Οι μύκητες που βρίσκονται στον οργανισμό και οι επιδράσεις τους στην υγεία έχουν εξεταστεί από τους επιστήμονες σε μικρότερο βαθμό απ’ότι τα βακτήρια. Σήμερα, ωστόσο, αρκετές έρευνες αναζητούν δεδομένα σχετικά με την παραπάνω σύνδεση, με μία πρόσφατη έρευνα να δείχνει ότι οι μύκητες που βρίσκονται στο έντερο μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.
Στην έρευνά τους, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, οι επιστήμονες εξέτασαν το ρόλο των εντερικών μυκήτων σε ανθρώπους και πειραματόζωα με καρκίνο του παγκρέατος.
Όπως διαπίστωσαν, ορισμένα είδη μυκήτων μπορούν να εισέλθουν στον παγκρεατικό πόρο, το σωλήνα, δηλαδή που συνδέει το πάγκρεας με το έντερο. Οι μικροοργανισμοί αυτοί φτάνουν στο πάγκρεας ταξιδεύοντας αντίθετα διαμέσου του παγκρεατικού πόρου.
Η νέα έρευνα έδειξε ότι στους ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος, οι πλυθυσμοί των μυκήτων τόσο στα νεοπλάσματα όσο και στο έντερο είναι διαφορετικοί σε σχέση με αυτούς που βρίσκονται σε υγιείς εθελοντές.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η χορήγηση ενός ισχυρού αντιμυκητιασικού φαρμάκου στα ποντίκια με καρκίνο του παγκρέατος μπορεί να περιορίσει το μέγεθος του νεοπλάσματος μέχρι και κατά 40%.
«Προηγούμενες έρευνές μας είχαν δείξει ότι τα βακτήρια μπορούν να ταξιδέψουν από το έντερο στο πάγκρεας», είπε ο Δρ Τζορτζ Μίλλερ, επικεφαλής της έρευνας από την Ιατρική Σχολή της Νέας Υόρκης, «ωστόσο, η νέα μας έρευνα είναι η πρώτη που δείχνει ότι και οι μύκητες μπορούν να φτάσουν στο πάγκρεας δια μέσου του παγκρεατικού πόρου και να προκαλέσουν αλλαγές στον πολλαπλασιασμό του νεοπλάσματος».
Πάγκρεας και Καρκίνος
Το πάγκρεας είναι ένα μεγάλο, λεπτό όργανο που βρίσκεται πίσω από το στόμαχο, βαθιά μέσα στην κοιλιακή χώρα. Παράγει ουσίες που βοηθούν στην πέψη της τροφής και τη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα.
Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μία από τις 10 συχνότερες μορφές καρκίνου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, με τα ποσοστά του να παρουσιάζουν αύξηση κατά περίπου 1.2% ετησίως την τελευταία δεκαετία. Ο καρκίνος του παγκρέατος ευθύνεται για το 3.2% των περιστατικών και το 7.5% των συνολικών θανάτων από καρκίνο.
Η θέση του οργάνου στον οργανισμό σημαίνει ότι ο καρκίνος του παγκρέατος είναι δύσκολο να ανιχνευθεί στα πρώιμα στάδια. Για αρκετούς ασθενείς, ο καρκίνος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο όταν τίθεται η διάγνωση, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αντιμετώπισή του.
Στατιστικά δεδομένα από τις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι κατά τα έτη 2009-2015, μόλις το 9.3% των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος επιβίωσε για 5 χρόνια ή περισσότερο μετά τη διάγνωση της νόσου.
Υπάρχουν διάφορα είδη καρκίνου του παγκρέατος ανάλογα με το είδος του ιστού και την περιοχή προέλευσης. Το συχνότερο είδος, το οποίο εξετάστηκε από την παρούσα μελέτη, είναι το πορογενές παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα (PDA) το οποίο αφορά το 90% των περιστατικών.
Η Έρευνα Ακολούθησε την Πορεία των Μυκήτων από το Έντερο
Στην παρούσα μελέτη, ο Δρ Μίλλερ και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δείγατα κοπράνων από ποντίκια με και χωρίς PDA. Χρησιμοποίησαν στατιστικά και γενετικά εργαλεία για να παρακολουθήσουν τα είδη και τον αριθμό των μυκήτων σε ένα διάστημα 30 εβδομάδων.
Χρωματίζοντας ειδικές πρωτεΐνες των μυκήτων, οι ερευνητές κατάφεραν να παρακολουθήσουν το ταξίδι των μυκήτων από το έντερο στο πάγκρεας.
Χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές, οι επιστήμονες κατέγραψαν επίσης τις αυξομειώσεις στον πληθυσμό των μυκήτων στη διάρκεια της έρευνας.
Όπως διαπίστωσαν, το πάγκρεας των ποντικών με καρκίνο διέφερε από αυτό των υγιών ποντικών τόσο ως προς το μέγεθος όσο και ως προς τη σύνθεση του πληθυσμού των μυκήτων. Οι ερευνητές παρατήρησαν αντίστοιχες αλλαγές και σε δείγματα παγκρέατος από ανθρώπους εθελοντές.
Η σημαντικότερη διαφορά ήταν η σημαντική αύξηση στον πληθυσμό του είδους Malassezia στους καρκινικούς ιστούς.
Άλλα είδη μυκήτων, όπως τα Parastagonospora, Saccharomyces και Septoriella ήταν επίσης αυξημένα, αλλά σε μικρότερο βαθμό.
«Γνωρίζουμε εδώ και αρκετό καιρό ότι οι μύκητες Malassezia (οι οποίοι βρίσκονται στο δέρμα και το τριχωτό της κεφαλής) ευθύνονται για την πιτυρίδα και μερικές μορφές εκζέματος, ωστόσο πρόσφατες έρευνες έχουν συνδέσει τους μύκητες αυτούς και με τους καρκίνους του δέρματος και του παχέος εντέρου», είπε ο Ντίπακ Σαξένα, ένας άλλος επιστήμονας που έλαβε μέρος στην έρευνα.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι μύκητες Malassezia είναι αυξημένοι και στον καρκίνο του παγκρέατος», πρόσθεσε.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι η χορήγηση αμφοτερικίνης Β, ενός ισχυρού αντιμυκητιασικού φαρμάκου, στα ποντίκια, μείωσε το βάρος των νεοπλασμάτων κατά 20-40%. Η θεραπεία περιόρισε επίσης τη δυσπλασία του πόρου, ένα πρώιμο στάδιο του καρκίνου του παγκρέατος, κατά 20-30%.
Η αντιμυκητιασική αγωγή ενίσχυσε επίσης τη δράση της γαμσιταβίνης, ενός αντικαρκινικού χημειοθεραπευτικού φαρμάκου, κατά 15-25%, όπως τόνισαν οι ερευνητές.
Ο Malassezia Ενεργοποιεί έναν Ανοσιακό Μηχανισμό
Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι ο καρκίνος του παγκρέατος πολλαπλασιάζεται 20% ταχύτερα όταν περιέχει μόνο το είδος Malassezia. Οι ερευνητές κατέληξαν στο παραπάνω συμπέρασμα όταν εισήγαγαν εκ νέου τους μύκητες αυτούς στο πάγκρεας των ποντικών που είχαν θεραπευτεί.
Όταν υπάρχουν και άλλα είδη μυκήτων εκτός του Malassezia, τα νεοπλάσματα δεν πολλαπλασιάζονται εξίσου ταχέως.
Με βάση την παραπάνω παρατήρηση, αλλά και τα αποτελέσματα άλλων ερευνών, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι οι μύκητες Malassezia αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος ενεργοποιώντας τον καταρράκτη του συμπληρώματος, έναν ανοσιακό μηχανισμό.
Ο καταρράκτης του συμπληρώματος αποτελεί ένα αρχαίο κομμάτι του ανοσοποιητικού συστήματος που αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις. Ωστόσο, μπορεί να ενισχύσει και τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό μετά την αποδρομή της λοίμωξης.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι, σε ασθενείς που φέρουν επίσης ορισμένα παθολογικά γονίδια, ο καταρράκτης του συμπληρώματος μπορεί να προκαλέσει τον παθολογικό πολλαπλασιασμό των κυττάρων που παρατηρείται στον καρκίνο.