Από τη δεκαετία του 1970, τα ποσοστά ηπατικής νόσου έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 400%, ιδιαίτερα στα άτομα ηλικίας κάτω των 65, αντίθετα με όλα τα άλλα αίτια θανάτου τα οποία παρουσιάζουν μείωση σε αυτές τις ηλικίες. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, στα υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας και στην ηπατίτιδα C.
Το ήπαρ αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα όργανα του σώματος, καθώς παράγει αρκετές πρωτεΐνες ζωτικής σημασίας ενώ παράλληλα διασπά τα απόβλητα του οργανισμού. Η ηπατική νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική στα πρώιμα στάδια. Οι εξετάσεις της ηπατικής λειτουργίας (LFT) είναι εξετάσεις αίματος που μπορούν να ανιχνεύσουν τις ηπατικές βλάβες εγκαίρως. Οι εξετάσεις αυτές γίνονται συνήθως για τη διερεύνηση συμπτωμάτων όπως το αίσθημα κόπωσης και ο ίκτερος.
Οι παθολογικές LFT μπορεί να αποδίδονται σε διάφορα αίτια, όπως για παράδειγμα στην αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, στο λιπώδες ήπαρ από την παχυσαρκία, σε λοιμώξεις, σε σπάνιες παθήσεις του ήπατος αλλά και σε ορισμένες μορφές καρκίνου.
Η διαχείριση των παθολογικών LFT αποτελεί πρόκληση για αρκετούς γιατρούς. Ως αποτέλεσμα, σε αρκετούς ασθενείς με παθολογικά LFT, το εύρημα αυτό δεν εξετάζεται περαιτέρω καθώς η διερεύνησή του είναι ιδιαίτερα σύνθετη. Αυτή περιλαμβάνει συνήθως μία χρονοβόρο διαδικασία με σταδιακό αποκλεισμό μίας σειράς παθήσεων μέχρι να καταλήξει ο γιατρός στην τελική διάγνωση. Καθώς, ωστόσο αρκετοί ασθενείς εγκαταλείπουν την παραπάνω διερεύνηση, χάνεται η ευκαιρία να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί εγκαίρως η ηπατική νόσος.
Κανόνες, Κλινικά Δεδομένα και Αλγόριθμοι
Θέλοντας να δώσουν λύση στο παραπάνω πρόβλημα, επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο ανέπτυξαν ένα σετ κανόνων για τη διάγνωση αρκετών ηπατικών νόσων. Ο σκοπός τους ήταν να χρησιμοποιήσουν μόνο τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος σε συνδυασμό με απλά κλινικά δεδομένα, όπως η κατανάλωση αλκοόλ και ο δείκτης μάζας σώματος, για να ταυτοποιήσουν τόσο το αίτιο όσο και τη σοβαρότητα των βλαβών στο ήπαρ.
Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν ένα σύνολο κανόνων έτσι ώστε να αναπτύξουν ένα αλγόριθμο που θα κάνει την ίδια δουλειά με έναν ειδικό γιατρό για το ήπαρ. Θα μπορεί δηλαδή να προσφέρει ειδική διάγνωση στον κάθε ασθενή καθώς και οδηγίες για τις αλλαγές στον τρόπο ζωής σε όσους κρίνεται απαραίτητο. Οι ερευνητές εξέτασαν τον αλγοριθμό τους συμβουλευόμενοι παράλληλα και αρκετούς ειδικούς για το ήπαρ.
Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, όταν το δείγμα αίματος φτάνει στο εργαστήριο, τοποθετείται σε ένα μηχάνημα το οποίο ανακατευθύνει το δείγμα στα επιμέρους μηχανήματα που το εξετάζουν. Το αρχικό αυτό μηχάνημα έχει την ικανότητα να τροποποιήσει την πορεία του δείγματος ανάλογα με τα αρχικά αποτελέσματα.
Οι επιστήμονες ανέπτυξαν επομένως ένα σύστημα που λέγεται iLFT (intelligent liver function testing). Στο σύστημα αυτό, ο γιατρός που υποπτεύεται ηπατική νόσο στον ασθενή του μπορεί να εισάγει τα κλινικά δεδομένα του τελευταίου (όπως ο ΔΜΣ, η κατανάλωση αλκοόλ, η υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης). Ο αλγόριθμος στη συνέχεια κάνει τις κατάλληλες βιοχημικές, αιματολογικές, ιολογικές και ανοσολογικές εξετάσεις, αν τα αρχικά αποτελέσματα των LFT είναι παθολογικά.
Ο αλγόριθμος iLFT στη συνέχεια συνδυάζει τις κλινικές πληροφορίες, τα αποτελέσματα των εξετάσεων και το βαθμό της ίνωσης (της έκτασης των ηπατικών βλαβών) για να καταλήξει σε μία διάγνωση ή/και πλάνο διαχείρισης το οποίο μπορεί να δει ο γιατρός. Το σύστημα έχει την ικανότητα να καταλήξει σε 32 αποτελέσματα, τα οποία κυμαίνονται από βέβαιη διάγνωση μέχρι περιγραφή των αποτελεσμάτων και συμβουλές για περαιτέρω διερεύνηση. Σύμφωνα με τους ερευνητές, με τον τρόπο αυτό αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα έγκαιρης διάγνωσης της ηπατικής νόσου. Το iLFT αποτελεί ένα συνδυασμό των υπαρχόντων δεδομένων με νέους αλγόριθμους και, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, μπορεί να ενταχθεί άμεσα στα εργαστήρια που κάνουν βιοχημικές αναλύσεις και να ωφελήσει έτσι χιλιάδες ασθενείς.
Το σύστημα iLFT έχει ήδη ελεγχθεί και διαπιστώθηκε ότι μπορεί να αυξήσει τις διαγνώσεις της ηπατικής νόσου κατά 44%. Όπως τόνισαν οι ερευνητές, το σύστημα αυτό έχει μεγάλη ακρίβεια, είναι φτηνό και μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της φροντίδας για την ηπατική νόσο.
Βιβλιογραφία: The Conversation