Μετά την πρώτη διάγνωση της νεφρολιθίασης, οι περισσότεροι ασθενείς πρέπει να κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους για να αποφύγουν μία επανεμφάνιση της νόσου στο μέλλον. Η διατροφή αυτή περιλαμβάνει συνήθως αποφυγή συγκεκριμένων ουσιών (όπως το οξαλικό) οι οποίες προκαλούν σχηματισμό νεφρολίθων. Ωστόσο, αρκετές δίαιτες για την πρόληψη της νεφρολιθίασης συνιστούν σημαντικές αλλαγές στη διατροφή, οι οποίες δεν είναι πάντοτε απαραίτητες.
Είδη Νεφρολίθων
Οι νεφρόλιθοι είναι αποτέλεσμα των υψηλών συγκεντρώσεων ορισμένων χημικών ουσιών οι οποίες σχηματίζουν μικρούς κρυστάλλους στα ούρα και στη συνέχεια συνενώνονται σχηματίζοντας λίθους. Η συντριπτική πλειοψηφία των νεφρολίθων ανήκει σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:
- Οξαλικού Ασβεστίου ή Φωσφορικού Ασβεστίου. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το 85% των νεφρολίθων.
- Ουρικού Οξέος. Η περίσσεια ουρικού οξέος στα ούρα μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό νεφρολίθων ουρικού οξέος ή οξαλικού ασβεστίου, ανάλογα με την κατάσταση των ούρων. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το 10% των νεφρολίθων ουρικού οξέος.
Ορισμένοι νεφρόλιθοι ταξιδεύουν διαμέσου του ουροποιητικού σωλήνα και αποβάλλονται από τον οργανισμό με την ούρηση. Αν ένας λίθος «κολλήσει» στη διαδρομή αυτή, παρεμποδίζει τη ροή των ούρων και μπορεί να προκαλέσει έντονο άλγος.
Μετά την απομάκρυνση ενός νεφρολίθου είναι σημαντικό να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε να προληφθεί ο σχηματισμός και άλλων νεφρολίθων. Έρευνες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα υποτροπής της νεφρολιθίασης μέσα σε 5 χρόνια είναι 35-50% εφόσον δεν χορηγείται κάποια προληπτική θεραπεία.
Αλλαγές στη Διατροφή
Η σημαντικότερη αλλαγή στη διατροφή περιλαμβάνει την αποφυγή των τροφίμων που περιέχουν οξαλικό. Ωστόσο, αρκετές δίαιτες για την επίτευξη του παραπάνω στόχου απαγορεύουν εντελώς όλα τα τρόφιμα που περιέχουν την ουσία αυτή και δεν κάνουν διαχωρισμό ανάμεσα σε τροφές με χαμηλή και υψηλή περιεκτικότητα. Για παράδειγμα, οι φράουλες περιέχουν μόλις 2mg οξαλικού. Η αφαίρεση της φράουλας από τη διατροφή ουσιαστικά δεν προσφέρει οφέλη στην πρόληψη της νεφρολιθίασης καθώς η ποσότητα αυτή θεωρείται αμελητέα. Το σπανάκι, αντιθέτως, περιέχει σχεδόν 750mg οξαλικού ανά μερίδα, επομένως δεν έχει θέση σε μία διατροφή για την πρόληψη της νεφρολιθίασης.
Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σαφή όρια για την καθημερινή κατανάλωση οξαλικού είναι ένας ακόμα παράγοντας που δημιουργεί σύγχυση στους ασθενείς. Σύμφωνα με το American Urological Association, οι δίαιτες για την πρόληψη της νεφρολιθίασης δεν πρέπει να περιορίζουν υπερβολικά την κατανάλωση οξαλικού καθώς τα φρούτα και τα λαχανικά με οξαλικό προσφέρουν σημαντικά οφέλη για την υγεία.
Ιδανικά, πρέπει να αποφεύγουμε την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν πάνω από 75mg οξαλικού ανά μερίδα 100γρ, όπως για παράδειγμα τους ξηρούς καρπούς, το σπανάκι και το ραβέντι.
Τρόφιμα με Υψηλή Περιεκτικότητα σε Οξαλικό |
||
| Τρόφιμο | Μέγεθος Μερίδας | Οξαλικό (σε mg) |
| Σπανάκι (μαγειρεμένο) | Μισή κούπα | 755 |
| Ραβέντι | Μισή κούπα | 541 |
| Πίτυρο ρυζιού | 1 κούπα | 281 |
| Αμύγδαλα | 30γρ | 125 |
| Ψητή πατάτα με φλούδα | 1 μέση πατάτα | 97 |
| Φασόλια Navy | Μισή κούπα | 76 |
Άλλες Αλλαγές στη Διατροφή
Για την πρόληψη μίας επόμενης νεφρολιθίασης προσπαθήστε να ακολουθήσετε επίσης τις παρακάτω οδηγίες:
- Αυξήστε την κατανάλωση ασβεστίου. Τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του οξαλικού στα ούρα. Προσπαθήστε να καταναλώνετε σχεδόν 1000-1200mg ασβεστίου καθημερινά από τρόφιμα όπως το γάλα ή το γιαούρτι.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλατιού. Η υπερβολική κατανάλωση αλατιού αυξάνει τα επίπεδα ασβεστίου στα ούρα. Προσπαθήστε να καταναλώνετε λιγότερα από 2.300mg κάθε μέρα.
- Περιορίστε την κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών. Η υψηλή κατανάλωση τροφίμων όπως το κόκκινο κρέας, το ψάρι και το κοτόπουλο μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του ουρικού οξέος στα ούρα.
- Πίνετε περισσότερα υγρά. Προσπαθήστε να καταναλώνετε 2-3 λίτρα υγρών κάθε μέρα, με σκοπό να αυξάνεται η ποσότητα των ούρων στην οποία διαλύονται οι κρύσταλλοι. Αποφύγετε, ωστόσο, τα αναψυκτικά με ζάχαρη, καθώς τα τελευταία αυξάνουν τον κίνδυνο νεφρολιθίασης. Ο χυμός λεμονιού, ο χυμός πορτοκαλιού, ο καφές, το τσάι, η μπίρα και το κρασί έχουν συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο νεφρολιθίασης από διάφορες έρευνες.
- Ακολουθήστε τη δίαιτα DASH. Η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο νεφρολιθίασης. Η δίαιτα αυτή περιλαμβάνει αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, φυτικές ίνες, τρόφιμα ολικής αλέσεως και περιορισμό της ζάχαρης.
Βιβλιογραφία: Harvard Health
Φωτογραφία: www.MedicalGraphics.de (CC BY-ND 4.0)