όγκους στο παχύ έντερο που λέγονται πολύποδες. Οι πολύποδες αυτοί εμφανίζονται σε μικρότερες ηλικίες στους ασθενείς που πάσχουν από το συγκεκριμένο σύνδρομο. Το σύνδρομο Lynch δεν επηρεάζει τον αριθμό των πολυπόδων που εμφανίζονται.

Άλλα συμπτώματα ή επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν ως συνέπεια του συνδρόμου περιλαμβάνουν:

  • Στομαχικό άλγος
  • Δυσκοιλιότητα
  • Αίσθημα κόπωσης
  • Αιμορραγία στο εσωτερικό του εντέρου
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους
  • Μειωμένη ικανότητα απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών από τα τρόφιμα
  • Γλοιοβλάστωμα, μία επιθετική μορφή καρκίνου του εγκεφάλου

Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου

Ως γενετικό νόσημα, το σύνδρομο Lynch εμφανίζεται σε ασθενείς που έχουν κληρονομήσει ένα παθολογικό γονίδιο.

Τα γονίδια που συνδέονται συχνότερα με το σύνδρομο Lynch περιλαμβάνουν τα MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 και EPCAM. Τα γονίδια αυτά βοηθούν στην επιδιόρθωση των σφαλμάτων που συμβαίνουν στο DNA κατά τη διαίρεση του κυττάρου.

Τα σφάλματα στο DNA μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση παθολογικών κυττάρων και ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό, καταστάσεις που συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου.

Ο κάθε άνθρωπος κληρονομεί δύο αντίγραφα του κάθε γονιδίου: ένα από τη μητέρα και ένα από τον πατέρα. Το σύνδρομο Lynch είναι μία γενετική νόσος που ακολουθεί τον αυτοσωμικό επικρατή τύπο κληρονομικότητας. Αυτό σημαίνει ότι το σύνδρομο εμφανίζεται ακόμα κι αν μόνο το 1 από τα 2 γονίδια είναι παθολογικό.

Αν και το σύνδρομο Lynch αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου, δεν είναι απαραίτητο ότι θα εμφανιστεί καρκίνος σε όλους τους ασθενείς με το σύνδρομο.

Ο καρκίνος εμφανίζεται μόνο όταν εμφανιστεί μετάλλαξη και στο φυσιολογικό αλληλόμορφο του γονιδίου. Η μετάλλαξη αυτή επηρεάζει, ωστόσο, μόνο τα γονίδια στα νεοπλασματικά κύτταρα.

Οι παρακάτω παράγοντες είναι συνήθως ενδεικτικοί συνδρόμου Lynch:

  • Εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου ή του ενδομητρίου πριν την ηλικία των 50 ετών
  • Εμφάνιση δύο ή περισσοτέρων καρκίνων που σχετίζονται με το σύνδρομο Lynch σε οποιαδήποτε ηλικία
  • 1 ή περισσότεροι συγγενείς με καρκίνο που σχετίζεται με το σύνδρομο Lynch
  • 1 ή περισσότεροι συγγενείς στους οποίους έχουν παρατηρηθεί μεταλλάξεις που συνδέονται με το σύνδρομο Lynch

Διάγνωση

Ο γιατρός διαπιστώνει αν κάποιος έχει γενετικές μεταλλάξεις που συνδέονται με το σύνδρομο Lynch με ανάλυση του DNA. Πριν τον γενετικό έλεγχο, ο γιατρός εξετάζει συνήθως το ατομικό και το οικογενειακό ιστορικό για να εκτιμήσει την πιθανότητα ο ασθενής να πάσχει από σύνδρομο Lynch.

Πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό αν:

  • Ανησυχείτε ότι διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλων καρκίνων που σχετίζονται με το σύνδρομο Lynch
  • Έχετε ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
  • Έχετε 1 ή περισσότερους συγγενείς που πάσχουν από σύνδρομο Lynch

Επιπλοκές

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η κύρια επιπλοκή του συνδρόμου Lynch. Ωστόσο, οι ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο παρουσιάζουν συχνά μη καρκινικούς πολύποδες. Αν οι τελευταίοι δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να προκαλέσουν τα ακόλουθα συμπτώματα:

  • Κοιλιακό άλγος
  • Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
  • Αλλαγές στο χρώμα ή την υφή των κοπράνων
  • Αναιμία
  • Αίσθημα κόπωσης

Θεραπευτικές Επιλογές

Η θεραπεία του συνδρόμου Lynch εξαρτάται από την παρουσία ή όχι συμπτωμάτων που παραπέμπουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου.

Οι ασθενείς με σύνδρομο Lynch που δεν έχουν παρουσιάσει καρκίνο του παχέος εντέρου πρέπει να κάνουν τακτικά κολονοσκοπήσεις και άλλες προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο.

Στην κολονοσκόπηση, ο γιατρός εξετάζει το παχύ έντερο και το ορθό για σημεία παθολογικού πολλαπλασιασμού των κυττάρων. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορεί επίσης να αφαιρέσει και πολύποδες.

Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να κάνουν προφυλακτική κολεκτομή, δηλαδή αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου πριν εμφανιστεί καρκίνος.

Για τους ασθενείς με σύνδρομο Lynch που έχουν παρουσιάσει καρκίνο του παχέος εντέρου, μπορεί να γίνουν οι παρακάτω θεραπείες:

  • Πολυποδεκτομή: Χειρουργική αφαίρεση κατά την οποία ο γιατρός αφαιρεί καρκινικούς πολύποδες από το παχύ έντερο.
  • Κολεκτομή: Μία χειρουργική αφαίρεση που περιλαμβάνει αφαίρεση όλου ή μέρους του παχέος εντέρου καθώς και των λεμφαδένων που επηρεάζονται.
  • Ablation: Μία επέμβαση κατά την οποία ο γιατρός χρησιμοποιεί ραδιοκύμματα για να καταστρέψει μικρούς όγκους.
  • Κρυοχειρουργική: Μία επέμβαση κατά την οποία ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα λεπτό μεταλλικό ενδοσκόπιο για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιώντας ένα κρύο αέριο.
  • Εμβολισμός: Μία τεχνική που επιτρέπει στον γιατρό να εισάγει ένα λεπτό σωλήνα σε μία αρτηρία έτσι ώστε να εμποδιστεί η ροή του αίματος σε ένα μεγάλο όγκο.

Πρόληψη

Αν και δεν υπάρχει τρόπος να προληφθεί εντελώς ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ο κίνδυνος μπορεί να περιοριστεί σημαντικά με τακτικές προληπτικές εξετάσεις.

Σύμφωνα με το American Cancer Society, οι προκαρκινικοί πολύποδες μπορεί να χρειαστούν 10-15 χρόνια μέχρι να εξελιχθούν σε καρκίνο. Ο προληπτικός έλεγχος επιτρέπει στο γιατρό να ανιχνεύσει τους πολύποδες εγκαίρως και να τους αφαιρέσει πριν εξελιχθούν σε καρκίνο.

Η διαχείριση των παραγόντων κινδύνου, για παράδειγμα με διατροφή και άσκηση, μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με διάφορες μορφές καρκίνου, όπως:

  • Του παχέος εντέρου
  • Του οισοφάγου
  • Της χοληδόχου κύστεως
  • Του στομάχου
  • Των νεφρών
  • Του ήπατος
  • Του μαστού
  • Των ωοθηκών

Σε μία ανάλυση του 2019, οι ερευνητές παρατήρησαν μοριακή σύνδεση ανάμεσα στην παχυσαρκία, την αντίσταση στην ινσουλίνη και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Οι επιστήμονες τόνισαν ότι αρκετές έρευνες είχαν παρατηρήσει διαταραχές του microRNA σε ιστούς τόσο ανθρώπων αλλά και ζώων.

Το MicroRNA είναι ένα είδος RNA που παίζει ρόλο στη ρύθμιση της έκφρασης των γονιδίων του DNA. Οι μεταλλάξεις του microRNA μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση παθολογικών ή καρκινικών κυττάρων.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η χρόνια ήπια φλεγμονή που προκαλείται από την παχυσαρκία και την αντίσταση στην ινσουλίνη ενοχοποιούνται κατά πάσα πιθανότητα για τις μεταλλάξεις στο microRNA.

Οι συγγραφείς μίας ανάλυσης του 2015 είχαν διαπιστώσει ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 19%, ενώ η τακτική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο κατά 24%.

Φωτογραφία: Gerd Altmann

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα